Πέντε χρόνια μετά τα Panama Papers, η δημοσιογραφική έρευνα των Pandora Papers από το International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ) φέρνει στο φως αποκαλυπτικά στοιχεία για απόκρυψη ή/και «ξέπλυμα» δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ μέσω υπεράκτιων εταιρειών (offshore) για πάνω από 400 πολιτικούς, εκ των οποίων περισσότεροι από 30 είναι αρχηγοί κρατών και κυβέρνηση.

Ανάμεσα στα ονόματα των πολιτικών των Pandora Papers φιγουράρουν αυτά του τσέχου πρωθυπουργού Αντρέι Μάμπις, του κύπριου προέδρου Νίκου Αναστασιάδη, καθώς επίσης των προέδρων της Ουκρανίας, Βολόντιμιρ Ζελένσκι, του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίεφ, της Κένυας Ουχούρου Κενυάτα, ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας Τόνι Μπλερ και ο βασιλιάς της Ιορδανίας Αμπντάλα Β’ μπιν αλ Χουσεΐν.

Δεσμούς με υπεράκτιες εταιρείες έχουν επίσης οι υπουργοί Οικονομικών της Ολλανδίας, της Βραζιλίας και του Πακιστάν, καθώς και οι πρώην υπουργοί Οικονομικών της Γαλλίας και της Μάλτας. Το ίδιο ισχύει για τον πρώην επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) Ντομινίκ Στρος Καν.

Σύμφωνα με τη διαρροή εκατομμυρίων εγγράφων –η μαζικότερη για πολιτικά πρόσωπα μέχρι σήμερα, 2,9TB (terabyte) δεδομένα και 11,9 εκατομμύρια αρχεία από 14 εταιρείες χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών σε χώρες όπως οι Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι, ο Παναμάς, το Μπελίζ, η Κύπρος, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Σιγκαπούρη και η Ελβετία–, συνολικά 35 ηγέτες που βρέθηκαν ή βρίσκονται ακόμη στην εξουσία, καθώς και 330 άλλοι αξιωματούχοι εμπλέκονται στο δαιδαλώδες σύστημα απόκρυψης περιουσιακών στοιχείων – φοροαποφυγής – «ξεπλύματος» μέσω εξωχώριων εταιρειών ανά τον κόσμο.

Στην έρευνα συμμετείχαν 600 άτομα από 150 μέσα ενημέρωσης ανά τον κόσμο (Washington Post, ΒΒC, Guardian, Radio France, Indian Express κ.α. Οπως προαναφέρθηκε, τα έγγραφα που διέρρευσαν προέρχονται από 14 παρόχους υπηρεσιών για offshore εταιρείες.

Οσον αφορά την Κύπρο, στην έρευνα των Pandora Papers γίνεται αναφορά στο (πρώην) δικηγορικό γραφείο του προέδρου Νίκου Αναστασιάδη και τον διαμεσολαβητικό του ρόλο του στην απόκρυψη της πραγματικής ταυτότητας κατόχων offshore, κάτι πάντως που το δικηγορικό γραφείο αρνείται.

Σύμφωνα με το BBC, που συμμετέχει μαζί με τον Guardian στην αποκάλυψη των Pandora Papers (εδώ) από τον βρετανικό Τύπο, η δικηγορική εταιρεία που ίδρυσε ο κ. Αναστασιάδης φέρεται να παρουσιάζει «εικονικούς» ιδιοκτήτες προκειμένου να αποκρύψει τους πραγματικούς κατόχους μιας σειράς από offshore εταιρείες. Ανάμεσά τους, ρώσος πολιτικός, ο οποίος κατηγορείται για υπεξαίρεση….

Σύμφωνα με τον Guardian, η κυπριακή δικηγορική εταιρεία «αρνείται οποιαδήποτε παράβαση, ενώ ο κύπριος πρόεδρος απαντά ότι έπαψε να έχει ενεργό ρόλο στις υποθέσεις της αφού έγινε ηγέτης της αντιπολίτευσης το 1997».

