«Ολόκληρη η πολιτική μου βασίζεται στο γεγονός ότι είμαστε αυτοί οι μικροσκοπικοί οργανισμοί σε αυτήν την μικρή κουκκίδα που αιωρείται στη μέση του Διαστήματος. Οι διαφορές που έχουμε σε αυτόν τον πλανήτη είναι πραγματικές. Είναι σημαντικές και μπορούν να προκαλέσουν τεράστια τραγωδία όπως επίσης χαρά. Αλλά είμαστε ένα τσούρμο άνθρωποι με αμφιβολίες και σε σύγχυση. Κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε. Το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να συμπεριφερόμαστε καλύτερα ο ένας στον άλλον γιατί μόνον εμάς έχουμε». 

Αυτά είπε ο Μπαράκ Ομπάμα στον Εζρα Κλάιν των New York Times, ερωτηθείς για το πώς θα μπορούσε να αλλάξει η άποψή του για την πολιτική και την ίδια τη ζωή εάν αποδεικνυόταν (ή αποδειχθεί) πως υπάρχει εξωγήινη ζωή. «Δεν θα άλλαζα καθόλου την πολιτική μου», ξεκαθάρισε ο Ομπάμα.

Στο πλαίσιο της προετοιμασίας του για την εκτενή συνομιλία του με τον πρώτο αφροαμερικανό πρόεδρο στην ιστορία των ΗΠΑ, ο πολιτικός αναλυτής και αρθρογράφος της νεοϋρκέζικης εφημερίδας διάβασε το «A Promised Land», τον πρώτο τόμο από τα απομνημονεύματα του Μπαράκ Ομπάμα και περισσότερο εντυπωσιάστηκε από το κατεξοχήν παράδοξο της εξαιρετικής, ομολογουμένως, σταδιοδρομίας του στην πολιτική. 

Σύμφωνα με τον Εζρα Κλάιν o 44ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών «επιτέλεσε μία από τις πιο αξιοσημείωτες πράξεις πολιτικής πειθούς στην αμερικανική ιστορία, πείθοντας τη χώρα να ψηφίσει, δύο φορές, έναν φιλελεύθερο μαύρο άνδρα ονόματι Μπαράκ Χουσέιν Ομπάμα κατά την περίοδο του πολέμου κατά της τρομοκρατίας».

Ο Ομπάμα κυβέρνησε τις ΗΠΑ επί μία οκταετία αλλά από τότε που εγκατέλειψε τον Λευκό Οίκο έως και τις εκλογές του περασμένου Νοεμβρίου επήλθε η πόλωση στην πολιτική ζωή της χώρας και διχάστηκε επικίνδυνα ο αμερικανικός λαός. Μπροστά στον φιλελεύθερο και αφροαμερικανό Μπαράκ Ομπάμα το έδαφος στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα κατέστη πρόσφορο για τον σχηματισμό του Tea Party και την ανάδειξη της Σάρα Πέιλιν, αρχικά, και του Ντόναλντ Τραμπ στη συνέχεια, ο οποίος επί μία τετραετία εφάρμοσε πολιτικές που βρίσκονται στους αντίποδες των πλουραλιστικών και δημοκρατικών πολιτικών του προκατόχου του.  Αλλά και η αποκαλούμενη αριστερή πτέρυγα των Δημοκρατικών προσπάθησε και εν μέρει κατάφερε να ξεπεράσει τα όρια της προεδρίας Ομπάμα, υιοθετώντας πιο ριζοσπαστικές, τουλάχιστον για τα αμερικανικά δεδομένα, απόψεις.

Συζητώντας με τον Εζρα Κλάιν o 59χρονος (την 4η Αυγούστου θα συμπληρώσει εξήντα χρόνια ζωής) πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ αναφέρθηκε, μεταξύ πολλών άλλων, στις επιτυχίες του αλλά και στις αποτυχίες του, στην τέχνη της πειθούς, στις αλήθειες που ενίοτε είναι προτιμότερο να μην αποκαλύπτονται, στις μεταρρυθμίσεις – οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές – που άρχισαν επί της προεδρίας του και επιδιώκει να ολοκληρώσει σήμερα ο Τζο Μπάιντεν.

