Υπό κανονικές συνθήκες, ο Τζορτζ Φλόιντ θα ήταν «απλώς» ένας ακόμη Αφροαμερικανός που έχασε άδικα τη ζωή του. Ενα ακόμα θύμα της συστημικής βίας που ασκούν, κατά των Αφροαμερικανών, κυρίως, και των μελών των λοιπών μειονοτήτων στις ΗΠΑ, λευκοί ως επί το πλείστον αστυνομικοί.  

Ετυχε, ωστόσο, την ώρα που ο Τζορτζ Φλόιντ ξεψυχούσε, να περάσει από τον τόπο του εγκλήματος η Νταρνέλα Φρέιζερ, μία 17χρονη (πέρυσι τον Μάιο) κοπέλα, η οποία απαθανάτισε με τον κινητό της τηλέφωνο τον φονιά αστυνομικό επί το έργον.  

Το βίντεο που τράβηξε έμελλε μέσα σε λίγες ώρες να κάνει τον γύρο του κόσμου και να πυροδοτήσει πρωτοφανείς αντιδράσεις, οι οποίες μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα μετεξελίχθηκαν σε ένα από τα πιο μαζικά και μαχητικά κινήματα διαμαρτυρίας των τελευταίων δεκαετιών. Οι δράσεις του κινήματος μετέβαλαν εκ βάθρων τους όρους του διαλόγου που διεξάγεται, όχι μόνον στις ΗΠΑ, αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο, όσον αφορά τα δικαιώματα των μειονοτήτων.    

Η επέτειος του φόνου του Τζορτζ Φλόιντ μνημονεύτηκε παντού, ενώ γράφτηκαν και πάρα πολλές γνώμες και αναλύσεις, μία περιεκτική σύνθεση των οποίων συνέταξε ο Ντέιβιντ Λέοναρντ των New York Times. Ο αμερικανός δημοσιογράφος και επιμελητής του καθημερινού newsletter της έγκριτης νεϋορκέζικης εφημερίδας παρουσιάζει τον αντίκτυπο του κινήματος που γέννησε ο θάνατος του Τζορτζ Φλόιντ, εστιάζοντας σε τέσσερα διαφορετικά  πεδία.  

Μεταρρύθμιση της αστυνομίας 

Περισσότερες από τριάντα πολιτείες των ΗΠΑ και δεκάδες μεγάλες πόλεις θέσπισαν νέους κανόνες που περιορίζουν συγκεκριμένες αστυνομικές πρακτικές και δράσεις που σχετίζονται κυρίως με τη διενέργεια αστυνομικών ελέγχων, τη σύλληψη, την προσαγωγή και την κράτηση. Απαγορεύτηκαν, για παράδειγμα, τα κεφαλοκλειδώματα ενώ πλέον οι αστυνομικοί υποχρεούνται να παρεμβαίνουν σε περίπτωση που κάποιος συνάδελφός τους ασκεί αναίτια υπέρμετρη βία. Στις περισσότερες από τις πολιτείες και τις πόλεις όπου εγκρίθηκαν οι σχετικοί νόμοι, τον πρώτο λόγο τον έχουν οι Δημοκρατικοί.  

Μέτρα για τον περιορισμό της αστυνομικής βίας ελήφθησαν επίσης στο Κεντάκι, στην Ιντιάνα και την Αϊόβα, πολιτείες που ελέγχονται από τους Ρεπουμπλικάνους. Σε ομοσπονδιακό επίπεδο, τα μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων ενέκριναν ένα νομοσχέδιο που φέρει το όνομα του Τζορτζ Φλόιντ και συνέθεσαν οι Δημοκρατικοί, με στόχο να περιοριστεί δραστικά η χρήση βίας από την αστυνομία και να καταστεί ευκολότερη η δίωξη αστυνομικών που εγκληματούν. Εκκρεμεί, ωστόσο, η έγκριση του νομοσχεδίου από τα μέλη της Γερουσίας.      

Η ανάδειξη του διαρθρωτικού ρατσισμού  

Το κίνημα Black Lives Matter –το οποίο αναζωογονήθηκε από τους φόνους του Τζορτζ Φλόιντ, της Μπριόνα Τέιλορ και άλλων Αφροαμερικανών– έστρεψε πολύ γρήγορα το βλέμμα του από την αστυνομία στην κοινωνία, απαιτώντας δομικές μεταρρυθμίσεις, με στόχο την πάταξη του διαρθρωτικού ρατσισμού.  

Μπροστά σε αυτή τη συλλογική απαίτηση πολλών εκατομμυρίων Αμερικανών, πολλές επιχειρήσεις και πολλοί θεσμοί δεσμεύτηκαν να κινηθούν ανάλογα. Η Εθνική Ομοσπονδία (αμερικανικού) Ποδοσφαίρου (NFL) απολογήθηκε επειδή δεν προέβη νωρίτερα σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για την αντιμετώπιση των φυλετικών διακρίσεων, εντός και εκτός των γηπέδων. Η NASCAR απαγόρευσε τη χρήση της σημαίας της Συνομοσπονδίας από τα ράλι της. Η Amazon, η McDonald’s και άλλες κορυφαίες αμερικανικές επιχειρήσεις υποσχέθηκαν ότι θα αρχίσουν να προσλαμβάνουν περισσότερους μη λευκούς εργαζόμενους. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Ντέιβιντ Λέοναρντ, δεν είναι ακόμα σαφές εάν επήλθαν ουσιαστικές αλλαγές πέρα από το φαίνεσθαι. 

