Χρόνια τώρα πιέζει τις Βρυξέλλες η Βαρσοβία για να δει μέχρι πού φτάνουν τα όριά της και πόσες αντιευρωπαϊκές πρωτοβουλίες θα ανεχτεί ακόμα από την πολωνική κυβέρνηση. Αυτή τη φορά, η Πολωνία πήγε ένα βήμα παραπέρα -κοινώς φαίνεται πως «το τερμάτισε» και όλοι περιμένουν πλέον να δουν την αντίδραση της Κομισιόν.

Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Πολωνίας αποφάνθηκε την Πέμπτη ότι ορισμένα άρθρα των Ευρωπαϊκών Συνθηκών είναι ασύμβατα με το Σύνταγμα της χώρας και υπονομεύουν την εθνική κυριαρχία της.

«Τα ευρωπαϊκά όργανα ενεργούν πέραν της δικαιοδοσίας τους», δήλωσε συγκεκριμένα η Γιούλια Πριλέμπσκα, πρόεδρος του Δικαστηρίου, αναφέροντας μια σειρά άρθρων των Συνθηκών τα οποία, σύμφωνα με τους δικαστές, είναι αντίθετα με το πολωνικό Σύνταγμα. Κατήγγειλε επίσης «την παρέμβαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης στο πολωνικό δικαστικό σύστημα».

Η Πριλέμπσκα αναφερόταν στην απόφαση, λίγες ώρες νωρίτερα, δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης που αποφάνθηκε ότι η Πολωνία παραβίασε τους δημοκρατικούς κανόνες για την ανεξαρτησία των δικαστών επιβάλλοντας την απομάκρυνση δικαστή που είχε επικρίνει την πολωνική κυβέρνηση.

Πληθαίνουν έτσι οι φωνές για εξοστρακισμό της Πολωνίας -όπως και της Ουγγαρίας– από την ΕΕ, που την καλούν να σταματήσει να δείχνει επιείκεια απέναντι στους αντιευρωπαϊστές που έχει στους κύκλους της. Το θέμα βέβαια, είναι ότι τα κράτη-μέλη της ΕΕ μπορούν να την εγκαταλείψουν μόνο εθελοντικά, η δυνατότητα να υποχρεωθούν να αποχωρήσουν δεν προβλέπεται από τις Ευρωπαϊκές Συνθήκες. Οι Βρυξέλλες μπορούν όμως, να πιέσουν ένα μέλος με άλλους τρόπους και εργαλεία που έχουν στη διάθεσή τους, αλλά δεν είναι λίγοι αυτοί που θεωρούν ότι έως τώρα, τα μέτρα που έπαιρναν εναντίον των ανταρτών ήταν απλό χάδι.

Ο πορτογάλος πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα έχει ήδη πει ότι πρέπει να δημιουργηθεί μία Ευρώπη δύο ταχυτήτων και ότι οι χώρες που διαφωνούν με θεμελιώδεις αξίες της ΕΕ, όπως το κράτος Δικαίου ή η μεταβίβαση των χρεών ή η ένταξη προσφύγων δεν έχουν θέση στην Ενωση.

Η πολωνική εθνικιστική κυβέρνηση του συντηρητικού κόμματος Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) έχει εμπλακεί σε σειρά αντιδικιών με τις Βρυξέλλες για διάφορα θέματα, από τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος και την ελευθερία του Τύπου μέχρι τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων. Η υπόθεση που εξέταζε το Ανώτατο Δικαστήριο αφορούσε τις αλλαγές που προώθησε το PiS στο δικαστικό σύστημα της Πολωνίας.

«Η πρωτοκαθεδρία του συνταγματικού νόμου επί άλλων νομοθετικών πηγών πηγάζει απευθείας από το Σύνταγμα της Δημοκρατίας της Πολωνίας. Σήμερα (για άλλη μια φορά) αυτό επιβεβαιώθηκε με σαφήνεια από το Συνταγματικό Δικαστήριο» ανέφερε μέσω του Twitter ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης Πιοτρ Μούλερ.

Οι επικριτές της κυβέρνησης προειδοποιούν ότι η αμφισβήτηση της πρωτοκαθεδρίας της ευρωπαϊκής νομοθεσίας δεν θέτει σε κίνδυνο μόνο το μέλλον της Πολωνίας στην ΕΕ αλλά και την ίδια τη σταθερότητα της Ενωσης.

Το Συνταγματικό Δικαστήριο ξεκίνησε να εξετάζει την υπόθεση από τον Ιούλιο, μετά από αίτημα του ίδιου του πρωθυπουργού της Πολωνίας, αλλά στο μεταξύ ανέβαλε τέσσερις φορές τη συνεδρίασή του.