Οσον αφορά την πειθώ, ο Μπαράκ Ομπάμα θεωρεί πως όποιος επιθυμεί να πείσει κάποιον άλλον για την ορθότητα των επιχειρημάτων του, θα πρέπει καταρχάς να είναι σε θέση να εκθέσει πρώτα τα επιχειρήματα του άλλου καλύτερα από εκείνον.

«Για μένα αυτό σήμαινε πως έπρεπε να κατανοώ την κοσμοθεωρία των άλλων. Και δεν θα μπορούσα να αναμένω από τους άλλους να αντιληφθούν τη δική μου κοσμοθεωρία, εάν δεν επιδίωκα εγώ να κατανοήσω τη δική τους», σημείωσε ο Ομπάμα, εξηγώντας πως τα κατάφερε κυρίως χάρη στην ιδιοσυγκρασία του αλλά και στα προσωπικά του βιώματα. «Εάν είσαι ένα παιδί οι γονείς του οποίου κατάγονται από το Κάνσας και την Κένυα, και έχεις γεννηθεί στην Χαβάη, και ζεις στην Ινδονησία, τείνεις φυσικά να ανακαλύψεις πώς όλα αυτά τα κομμάτια ταίριαξαν μεταξύ τους, πώς όλες αυτές οι οπτικές, οι κουλτούρες, τα τυφλά σημεία, οι προκαταλήψεις μπορούν να συνδυαστούν και να προσεγγίσουν κάτι αληθινό. Και νομίζω πως αυτό συνεχίστηκε στην ενήλικη ζωή μου και στην πολιτική μου. Αυτός είναι ο τρόπος που προσεγγίζω τον κόσμο γενικότερα. Προϋποτίθεται ότι κανένας δεν κατέχει το μονοπώλιο της αλήθειας», είπε.

Ομως, αναφορικά με την αλήθεια ή μάλλον τις αλήθειες του καθενός, ο Μπαράκ Ομπάμα πιστεύει πως μερικές φορές κάποιες από αυτές δεν πρέπει να αποκαλύπτονται, ειδικά όταν «απευθύνεσαι σε 300 εκατομμύρια ανθρώπους με τεράστιες φυλετικές, θρησκευτικές και πολιτισμικές διαφορές», όπως έκανε, εκείνος, ζητώντας τους, μάλιστα, να τον εκλέξουν πρόεδρό τους. Εάν, για παράδειγμα, αποκαλούσε ρατσιστές τους υποστηρικτές του υπερσυντηρητικού Tea Party, θα ήταν σίγουρα ειλικρινής. Συγχρόνως, όμως, θα διέπραττε ένα σοβαρότατο πολιτικό λάθος.

«Νομίζω πως κάθε πρόεδρος καλείται να αντιμετωπίσει αυτήν την κατάσταση. Ενδεχομένως να ήταν πιο προφανές στην περίπτωσή μου – εν μέρει επειδή, όντας ο πρώτος αφροαμερικανός πρόεδρος, υπήρχε η εντύπωση, που δεν ήταν λανθασμένη, ότι μερικές φορές δάγκωνα τη γλώσσα μου. Πολλές φορές αντεπεξερχόμουν σκεπτόμενος “είναι πιο σημαντικό για μένα να εκφράσω μία βασική, ιστορική αλήθεια, ας πούμε για τον ρατσισμό στην Αμερική αυτήν την περίοδο ή να εξασφαλίσω την έγκριση ενός νόμου που προσφέρει σε πολλούς ανθρώπους για πρώτη φορά υγειονομική περίθαλψη;”», ανέφερε σχετικά.

Ερωτηθείς για το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια της οκταετούς προεδρίας του, το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα κατέστη σχεδόν απόλυτα αδιάλλακτο, ανοίγοντας το δρόμο για την έλευση του Ντόναλντ Τραμπ και απορρίπτοντας συλλήβδην τις πλουραλιστικές πολιτικές που πρέσβευε ο ίδιος ως πρόεδρος, ο Μπαράκ Ομπάμα αναφέρθηκε στην πολυκύμαντη ιστορία των ΗΠΑ.