«Περίοπτη» θέση στα Pandora Papers έχει ο πρωθυπουργός της Τσεχίας Αντρέι Μπάμπις, ο δισεκατομμυριούχος που εξελέγη το 2017 με την υπόσχεση να πατάξει τη διαφθορά, αλλά όπως προκύπτει, φέρεται να έχει αποκομίσει παράνομο όφελος από ευρωπαϊκά κονδύλια και όχι μόνο.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που διέρρευσαν, το 2009 ο Μπάμπις διοχέτευσε 22 εκατομμύρια δολάρια σε δίκτυο εταιρειών, προκειμένου να αγοράσει μία έπαυλη κοντά στην Κυανή Ακτή (το Chateau Bigaud), η οποία μεταξύ άλλων διαθέτει δύο πισίνες και ιδιωτικό κινηματογράφο. Σύμφωνα με την τσεχική ιστοσελίδα Investigace.cz η ιδιοκτησία των εταιρειών αυτών δεν περιλαμβανόταν στη δήλωση περιουσιακών στοιχείων που είχε υποβάλει ο Αντρέι Μπάμπις. Ο ίδιος δεν απάντησε σε σχετικό ερώτημα του δικτύου.

Κατά την ίδια πηγή, υπήρχαν μακροχρόνιες ανησυχίες στις Βρυξέλλες ότι ο Μπάμπις μπορεί να επωφελήθηκε παρανόμως από κονδύλια της ΕΕ.

Το 2017, ο Αντρέι Μπάμπις ενέταξε τον τεράστιο αγροτικό και χημικό όμιλο Agrofert σε δύο funds, ωστόσο σε έλεγχο του 2019 που δημοσιοποιήθηκε νωρίτερα φέτος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαπίστωσε ότι ο τσέχος πρωθυπουργός εξακολουθούσε να ασκεί «άμεση» και «έμμεση» επιρροή στα εν λόγω Funds. Ως αποτέλεσμα, όπως επισημαίνεται, όλες οι επιχορηγήσεις που χορηγήθηκαν στην Agrofert από τον Φεβρουάριο του 2017 παραβίασαν τη νομοθεσία περί σύγκρουσης συμφερόντων.

Μερίδιο σε εταιρεία με έδρα τις βρετανικές Παρθένες Νήσους κατείχε και ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολόντιμιρ Ζελένσκι. Έναν μήνα πριν από τη νίκη του στις προεδρικές εκλογές του 2019 ο πρώην ηθοποιός που έγινε πολιτικός, είχε πουλήσει το μερίδιό του στην εταιρεία Maltex στον Σεργκέι Σεφίρ, στενό φίλο και συνεργάτη του.

Πολέμιος κάποτε της φοροαποφυγής, ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας, Τόνι Μπλερ, αποκαλύπτεται σήμερα σύμφωνα με τα Pandora Papers, ότι μαζί με τη σύζυγό του  είχαν αγοράσει μία υπεράκτια εταιρεία ακινήτων από την οικογένεια του Ζάγιεντ μπιν Ρασίντ αλ Ζαγιάνι, υπουργού Βιομηχανίας και Τουρισμού του Μπαχρέιν, με αποτέλεσμα να γίνουν ιδιοκτήτες ακινήτου αξίας 8,8 εκατομμυρίων δολαρίων (7,6 εκ. ευρώ), αποφεύγοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο να πληρώσουν φόρους συνολικού ύψους 400.000 δολαρίων. Τόσο η οικογένεια Μπλερ όσο και η οικογένεια Ζαγιάνι ισχυρίζονται ότι ο ένας δεν γνώριζε την εμπλοκή του άλλου. Η Τσέρι Μπλερ δηλώνει ότι ο σύζυγός της δεν είχε αναμειχθεί στη συναλλαγή αυτή. Σήμερα η εταιρεία έχει κλείσει.

