Ποιος ήταν ο δημοφιλέστερος πίνακας του μικροαστικού ελληνικού σπιτιού το δεύτερο μέρος του 20ου αιώνα; Πιθανότατα ο πίνακας του ναυτικού που είναι σχεδιασμένος από τη μέση και πάνω και κρατάει το τιμόνι ατενίζοντας τον ορίζοντα. Υπήρχε σε δύο παραλλαγές: στον ναυτικό με το μαύρο μούσι και τον σκούρο επενδύτη και σε εκείνον με το άσπρο μούσι και την κίτρινη νιτσεράδα. Αλλά, είτε ο ένας, είτε ο άλλος, έχουν κρατήσει το τιμόνι σε άπειρα χολ και σαλόνια στις άγριες θάλασσες της Κυψέλης και στα στενά των Σεπολίων.

Στα γούστα των φιλοτέχνων ο  γερο – ναυτικός  είχε να ανταγωνιστεί την νέο-τσιγγανοπούλα που σε μακρόστενα κάδρα έριχνε από τον διάδρομο της εισόδου παιχνιδιάρικες ματιές στις θείες και τους θείους που ερχόντουσαν για να ευχηθούν στις γιορτές. Αμφότεροι είχαν διαδεχτεί τα τοπία με το κάστρο και τις λίμνες των Αλπεων, όπως και τους μαρκησίους και τις μαρκησίες που ήταν η προπολεμική μόδα στην διακόσμηση του σπιτιού.

Φυσικά υπήρχαν και τα πολιτικοποιημένα σπίτια με τις λιθογραφίες με τις χαροκαμένες του Τάσσου και την Γκουερνίκα. Στα δεξιά σπίτια στις αντίστοιχες θέσεις ήταν οι φωτογραφίες της γιαγιάς και του παππού αλλά εδώ δεν μιλάμε για πολιτική αλλά για τέχνη. Ολα τα ανωτέρω με την ευκαιρία της ανεύρεσης του πίνακα του Πικάσο, της πτώσης του και τα αστεία με τα οποία συνοδεύτηκε: «τώρα πως ξέρουμε ποιο είναι το πάνω, κάτω ;» ή «έτσι ήταν πριν πέσει ;».

Στο ερώτημα αν υπάρχει λαϊκή ζωγραφική στα σημερινά σπίτια η απάντηση είναι «όχι». Η πενηντάρα οθόνη και το smart phone καλύπτουν τις οικιακές ανάγκες σε εικόνα. Ο,τι υπάρχει επιπλέον στα δωμάτια της πιτσιρικάδας, τα πόστερ με τον Τσε και οι οικοδόμοι που τρώνε lunch αιωρούμενοι στο δοκάρι της οικοδομής στην Νέα Υόρκη έγιναν σε άλλες εποχές. Αυτό που θα μπορούσες να κάνεις εύκολα  πριν από 30 χρόνια, δηλαδή να πεις ποιοι έμεναν σε ένα σπίτι επειδή στους τοίχους κρεμόταν ο πίνακας με τον γερο-ναυτικό ή ήταν κολλημένη η αφίσα του «1900» σήμερα είναι αδύνατον.

Όχι βέβαια ότι η μέθοδος ήταν πάντα ασφαλής. Μια φίλη που είχε βρεθεί στο δωμάτιο του καλού της πριν από καμιά 40 χρόνια, όπως βρισκόντουσαν αμφότεροι  στο κρεβάτι και έκαναν αυτό που έπρεπε να κάνουν, το βλέμμα της έπεσε σε μια φωτογραφία στον τοίχο. «Ο παππούς ;». «Οχι, ο Λένιν».

Στο ερώτημα αν υπάρχει χώρος ακόμα στο σπίτι για την ζωγραφική η απάντηση είναι πως υπάρχει. Φτάνει να έχουμε επίγνωση ενός αξιώματος: για να συνεχίσει να τον βλέπει το μάτι έναν πίνακα δεν πρέπει να υπάρχει άλλη εικόνα να τον ανταγωνίζεται. Σαν τον αγαπημένο μου πίνακα: «Το κλάμα της αλεπούς», του Τσουκιόκα Γιοσιτόσι, από την σειρά «100 όψεις του Φεγγαριού», που χρειάζεται – και λίγος του είναι – έναν τοίχο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News