Η Θράκη είναι περίεργος τόπος. Δεν είναι ο τόπος να κατευθύνεις τουρίστες «γενικώς». Εχει αποχρώσεις δειλινού. Εχει μελαγχολία, έχει μοναξιά γενναία. Διασχίζεις νύχτα με το αυτοκίνητό σου και απορείς, ψάχνεις για ένα φως σε κάποιο σπίτι, μια αναλαμπή μιας τηλεόρασης που να παίζει πίσω από ένα παράθυρο. Τίποτα.

Πρώτη μας στάση, Αλεξανδρούπολη και μια τεράστια παραλιακή οδός, που αξίζει να την περπατήσεις για να συναντηθείς με το σήμα κατατεθέν της, τον φάρο της, που αφού τον έκτισαν, διαπίστωσαν ότι πήρε μια ελαφρά κλίση. Είπαν να τον γκρεμίσουν. Εν τέλει τον άφησαν, τόσο δα να γέρνει. Στο κάτω κάτω, η γοητεία συνεπάγεται ελάττωμα.

Και σε ένα άλλο σημείο της, χαρείτε ένα αντίγραφο της Νίκης της Σαμοθράκης, με ακρίβεια «χιλιοστού» από τηνιακούς μαρμαροτεχνίτες, ένα σπουδαίο δημιούργημα, ως μελαγχολική υπενθύμιση της Νίκης «μας» που βρίσκεται στο Μουσείο του Λούβρου. Το αρχαίο κάλλος της δίπλα στο νέον θλιβερής αισθητικής πολυκατοικιών (αυτό αφορά όλη την επικράτεια) που ανέκαθεν απορούσα αν πήραν δίπλωμα αυτοί που τις σχεδίασαν.

Από την άλλη, στην Αλεξανδρούπολη ανακαλύπτεις μια ρυμοτομία ευρηματική, έργο, όπως μας πληροφορούν, του Ρωσικού Στρατού, που φτάνει σε τέτοια σημεία μεθοδικού σχεδιασμού, ώστε κανένας δρόμος της δεν βλέπει θάλασσα (σε πόλη θαλασσινή), για να μην έρχεται ο κρύος αέρας στο κέντρο της και την «παγώνει». Ακου σκέψη! Στη συνέχεια, κατευθυνθήκαμε προς το Σουφλί, τον τόπο που αναδείχθηκε ως σημαντικό κέντρο παραγωγής μεταξιού από τα τέλη του 19ου αιώνα και μέχρι τα μέσα του 20ού.

Αστικά αρχοντόσπιτα υπενθυμίζουν τη λαμπρή ιστορία ενός παρελθόντος που μετά μαράζωσε παρέα με τις αναμνήσεις του, για να κινήσει ξανά το ενδιαφέρον μας μέσω μιας εταιρείας, της Zeus and Dion. Μόνο διασχίζοντας τους μοναχικούς δρόμους θα αντιληφθείς πόση σημασία έχουν προσπάθειες όπως αυτή. Πόση ανάγκη υπάρχει για σύγχρονο design, ώστε να αναδειχθεί η πρώτη ύλη, το μετάξι μας. Μόνο διασχίζοντας τους μοναχικούς δρόμους θα σκεφτείς πόσες φορές ακυρώθηκε ο στόχος για την ανάπτυξη βιομηχανίας στη Θράκη.

Τεράστια ποσά δόθηκαν και άλλα τόσα φαγώθηκαν σε μια ιδέα ή και εθνική αναγκαιότητα που δυστυχώς δεν ευδοκίμησε για ένα σωρό λόγους. Από ανθρώπους που υποδύθηκαν τους «βιομηχάνους», ενώ το μόνο που είχαν κατά νου ήταν να αρπάξουν δάνεια και επιδοτήσεις, μέχρι τη δυσκολία να βρεθούν στελέχη που να εγκατασταθούν εκεί.

Στις εξαιρέσεις η Sunlight, η μεγαλύτερη βιομηχανική μονάδα παραγωγής μπαταριών έλξης παγκοσμίως, του εμπνευσμένου επιχειρηματία Γερμανού, τα Πλαστικά Θράκης του Κ. Χαλιορή, η καπνοβιομηχανία ΣΕΚΑΠ και ελάχιστοι άλλοι. Επόμενη στάση μας, διασχίζοντας το Δάσος της Δαδιάς, ο Βυζαντινός Ναός Παναγίας Κοσμοσώτειρας στην πόλη των Φερών. Εκεί, σε εκείνον τον ναό-μοναστήρι του 1151 μ.Χ. και στους ξεφλουδισμένους τοίχους του, ξεφλουδίζεις την Ιστορία του έθνους μας. Στρώματα… Ορθοδοξία, Ισλάμ, Ορθοδοξία, Ισλάμ, Ορθοδοξία…

Μοιραίες συνυπάρξεις. Λαοί που μονιάζουν, πολιτικοί που διχάζουν, πολιτικές που ματώνουν, πληγές που αιμορραγούν ή επουλώνονται… Αλλοτε πρόχειρα, πάντα βολικά. Μακάρι, ποτέ ξανά αίμα. Το αποτύπωμά όλης της Θράκης σε εκείνον τον ναό-μοναστήρι. Και μετά, ο δρόμος μας για το Δέλτα του Εβρου. Ενα σκηνικό. Ενα «αλλού» με απροσδιόριστο το «πού;». Ενα ασυνήθιστο απόκοσμο.

