Οι μισοί Ελληνες είναι άνω των 50 ετών. Συνεπώς, τα σπουδαία και τα οραματικά για την Ελλάδα του 2050 πιθανότατα τους αφήνουν αδιάφορους, ακόμα και αν δεν το λένε, υιοθετώντας τα γνωστά για το μέλλον των παιδιών τους. Οταν έχεις περάσει τα 50, η ενασχόληση με το παρελθόν αφαιρεί χρόνο από τις ματιές προς το μέλλον.

Ακόμα και αν δεν μπορείς να κωδικοποιήσεις το θυμικό των ανθρώπων, σου το λένε τα νούμερα. Στην πραγματικότητα, η Ελλάδα ανησυχεί περισσότερο για τη σύνταξή της, παρά για την πράσινη και βιώσιμη ανάπτυξη, τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την 4η Βιομηχανική Επανάσταση. Μετά τα 50, τα όνειρα μπαίνουν σε πιο ρεαλιστικές διαστάσεις. Μέχρι να κλείσει η δεκαετία θα είμαστε λιγότεροι κατά ένα εκατομμύριο. Στο μέσον του αιώνα θα έχει χαθεί άλλο ένα εκατομμύριο. Και στην αυγή του επόμενου αιώνα, θα είμαστε ακριβώς οι μισοί, ίσως και ένα εκατομμύριο πιο κάτω. Οι σχετικές προβλέψεις προσδιορίζουν τον ελληνικό πληθυσμό του 2100 ανάμεσα στα 4,5 και στα 5,5 εκατομμύρια ανθρώπους. Φρίττουμε (και ορθώς) για τους νεκρούς της πανδημίας και παρακολουθούμε απαθείς τη δημογραφική γενοκτονία μας.

Και επειδή όταν πιάνουμε τα εθνικά κοιτάζουμε πάντα και προς την πλευρά του γείτονα, το 2100 ο πληθυσμός της Τουρκίας θα έχει ξεπεράσει τα 100 εκατομμύρια. Και στο μέσον του αιώνα προβλέπεται να είναι η ένατη μεγαλύτερη οικονομία στον πλανήτη, αν και ο Ερντογάν κάνει προσπάθειες για να το καθυστερήσει. Παρεμπιπτόντως, το 2100, η Κίνα δεν θα είναι η πολυπληθέστερη χώρα. Θα είναι τρίτη πίσω από την Ινδία και τη Νιγηρία. Η αφρικανική χώρα έχει τα πιο υγιή δημογραφικά στοιχεία στον κόσμο, σφύζει από νιάτα. (H μελέτη είναι του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον και δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Lancet)

Πόσο λέτε να έχει απασχολήσει τη Βουλή η δημογραφική κρίση; Η τελευταία φορά που συζητήθηκε το θέμα στην Ολομέλεια, ήταν τον Μάρτιο του 2019. Είχε ολοκληρώσει τις εργασίες της μία Επιτροπή της Βουλής (που κατά βάση έκανε ακροάσεις τοπικών παραγόντων, ιερέων κ.λπ.) και η αρμόδια υπουργός Θεανώ Φωτίου ανακοίνωσε ότι η κυβέρνηση αναλαμβάνει εμβληματικές δράσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Και, μεταξύ μας, τι άλλο θα μπορούσε να πει η Βουλή;

Αυτή τη φορά στη θέση της Φωτίου θα ήταν η Δόμνα Μιχαηλίδου που, με τη σειρά της, θα εξέθετε τις πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει η σημερινή κυβέρνηση. Ομως όλοι γνωρίζουν ότι το πρόβλημα δεν αντιμετωπίζεται με το να δώσεις ένα και δύο χιλιάρικα για κάθε παιδί που γεννιέται. Μπορεί να του πληρώσεις τις πάνες, αλλά ο γονιός σκέφτεται και τα φροντιστήρια στο μέλλον. Επίσης το δημογραφικό πρόβλημα της Ελλάδας είναι τόσο οξύ, που δεν αντιμετωπίζεται ακόμα και αν επιστρέψουν όλοι του brain drain με μοναδικό σκοπό να τεκνοποιήσουν υπέρ πατρίδος – άλλωστε κάτι τέτοιο είναι ανεδαφικό.

Το δημογραφικό έχει πρώτα να κάνει με τον τρόπο ζωής και μετά με το οικονομικό. Το επισήμαναν, άλλωστε, οι καθηγητές που είχαν συνοψίσει τα συμπεράσματα εκείνης της έκθεσης, με επικεφαλής τον πρύτανη του ΕΚΠΑ Θάνο Δημόπουλο. «Χώρες με προηγμένα συστήματα εκπαίδευσης και κοινωνική ωρίμανση που επιτρέπει την ελεύθερη πρόσβαση σε μεθόδους αντισύλληψης έχουν χαμηλό δείκτη γονιμότητας». Η Ελλάδα έχει δείκτη γονιμότητας 1,35 παιδιά ανά γυναίκα. Στο τέλος του αιώνα, αυτός ο δείκτης θα έχει πέσει στο 1,19. Πριν πείτε ότι φταίνε τα μνημόνια που οι κοπέλες μας δεν χαρίζουν στρατιώτες στο έθνος, σημειώστε ότι ο αντίστοιχος δείκτης είναι 1,31 στην Ισπανία, 1,39 στο Λουξεμβούργο, 1,26 στη Μάλτα, 1,32 στην Κύπρο. Κατά μέσο όρο ο δείκτης γονιμότητας στην Ευρώπη είναι στο 1,59. Η Γαλλία έχει τον υψηλότερο δείκτη γονιμότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (1,90) λόγω των μεταναστών και αναμένεται να διατηρήσει περίπου τον ίδιο πληθυσμό. Άλλωστε και στην Ελλάδα είναι οι γεννήσεις από μετανάστες που συγκρατούν (μάλλον καθυστερούν) τη δημογραφική κατάρρευση.

Η Ιταλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία αναμένεται να ακολουθήσουν δρόμο αντίστοιχο με τον δικό μας. Αντίθετα η Γερμανία στο τέλος του αιώνα θα δει τον πληθυσμό της αυξημένο, ως αποτέλεσμα της πρόνοιας που είχε να ενσωματώσει 1,5 εκατ. πρόσφυγες από τη Συρία. Ομως, όπως είναι γνωστό, αυτή η συζήτηση είναι σχεδόν απαγορευμένη στην Ελλάδα. Το πιθανότερο είναι ότι τουλάχιστον οι μισοί από όσους διαβάζετε αυτό το κομμάτι είστε άνω των 50. Συνεπώς χαλαρώστε. Δεν σας αφορά.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News