Σε κρυφές αγορές ακινήτων στη Βρετανία, αξίας τουλάχιστον 400 εκατ. λιρών, εμπλέκεται και ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίεφ και η οικογένειά του, οι οποίοι βρίσκονται ήδη υπό το μικροσκόπιο των αρμόδιων αρχών της χώρας για υπεξαίρεση για διαφθορά.

Η προεδρική οικογένεια του Αζερμπαϊτζάν εμφανίζεται να έχει αποκομίσει 31 εκατ. λίρες από την πώληση μόλις ενός από τα περιουσιακά της στοιχεία στο Λονδίνο και μάλιστα στο Crown Estate, το οποίο βρίσκεται υπό τη διαχείριση της βασίλισσας.

Αντίστοιχα, ο βασιλιάς της Ιορδανίας, Αμπντάλα Β’ αγόρασε, σύμφωνα με τα Pandora Papers, περιουσιακά στοιχεία αξίας τουλάχιστον 70 εκατ. λιρών μέσω ενός δικτύου εταιρειών offshore, οι οποίες βρίσκονται στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους και άλλους φορολογικούς παραδείσους.

Από το 1999, όταν δηλαδή ανέλαβε την εξουσία, έχει αγοράσει συνολικά 15 ακίνητα, ανάμεσά τους σπίτια αξίας 50 εκατ. λιρών στο Μαλιμπού, το Λονδίνο και άλλες περιοχές της Βρετανίας, ενώ οι  Ιορδανοί έβγαιναν στους δρόμους για να διαδηλώσουν την αγανάκτησή τους για τη διαφθορά και την ανεργία.

Αλλά και η πριγκίπισσα Λάλλα Χάσνα του Μαρόκου βρέθηκε να κατέχει – μέσω δικτύου υπεράκτιων εταιρειών – εταιρεία που είχε αγοράσει ιδιωτική κατοικία αξίας 11 εκατ. ευρώ στο Λονδίνο, κοντά στο Kensington Palace.

Ο εμίρης του Κατάρ, Χαμάντ Μπιν Καλίφα Αλ Θανί, αξιοποιεί offshore εταιρείες για να πραγματοποιεί επενδύσεις και να διαχειρίζεται τον πλούτο του. Τα Panama Papers είχαν ήδη αποκαλύψει ότι και το υπερ-γιοτ του εμίρη, αξίας 300 εκατομμυρίων δολαρίων, ελέγχεται από offshore εταιρείες.

Στην Κένυα ο πρόεδος Ουχούρου Κενιάτα, γόνος πολιτικής δυναστείας που εξελέγη με «σημαία» την καταπολέμηση της διαφθοράς, φέρεται ως ιδιοκτήτης – μαζί με τη μητέρα του – κρυφής εταιρείας στον Παναμά. Στην ιδιοκτησία μελών της οικογένειας του Κενιάτα φέρεται να βρίσκεται μία σειρά επιχειρήσεων offshore (συνδέονται με συνολικά 11 εταιρείες εκ των οποίων η μία κατέχει περιουσιακά στοιχεία 30 εκατ. δολ.).

Ο πρόεδρος του Εκουαδόρ, Γκιγιέρμο Λάσο αντικατέστησε ίδρυμα στον Παναμά, το οποίο διοχέτευε ποσά ανά μήνα στη στενή του οικογένεια, με έναν καταπιστευματικό λογαριασμό στη Νότια Ντακότα των ΗΠΑ, ενώ άτομα του στενού κύκλου του πρωθυπουργού του Πακιστάν Ιμράν Χαν (μέλη της οικογενείας του και βουλευτές) κατέχουν εταιρείες και καταπιστευτικούς λογαριασμούς εκατομμυρίων δολαρίων.

