Μια σειρά συζητήσεων με τον εμβληματικό έλληνα κινηματογραφιστή, Θόδωρο Αγγελόπουλο, οι οποίες μεταδόθηκαν από τον σταθμό πολιτισμού της Δημόσιας Γαλλικής Ραδιοφωνίας, France Culture, περιλαμβάνονται στο βιβλίο «Théo Angelopoulos, Le temps suspendu» (Θόδωρος Αγγελόπουλος – Ο μετέωρος χρόνος) του Γιώργου Αρχιμανδρίτη που μόλις κυκλοφόρησε στη Γαλλία.

Η πολύτιμη μαρτυρία του Θόδωρου Αγγελόπουλου για τη ζωή και το έργο του συνοδεύεται από τη φιλμογραφία του πλήρως ενημερωμένη.

Η καταγραφή του σπάνιου αυτού υλικού αποτελεί καρπό της συνεργασίας του γαλλικού εκδοτικού οίκου Actes Sud με το Ινστιτούτο Lumière που φέρει το όνομα των δημιουργών του Κινηματογράφου και έχει ως αποστολή τη διατήρηση και τη διάδοση της κινηματογραφικής κληρονομιάς.

Η ελληνική έκδοση του βιβλίου με τίτλο «Θόδωρος Αγγελόπουλος – Με γυμνή φωνή» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη.

Συγγραφέας, δημιουργός ραδιοφωνικών ντοκιμαντέρ τέχνης και πολιτισμού και δημοσιογράφος, ο Γιώργος Αρχιμανδρίτης είναι Διδάκτωρ Συγκριτικής Γραμματολογίας της Σορβόννης. Εχει διατελέσει Πρέσβης Πολιτισμού της Ελλάδας στο πλαίσιο της Γαλλικής Προεδρίας στην Ευρώπη, ενώ πρόσφατα ορίστηκε επίσημος εκπρόσωπος του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού στο Παρίσι.

Εχει τιμηθεί από τη Γαλλική Δημοκρατία με τον τίτλο του Ιππότη του Τάγματος των Γραμμάτων και των Τεχνών, καθώς και με τον τίτλο του Αξιωματούχου του Τάγματος των Γραμμάτων και των Τεχνών για τη συμβολή του στον τομέα του Πολιτισμού στη Γαλλία και τον κόσμο.

Οι συζητήσεις του με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο συνιστούν ένα είδος παρακαταθήκης, ένα κληροδότημα της σοφίας και της εμπειρίας του θρυλικού κινηματογραφιστή που έφυγε από τη ζωή τόσο άδικα, ένα χειμωνιάτικο βράδυ του 2012, πριν από εννέα χρόνια. Ακολουθούν τρία σημεία από τα λεγόμενα του Théo:

Για την Ιστορία:

«Η ζωή μου έχει σημαδευτεί τόσο πολύ από κάποια γεγονότα, ώστε, όταν διηγούμαι την Ιστορία, είναι σχεδόν σαν να διηγούμαι τη δική μου ιστορία. Διηγούμαι αυτό που νιώθω ως απολύτως απαραίτητο και το οποίο βγαίνει από μέσα μου αυτόματα. Όλες οι ταινίες μου αποτελούν επιλογές. Ποτέ δεν έκανα μια ταινία απλώς για να την κάνω, αλλά γιατί ανταποκρινόταν σε μία εσωτερική ανάγκη, σε έναν διάλογο με τον εαυτό μου και τον κόσμο. Πιστεύω ότι ένα μεγάλο πρόβλημα σήμερα είναι ότι οι άνθρωποι ξεχνούν. Οχι μόνο εκείνοι που ήταν υπεύθυνοι για κάποια πράγματα, αλλά και όλοι εμείς που υποστήκαμε την Ιστορία. Ένα άλλο σημαντικό πρόβλημα είναι ότι οι σημερινοί νέοι δεν γνωρίζουν την ιστορία και φοβάμαι ότι αύριο μεθαύριο θα καταλήξουν να κάνουν τα ίδια σφάλματα».

Για την περιπέτεια της δημιουργίας:

«Στην ουσία πρόκειται για ένα μυστήριο. Πώς γεννιέται μια ιδέα; Προηγείται πάντα μια περίοδος λίγο παράξενη και μυστηριώδης, όπου αισθάνομαι ότι κάτι έρχεται. Είναι μια περίοδος ύπνωσης, μία κατάσταση όπως ανάμεσα στον ύπνο και τον ξύπνο, όπου τα πάντα αποκτούν διαφορετικές διαστάσεις. Μια φράση, ένα τραγούδι ή έναν θόρυβο τα ακούω με τρόπο διαφορετικό. Είναι σαν μία εγκυμοσύνη. Συχνά αναδύεται ένα πρώτο στοιχείο, που μπορεί να είναι μια εικόνα από το τέλος της ταινίας ή ένα υπαρκτό πρόσωπο που έχει ήδη μεταλλαχτεί σε χαρακτήρα της. Κάθε μέρα προστίθενται έτσι διάφορα στοιχεία, τα οποία μου έρχονται μεταξύ πέντε κι επτά το πρωί. Σηκώνομαι τότε και κρατάω σημειώσεις».

Για την κινηματογραφική αισθητική:

«Ισως επειδή δεν μπορώ να ζωγραφίσω, προσπάθησα να ζωγραφίσω στον κινηματογράφο. Συχνά οι επιλογές που κάνω στις γραμμές, στα χρώματα, στα πλάνα, στις μεγάλες συνθέσεις και στα πρόσωπα έχουν ζωγραφικά χαρακτηριστικά. Δεν μπορώ να το εξηγήσω διαφορετικά. Κάποιοι σκηνοθέτες ζωγραφίζουν. Αλλοι σχεδιάζουν το κάδρο, για παράδειγμα, πριν το γύρισμα. Εγώ δεν το κάνω ποτέ. Δεν έχω κάνει ούτε μια γραμμή. Νομίζω ότι οι επιλογές μου, τελικά, προσβλέπουν σε ένα είδος ζωγραφικής σύνθεσης. Αυτό όμως γίνεται ενστικτωδώς, χωρίς να το θέλω, χωρίς να ξέρω γιατί κάνω την τάδε ή την δείνα επιλογή».

---

Γιώργος Αρχιμανδρίτης
Théo Angelopoulos-Le temps suspendu
(Θόδωρος Αγγελόπουλος-Ο μετέωρος χρόνος)
Εκδόσεις: Institut Lumière/Actes Sud

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News