Μεταστροφή της κοινής γνώμης  

Αρχικά η πλειονότητα των Αμερικανών, Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι, τάσσονταν υπέρ των κινητοποιήσεων και των δράσεων και των απαιτήσεων του κινήματος Black Lives Matter. Σταδιακά, ωστόσο, όπως συμβαίνει σχεδόν πάντα στο πλαίσιο των όποιων κοινωνικών αγώνων, επήλθε η πόλωση.

Πλέον, οι ψηφοφόροι του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος εμφανίζονται επιφυλακτικοί, ενώ οι Δημοκρατικοί στηρίζουν το κίνημα περισσότερο σε σχέση με την περίοδο προτού ο Τζορτζ Φλόιντ χάσει τη ζωή του, αλλά λιγότερο συγκριτικά με τους μήνες που ακολούθησαν μετά τον φόνο του.  

Πάντως οι περισσότεροι Αμερικανοί, ανεξάρτητα από τις πολιτικές πεποιθήσεις τους, δηλώνουν πως εμπιστεύονται ιδιαίτερα τις δυνάμεις επιβολής του νόμου, περισσότερο, μάλιστα, σε σχέση με πέρυσι την ίδια εποχή. Οι περισσότεροι Αμερικανοί διαφωνούν επίσης με όσους ζητούν να μειωθούν οι δαπάνες για την αστυνομία ή να καταργηθούν αστυνομικές διευθύνσεις.    

Αύξηση της εγκληματικότητας  

Τους τελευταίους δώδεκα μήνες η εγκληματικότητα στις ΗΠΑ αυξήθηκε, αλλά οι λόγοι δεν είναι ακόμα ξεκάθαροι. Οι υποστηρικτές του Black Lives Matter υποστηρίζουν ότι αυτή η αρνητική εξέλιξη σχετίζεται ελάχιστα με τις εκκλήσεις του κινήματος για λιγότερο επιθετική και περισσότερο ανθρώπινη αστυνόμευση. Επισημαίνουν επίσης ότι η εγκληματικότητα είχε ήδη αρχίσει να αυξάνεται πριν από την αναζωογόνηση και τη διόγκωση του κινήματος. 

Από την άλλη πλευρά, πολλοί συντηρητικοί ψηφοφόροι πιστεύουν ακριβώς το αντίθετο, ότι η αύξηση της εγκληματικότητας αποτελεί άμεση συνέπεια της αμείλικτης κριτικής κατά της αστυνομίας. Προς επίρρωση του ισχυρισμού τους, αναφέρουν ότι έξαρση της εγκληματικότητας καταγράφηκε και στο Φέργκιουσον του Μιζούρι και στη Βαλτιμόρη, πριν από μία τετραετία, στον απόηχο μιας σειράς συγκεντρώσεων διαμαρτυρίας κατά της αστυνομικής βίας και του συστημικού ρατσισμού.  

Ολοι όσοι τάσσονται υπέρ της μεταρρύθμισης της αστυνομίας ανησυχούν ιδιαίτερα για το ενδεχόμενο η αύξηση της εγκληματικότητας να μεταστρέψει εκ νέου την κοινή γνώμη υπέρ της επιθετικής αστυνόμευσης και των αυστηρότερων ποινών. 

Το μεγάλο ερώτημα

«Πώς μπορούν οι αστυνομικοί να καταστέλλουν την εγκληματικότητα και να συμπεριφέρονται λιγότερο βίαια, ούτως ώστε να σκοτώνουν λιγότερους Αμερικανούς όταν κάνουν τη δουλειά τους;», διερωτάται ο Λέοναρντ. 

Κάποιοι ειδικοί υποστηρίζουν ότι η αστυνομία θα πρέπει να εστιάζει όπου σημειώνονται τα περισσότερα εγκλήματα. Αλλοι τάσσονται υπέρ της εκπαίδευσης των αστυνομικών στην εκτόνωση εντάσεων, ενώ αρκετοί επισημαίνουν ότι πρέπει να περιοριστούν οι αρμοδιότητές τoυς, ούτως ώστε να μειωθούν παράλληλα και οι ευκαιρίες που τους παρουσιάζονται για άσκηση υπέρμετρης βίας. 

Ανεξάρτητα, ωστόσο, από τις όποιες εξελίξεις, δυστυχώς αποτελεί τραγικό γεγονός ότι οι όποιες αλλαγές σημειώθηκαν από τον περασμένο Μάιο έως και σήμερα, με στόχο την αναμόρφωση της αστυνομίας στις ΗΠΑ, δεν συνέβαλαν στο να μειωθεί ο αριθμός των ανθρώπων που φονεύονται από αστυνομικούς.  

«Εως το προηγούμενο Σαββατοκύριακο οι αστυνομικοί (στις ΗΠΑ) συνέχιζαν να σκοτώνουν κατά μέσο όρο περί τους τρεις Αμερικανούς την ημέρα, σχεδόν όσους σκότωναν και πριν από τον φόνο του Φλόιντ», σημειώνει ο Ντέιβιντ Λέοναρντ, ολοκληρώνοντας το ρεπορτάζ του.