«Εχουμε την κατάργηση (της δουλείας) και μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο, και στη συνέχεια την αντίδραση και την άνοδο της Κ.Κ.Κ., και μετά τερματίζεται η περίοδος της Ανοικοδόμησης, και αναδύεται ο Τζιμ Κρόου και μετά υπάρχει το κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα, ένα σύγχρονο κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα και η άρση των φυλετικών διακρίσεων, και αυτό οδηγεί με τη σειρά του στην οπισθοδρόμηση και, τελικά, στη (ρατσιστική) Νότια Στρατηγική του Νίξον. Αυτό που με παρηγορεί είναι το γεγονός πως σύμφωνα με το παραδοσιακό “δύο βήματα προς τα εμπρός, ένα βήμα προς τα πίσω”, εάν πραγματοποιούνται τα δύο βήματα προς τα εμπρός, τότε το ένα βήμα προς τα πίσω, γνωρίζεις πως είναι το τίμημα της πολιτικής”», πρόσθεσε ο άνθρωπος που  κυβέρνησε τις ΗΠΑ από το 2009 έως το 2017, καταφέρνοντας όχι όλα όσα θα ήθελε αλλά αρκετά. 

Τόσα ώστε να μπορεί να υποστηρίξει σήμερα πως ο ίδιος και η κυβέρνησή του «ανυψώσαμε μία σημαία από την οποία ξεκινά να χτίζει η νέα γενιά. Και η νέα γενιά μπορεί τότε να κοιτάζει πίσω και να λέει “ναι, το θεωρούμε δεδομένο αυτό”» – το ότι, για παράδειγμα, επί μία οκταετία τα ηνία των ΗΠΑ κρατούσε ένας Αφροαμερικανός – «”μπορούμε να κάνουμε πολλά καλύτερα και να προχωρήσουμε ακόμη περισσότερο”».

Εστιάζοντας σε μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του Μπαράκ Ομπάμα, την παροχή υγειονομικής περίθαλψης σε εκατομμύρια  Aμερικανούς μέσω του αποκαλούμενου Obamacare, ο Εζρα Κλάιν εξέφρασε καταρχάς την έκπληξη αλλά και την ικανοποίησή του για το γεγονός πως παρότι προσπάθησαν, τελικά δεν κατάφεραν να το καταργήσουν οι Ρεπουμπλικάνοι και ο Ντόναλντ Τραμπ.  Επισήμανε, όμως, στον εκλεκτό συνομιλητή του πως το Obamacare δεν συνέβαλε στο να αυξηθούν οι υποστηρικτές των Δημοκρατικών, ότι ακόμη και όλοι όσοι από τους ρεπουμπλικάνους ψηφοφόρους επωφελήθηκαν σημαντικά από αυτό, συνέχισαν να υποστηρίζουν συντηρητικούς υποψήφιους που τάσσονταν υπέρ της κατάργησής του. 

«Λαμβάνοντας υπόψη την ισχύ που έχουν σήμερα οι πολιτικές ταυτότητες, πιστεύετε πως οι πολιτικές μπορούν να πείσουν τους ανθρώπους να ψηφίσουν διαφορετικά; Η μήπως ο κομματισμός έχει καταστεί πλέον απρόσβλητος από τις πρακτικές συνέπειες της διακυβέρνησης;», ρώτησε ο Κλάιν τον Ομπάμα και εκείνος επέλεξε να αναφερθεί κυρίως στο παρόν και στον νυν πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών.

«Νομίζω πως αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι ο Τζο και η κυβέρνησή του ουσιαστικά να ολοκληρώνουν τη δουλειά. Και θεωρώ πως θα είναι μία ενδιαφέρουσα δοκιμασία. Το 90% όλων όσοι συμμετείχαν στην κυβέρνησή μου, συνεχίζουν να χτίζουν πάνω στις ίδιες πολιτικές […] εάν πετύχουν τους στόχους τους κατά την επόμενη τετραετία, όπως εγώ πιστεύω, τότε θα υπάρξει αντίκτυπος. Θα υπερισχύσει του ταυτοτισμού που κατέληξε να κυριαρχεί στο Twitter και στα ΜΜΕ και έχει διεισδύσει στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται την πολιτική; Μάλλον όχι. Αλλά στο περιθώριο, η μεταστροφή του 5% του εκλογικού σώματος, μπορεί να κάνει τη διαφορά», εξήγησε ο Ομπάμα, ατενίζοντας το μέλλον των ΗΠΑ με μία σχετική αισιοδοξία.