Ο Ταγίπ Ερντογάν πάντα είχε μια τάση για εντυπωσιακές δηλώσεις, που συχνά ακούγονται σχεδόν απειλητικές, με μια αίσθηση επείγοντος.

Το Σάββατο, από το Εσκισεχίρ, διακήρυττε ότι θα εκδιώξει «το ταχύτερο δυνατό» τους 10 δυτικούς πρεσβευτές που ζήτησαν την απελευθέρωση του κρατούμενου Οσμάν Καβαλά. Τελικά και αυτοί αναδιπλώθηκαν και αυτός, ευαρεστημένος, δήλωσε ότι και αυτοί θα είναι πιο προσεκτικοί στο μέλλον.

Το θέμα μπορεί να θεωρείται λήξαν, αλλά φαινόμασταν κοντά σε μια σοβαρή διπλωματική κρίση.

Επρόκειτο για πρεσβευτές συμμάχων και εταίρων της Τουρκίας: είναι διπλωμάτες από τη Βρετανία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Δανία, τις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Καναδά, τη Νέα Ζηλανδία, τη Νορβηγία, τη Σουηδία και τη Φινλανδία. Δηλαδή, όπως σημειώνει ο Monde, επτά στους δέκα είναι από κράτη χωρών του ΝΑΤΟ, έξι στους δέκα από την Ευρωπαϊκή Ενωση, τρεις είναι από τους βασικούς εταίρους της Αγκυρας, όπως η Γερμανία.

Οι πρεσβευτές τη Δευτέρα ανέκρουσαν πρύμναν, καθώς με δήλωση που ανάρτησαν στο Twitter οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Ολλανδία και η Νέα Ζηλανδία και αργότερα αναδημοσίευσαν στο ίδιο μέσο η Σουηδία, η Νορβηγία, η Φινλανδία και η Δανία, επισημαίνουν ότι τηρούν τη διπλωματική συνθήκη να μην παρεμβαίνουν στις εσωτερικές υποθέσεις της χώρας υποδοχής. Κατόπιν αυτών ο ο Ταγίπ Ερντογάν «χαιρέτισε τη δήλωση δυτικών πρεσβειών», μετέδωσε το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu.

Σε απάντηση και ο Ερντογάν έριξε τους τόνους λέγοντας ότι έκαναν ένα βήμα πίσω και πλέον θα είναι πιο προσεκτικοί στις δηλώσεις τους.  «Η πρόθεσή μας δεν ήταν να προκαλέσουμε κρίση», υποστήριξε ο Ερντογάν μετά το υπουργικό συμβούλιο, αλλά «να προστατεύσουμε τα δικαιώματα της Τουρκίας». Το δικαστικό σύστημα της Τουρκίας «δεν παίρνει εντολές από κανέναν», επέμεινε ο Ερντογάν, λέγοντας ότι «δεν μπορεί να ανεχτεί να του δίνει εντολές μια ομάδα πρεσβευτών». Επανέλαβε επίσης ότι κανείς δεν μπορεί να παραμείνει στην Τουρκία αν δεν σέβεται τη χώρα.

Κίνηση υψηλού ρίσκου

Η απειλή του Ερντογάν απέναντι στην κοινή έκκληση των πρεσβευτών έμοιαζε υπερβολική και εκ πρώτης όψεως αντίθετη με την επιλογή της Τουρκίας να χαμηλώσει τους τόνους στην εξωτερική πολιτική, σημειώνει η γαλλική εφημερίδα.

Δύσκολη ήταν και η θέση του υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Από τη μία πλευρά έπρεπε να υλοποιήσει την απόφαση του προέδρου, από την άλλη να τον πείσει να μην το πράξει σε μια ευαίσθητη συγκυρία, λίγες ημέρες πριν από τη σύνοδο των ηγετών του G20 στη Ρώμη στις 30 και 31 Οκτωβρίου.

Καθώς ένας από τους υποψήφιους για απέλαση ήταν ο πρεσβευτής των ΗΠΑ, η απομάκρυνσή του με αυτόν τον διπλωματικά άκομψο τρόπο, θα υπονόμευε την προσπάθεια του Ερντογάν να διαπραγματευτεί με τον Τζο Μπάιντεν την αγορά 40 F-16 και τον εκσυγχρονισμό άλλων 80 αεροσκαφών.

Αυτά τα επιχειρήματα θα ήταν όμως πιο πειστικά σε μια δημοκρατία που λειτουργεί διαφορετικά από την Τουρκία, στην οποία οι υπουργοί –ακόμη και αυτός των Εξωτερικών– πολλές φορές είναι απλώς διεκπεραιωτές της εντολής του πρόεδρου.

Τη δύσκολη θέση στην οποία βρισκόταν ο Ταγίπ Ερντογάν κάνει ακόμη δυσκολότερη η κατάσταση της οικονομίας με την αργή υποχώρηση της λίρας έναντι του δολαρίου. Η ισοτιμία είναι πλέον στο 9,7 λίρες ανά δολάριο (δέκα χρόνια νωρίτερα ήταν στα 1,86 λίρες) και ο πληθωρισμός στο 19,5% (ανεπισήμως ίσως είναι μεγαλύτερος). Από το 2013 το κατά κεφαλήν εισόδημα έχει μειωθεί από τα 12.500 δολάρια στα 8.600.

Δεν είναι περίεργο που η δημοτικότητα του Ερντογάν και του κόμματός του, του AKP, έχει υποχωρήσει σημαντικά μέσα σε τέτοιο οικονομικό περιβάλλον. Και οι προεδρικές εκλογές του 2023 δεν είναι πλέον τόσο μακριά, σημειώνει η γαλλική εφημερίδα. Μια διπλωματική κρίση σαν αυτή που προανήγγειλε ο Ερντογάν -και στην οποία απέφυγαν να προχωρήσουν και οι πρεσβευτές την τελευταία στιγμή- δύσκολα θα ήταν διέξοδος.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News