Η ΕΕ κατηγορεί την κυβέρνηση ότι πολιτικοποιεί τα δικαστήρια, συμπεριλαμβανομένου και του Συνταγματικού Δικαστηρίου.

Η πρώτη αντίδραση της Κομισιόν

Η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Πολωνίας «εγείρει πολλές ανησυχίες», ανέφερε σε ανακοίνωσή της η Κομισιόν.

«Θα αναλύσουμε λεπτομερώς την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Πολωνίας και θα αποφασίσουμε για τα επόμενα βήματα. Η Επιτροπή δεν θα διστάσει να χρησιμοποιήσει τις εξουσίες της, βάσει των Συνθηκών, για να διασφαλίσει την ομοιόμορφη εφαρμογή και την ακεραιότητα του δικαίου της Ενωσης», αναφέρεται στη συνέχεια.

Επιπλέον, στην ανακοίνωσή της η Επιτροπή υπογραμμίζει ότι «το δίκαιο της ΕΕ υπερισχύει του εθνικού δικαίου, συμπεριλαμβανομένων των συνταγματικών διατάξεων» και ότι «όλες οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου είναι δεσμευτικές για όλες τις αρχές των κρατών μελών, συμπεριλαμβανομένων των εθνικών Δικαστηρίων».

Ο ευρωπαίος Επίτροπος Δικαιοσύνης Ντιντιέ Ρέιντερς δήλωσε ότι «ενώ είναι πρόωρο να υπεισέλθουμε σε λεπτομέρειες, φυσικά ανησυχούμε γι’ αυτήν την κατάσταση» και ζήτησε περισσότερο χρόνο για να διαβάσει την απόφαση. Τόνισε όμως, ότι όλα τα εργαλεία που έχει στη διάθεσή της η ΕΕ, όπως για παράδειγμα, η διακοπή χρηματοδότησης ενός κράτους-μέλους από τα ταμεία της Ενωσης, είναι στο τραπέζι.

Η Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν καλείται πλέον να πάρει σημαντικές αποφάσεις για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η ομάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο χαρακτήρισε την απόφαση «Polexit». «Διακηρύσσοντας ότι οι συνθήκες της ΕΕ δεν είναι συμβατές με το πολωνικό δίκαιο, το παράνομο Συνταγματικό Δικαστήριο της Πολωνίας έθεσε τη χώρα στον δρόμο προς το Polexit. Τα κράτη μέλη της ΕΕ δεν πρέπει να μένουν άπραγα όταν το κράτος δικαίου συνεχίζει να διαλύεται από την πολωνική κυβέρνηση. Ούτε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί. Τα χρήματά μας δεν μπορούν να χρηματοδοτήσουν τις κυβερνήσεις που χλευάζουν και αρνούνται τους κοινά συμφωνημένους κανόνες μας. Πρέπει να εξετάσουμε τις συνέπειες και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να χρησιμοποιήσει αμέσως όλα τα διαθέσιμα εργαλεία για να μην κάνει χορηγίες στους αυτοκράτορες στη Βαρσοβία », ανέφερε σε ανακοίνωσή του.

Φον ντερ Λάιεν: «Οι Συνθήκες μας είναι πολύ σαφείς»

Τη βαθιά ανησυχία της για την απόφαση εξέφρασε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

«Ανησυχώ βαθιά για τη χθεσινή απόφαση του Πολωνικού Συνταγματικού Δικαστηρίου. Εχω δώσει εντολή στις υπηρεσίες της Επιτροπής να την αναλύσουν διεξοδικά και γρήγορα. Σε αυτή τη βάση, θα αποφασίσουμε για τα επόμενα βήματα», τόνισε σε ανακοίνωσή της.

«Η ΕΕ είναι μια κοινότητα αξιών και νόμων. Αυτό είναι που ενώνει την Ενωσή μας και την κάνει ισχυρή. Θα τηρήσουμε τις θεμελιώδεις αρχές της έννομης τάξης της Ενωσης. Οι 450 εκατομμύρια Ευρωπαίοι βασίζονται σε αυτό», πρόσθσε, σημειώνοντας ότι προτεραιότητα είναι η διασφάλιση των δικαιωμάτων των πολωνών πολιτών, οι οποίοι πρέπει να απολαμβάνουν οφέλη που παρέχει η ένταξη στην ΕΕ, όπως όλοι οι πολίτες της ΕΕ.

Ακόμα, είπε ότι οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, που δραστηριοποιούνται στην Πολωνία, χρειάζονται τη νομική βεβαιότητα ότι οι κανόνες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, εφαρμόζονται πλήρως στην Πολωνία.