Μα πόσες χώρες έχει η χώρα μου! Χαζεύουμε ως θεατές κινηματογραφικής ταινίας σε «σαφάρι». Στη ματιά μας περήφανα άλογα, βουβάλια, σπάνια πτηνά… Τι τοπίο νερού! Ούτε μπορούσα ποτέ να διανοηθώ, για πόσο μακριά χιλιομετρική διαδρομή μιλάμε μέχρι να φτάσουμε στη βάρκα μας… Πάμε, πάμε, χαζεύουμε, φωτογραφίζουμε. Να κι ο φράκτης! Παράλληλά του προχωρούμε. Σύνορα.

Και είναι τόσο πρόσφατο στη μνήμη μας εκείνο το άγριο σημείο πρόσφατης ιστορίας, με ένα πλήθος ανθρώπων σε απόπειρα εισβολής. Ακριβώς μόλις η χώρα μας είχε παραδώσει τη διακυβέρνησή της στον Κυριάκο Μητσοτάκη, το πρώτο «crash test» σε μια σειρά δοκιμασιών που θα μας έβρισκαν στη συνέχεια, και πραγματικά δεν χωράνε φιλοσοφίες περί ανοιχτών συνόρων, αντιλαμβάνεσαι με αυτοματισμό την τεράστια σημαντικότητα αυτού του κολοσσιαίου αμυντικού έργου.

Ο προηγούμενος φράκτης ήταν τριών μέτρων ύψους και από συρματόπλεγμα, αυτός που κατασκευάζεται είναι μια υπερκατασκευή ύψους 6 μέτρων (από εδάφους), από σιδερένιους κοιλοδοκούς στους οποίους χύνεται μπετόν και επάνω τους τοποθετούνται ηλεκτροφόρα σύρματα και θερμικές κάμερες. «Ενας φράκτης που δεν πέφτει ούτε με άρμα», όπως με υπερηφάνεια μας είπαν ντόπιοι που «εκείνο» το βράδυ έσωσαν τη χώρα μας με τα τρακτέρ τους, όπως αστραπιαία παρατάχθηκαν.

Στη βαρκάδα μας που ακολούθησε, πάλι σε εκείνο το απόκοσμο, μελαγχολικό τοπίο που λες και ξεπήδησε από το βιβλίο «Εκεί που τραγουδάνε οι καραβίδες»… Μα ήταν κι εκείνες οι νεροπαράγκες… Με μια σημαία ελληνική υψωμένη, λες και απέδιδαν σε εικόνα τον στίχο του αιώνιου Νιόνιου: «Ολη η Ελλάδα μια ατέλειωτη παράγκα»… Οχι. Ε όχι! Μας αδικώ. Αλλά ήταν η στιγμή που το γέννησε. Το εστιατόριο «Αϊ-Γιώργης» στον ελαιώνα της Μάκρης Αλεξανδρούπολης ήταν η επόμενη έκπληξη. Πλέον, πέραν της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης… Οπου και να ταξιδέψω…

Μια άλλη γενιά επιχειρηματιών εστίασης. Στο συγκεκριμένο ξαφνιάζει η πολυτέλεια, εκτός του εξαιρετικού φαγητού. Βλέπετε, όπως μας πληροφορούν, πλούσιοι Τούρκοι το έχουν συνήθεια να εκδράμουν για να χαρούν αυτά που στερούνται στα πάτρια. Δεν υπάρχει μόνο μια «Μύκονος». Ο κορονοϊός πρόσκαιρα σακάτεψε αυτές τις γέφυρες, αλλά, σίγουρα, σύντομα θα τις διασχίσουν πάλι και θα ξανανταμώσουν. Οι λαοί πάντα ξανανταμώνουν. Η Θράκη είναι αντάμωση και συμβίωση. Η Θράκη είναι ο Ξανθούλης και τα βιβλία του. Λες και διαβάζω το τοπίο όπως στις σελίδες του.

Αναγνώστες μου, αύριο τα σπουδαία. Δεν βγαίνει ένα τέτοιο ταξίδι με μια γραφή. Εχουμε Ξάνθη, Πομακοχώρια, έχουμε… Επεται συνέχεια.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News