Η ρωσική μπάμπουσκα

Hέρευνα των Pandora Papers συνδέει τον ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν με μυστικά περιουσιακά στοιχεία στο Μονακό.  Η Washington Post επικαλείται στοιχεία που παραπέμπουν στη Σβετλάνα Κριβονόγκιχ, προστατευόμενη του Βλαντίμιρ Πούτιν στα τέλη του ‘90 και σύμφωνα με το ερευνητικό διαδικτυακό μέσο Proekt, ερωμένη του όταν εκείνος ήταν ακόμη αντιδήμαρχος της Αγίας Πετρούπολης.

Τον Απρίλιο του 2003 και ενώ είχε φέρει στον κόσμο ένα κοριτσάκι (σύμφωνα με το ίδιο μέσο πρόκειται για κόρη του Πούτιν), η Σβετλάνα Κριβονόγκιχ έγινε ιδιοκτήτρια διαμερίσματος 3,6 εκατ. δολ. στο Μονακό μέσω υπεράκτιας εταιρείας της νήσου Τορτόλα της Καραϊβικής. Μέσα σε λίγα χρόνια η κάποτε φτωχή Σβετλάνα εμφανίζεται να αποκτά αμύθητη περιουσία: διαμερίσματα στη Μόσχα, γιοτ κ.ά. που συνολικά έφταναν τα 100 εκατομμύρια δολάρια.

Επισήμως, ο αγοραστής του ακινήτου στο Μονακό ήταν μια υπεράκτια εταιρεία στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους, που με τη σειρά του ανήκε στην Brockville Development. Η τελευταία φαινόταν να διαθέτει ακόμη δύο offshore, όπως αυτές καταγράφτηκαν κατά την αποκάλυψη των Panama Papers πριν από 4 χρόνια. Οπως χαρακτηριστικά έγραψε ο Guardian, η δαιδαλώδης διαδρομή μέχρι τον πραγματικό ιδιοκτήτη έμοιαζε με ρωσική μπάμπουσκα.

Η περίπτωση της Σβετλάνα Κριβονόγκιχ δεν είναι απλώς μία ιστορία «ακριβών δώρων» του Πούτιν στην ερωμένη του, αλλά αναδεικνύει τη διαδρομή του (μαύρου) χρήματος από τον στενό κύκλο του ρώσου προέδρου με «ασφαλές καταφύγιο» για τις οικονομικές τους δραστηριότητες το πριγκιπάτο του Μονακό.

Μέσα από τα Pandora Papers αποκαλύπτονται οι βαθύπλουτοι πελάτες της Moores Rowland, μιας λογιστικής και φορολογικής εταιρείας που συνδέεται με άλλες επιχειρήσεις και offshore ανά τον κόσμο με έδρα το Μονακό. Ανάμεσά τους, ο Γκεναντί Τιμτσένκο, πρώην σοβιετικός γραφειοκράτης που σήμερα η περιουσία του φαίνεται ότι υπερβαίνει τα 19 δισεκατομμύρια δολάρια.

Τιμτσένκο και Πούτιν διατηρούσαν στενές φιλικές σχέσεις από τις αρχές του 1990 και την πτώση του σοβιετικού καθεστώτος, όταν ο πρώτος ήταν έμπορος πετρελαίου στην Αγία Πετρούπολη και ο δεύτερος ένας ανερχόμενος πολιτικός στη Ρωσία. Ως επικεφαλής της επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Αγίας Πετρούπολης το 1991, ο Πούτιν έδωσε άδεια στον Τιμτσένκο προκειμένου να ξεκινήσει την εξαγωγή πετρελαίου.

Ο ίδιος ο Βλαντίμιρ Πούτιν έχει δηλώσει ότι η άνοδος του Τιμτσένκο στην οικονομική ελίτ της χώρας «έγινε χωρίς τη δική του συμμετοχή». Ωστόσο, ο Ρώσος επιχειρηματίας βρισκόταν μεταξύ των προσώπων στους οποίους η διοίκηση Ομπάμα επέβαλε κυρώσεις, κατηγορώντας τον ότι ανήκει «στον στενό ηγετικό κύκλο της Ρωσίας».

 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News