«Οι Συνθήκες μας είναι πολύ σαφείς. Ολες οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου είναι δεσμευτικές για όλες τις αρχές των κρατών μελών, συμπεριλαμβανομένων των εθνικών δικαστηρίων. Το δίκαιο της ΕΕ υπερισχύει του εθνικού δικαίου, συμπεριλαμβανομένων των συνταγματικών διατάξεων. Αυτό έχουν υπογράψει όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ ως μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Θα χρησιμοποιήσουμε όλες τις εξουσίες που έχουμε βάσει των Συνθηκών για να το εξασφαλίσουμε αυτό », κατέληξε η ανακοίνωση.

«Η Πολωνία παίζει με τη φωτιά»

Η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Πολωνίας αποτελεί «πλήγμα κατά της ΕΕ», δήλωσε ο γάλλος υπουργός Ευρωπαϊκών Θεμάτων Κλεμάν Μπον, ενώ ο ομόλογός του του Λουξεμβούργου Ζαν Ασελμπορν προειδοποίησε τη Βαρσοβία ότι «παίζει με τη φωτιά».

«Είναι πάρα πολύ σοβαρό (…) υπάρχει κίνδυνος de facto εξόδου (της Πολωνίας) από την ΕΕ», έκρινε ο Μπον μιλώντας στον τηλεοπτικό σταθμό RMC/BFMTV.

«Πρόκειται για επίθεση κατά της ΕΕ», υπογράμμισε ο γάλλος υπουργός, αν και πρόσθεσε ότι δεν επιθυμεί η Πολωνία να αποχωρήσει από την Ενωση.

«Οι εξελίξεις στην Πολωνία είναι πάρα πολύ ανησυχητικές (…) Πρέπει να δηλώσουμε ξεκάθαρα ότι αυτή η κυβέρνηση στην Πολωνία παίζει με τη φωτιά», προειδοποίησε από την πλευρά του ο υπουργός Εξωτερικών του Λουξεμβούργου Ζαν Ασελμπορν.

«Η πρωτοκαθεδρία της ευρωπαϊκής νομοθεσίας είναι ζωτικής σημασίας για την ενσωμάτωση στην Ευρώπη και για την κοινή ζωή στην Ευρώπη. Αν ακυρωθεί αυτή η αρχή, η Ευρώπη όπως τη γνωρίζουμε, όπως έχει οικοδομηθεί με τις Συνθήκες της Ρώμης, θα πάψει να υφίσταται», πρόσθεσε.

Μοραβιέτσκι: «Δεν θέλουμε μια ομάδα κάποιων που είναι ίσοι και άλλων που είναι πιο ίσοι»

Την απόφαση του πολωνικού δικαστηρίου χαιρέτησε φυσικά ο πολωνός πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέτσκι, σε ανάρτησή του στο Facebook.

«Θέλουμε μια κοινότητα σεβασμού και όχι μια ομάδα κάποιων που είναι ίσοι και άλλων που είναι πιο ίσοι. Αυτή είναι η κοινότητά μας, η Eνωσή μας», έγραψε, αναφερόμενος στην Ευρωπαϊκή Eνωση.

«Αυτό είναι το είδος της Ενωσης που επιθυμούμε και αυτή την Eνωση θα δημιουργήσουμε».

Επίσης, πρόσθεσε ότι η Πολωνία θέλει να παραμείνει «στην ευρωπαϊκή οικογένεια κρατών».

Γερμανία: Η Πολωνία πρέπει να σεβαστεί πλήρως τους κοινούς κανόνες της ΕΕ

Ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Χάικο Μάας κάλεσε την Πολωνία να σεβαστεί πλήρως τους κοινούς κανόνες της ΕΕ, μία ημέρα μετά την απόφαση του πολωνικού Συνταγματικού Δικαστηρίου.

«Οταν μια χώρα αποφασίζει πολιτικά να αποτελεί μέρος της ΕΕ, θα πρέπει να εφαρμόζει πλήρως τους κοινούς κανόνες», δήλωσε ο επικεφαλής της γερμανικής διπλωματίας στον όμιλο εφημερίδων Funke, προσθέτοντας ότι η Γερμανία υποστηρίζει πλήρως την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις προσπάθειές της να διασφαλίσει ότι το δίκαιο της ΕΕ εφαρμόζεται και στα 27 κράτη-μέλη.

Το να ανήκεις στους 27 «σημαίνει ότι μοιραζόμαστε κοινές αξίες, ότι ωφελούμαστε από μια ισχυρή εσωτερική αγορά και ότι μιλάμε με μια φωνή», συνέχισε ο Μάας.

«Ωστόσο, αυτό σημαίνει επίσης ότι σεβόμαστε τους κοινούς κανόνες που συνιστούν το θεμέλιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, με όλες τις συνέπειες που έχει αυτό», υπογράμμισε.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News