Σύμφωνα με τον σεναριογράφο Γουίλιαμ Γκόλντμαν, στο Χόλιγουντ «κανείς δεν ξέρει τίποτα»… Ωστόσο υπάρχει μια εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα: όλοι ήξεραν ότι οι Χρυσές Σφαίρες, ή τουλάχιστον οι περισσότεροι άνθρωποι της κλίκας, που ψηφίζουν για τα βραβεία, ήταν της πλάκας.

Οπως το έθεσε ο Ρίκι Ζερβέ, παρουσιαστής των βραβείων το 2012: «Σε σχέση με τα Οσκαρ, οι Χρυσές Σφαίρες είναι ό,τι η Κιμ Καρντάσιαν σε σχέση με την Κέιτ Μίντλετον: λίγο πιο ηχηρές, λίγο πιο σκουπίδια, λίγο πιο μεθυσμένες. Και όπως φαίνεται εξαγοράζονται πιο εύκολα. Πάντως τίποτα δεν έχει αποδειχθεί». Παρόλα αυτά, ο αμερικανός κωμικός προσεκλήθη να παρουσιάσει την τελετή απονομής των Χρυσών Σφαιρών άλλες δύο φορές.

Από τη δεκαετία του 1950 η Ενωση Ανταποκριτών Ξένου Τύπου του Χόλιγουντ (HFPA) έχει κατηγορηθεί για πολλά σφάλματα, σύμφωνα με τον διευθυντή του γραφείου των βρετανικών The Times στη Δυτική Ακτή των Ηνωμένων Πολιτειών, Μπεν Χόιλ. Ωστόσο, μόλις την περασμένη εβδομάδα, ύστερα από ένα κρεσέντο σκανδάλων, και ισχυρισμούς για ρατσισμό και σεξισμό, αλλά και για διαφθορά, η βιομηχανία ψυχαγωγίας είπε επιτέλους «cut!» σε αυτήν τη μυστική διοργάνωση.

Η HFPA είναι μια πολύ εκκεντρική ομάδα 86 ατόμων, με συχνά αμφισβητήσιμα διαπιστευτήρια, που είχαν συνηθίσει να απολαμβάνουν αποκλειστική πρόσβαση στη λίστα των πρωτοκλασάτων σταρ, εξωτικά ταξίδια (πληρωμένα) και πλούσια δώρα από κινηματογραφικά στούντιο, που θέλουν να προωθήσουν τις ταινίες τους.

Στις τάξεις της περιλαμβάνονται τουλάχιστον μία πρώην «Μις Υφήλιος», ένας Ρώσος bodybuilder που έγινε κινηματογραφιστής και ένας Φινλανδός που έχει εκδώσει δύο βιβλία και ένα DVD για την αρχαία κινεζική τέχνη της ανάγνωσης προσώπου… Από την άλλη πλευρά, οι περισσότεροι από τους πραγματικούς ανταποκριτές ξένου Τύπου που εργάζονται στο Λος Αντζελες έχουν αποκλειστεί από την ιδιότητα του μέλους, ενώ δεν περιλαμβάνεται ούτε ένας μαύρος δημοσιογράφος, γεγονός που εξηγεί καλύτερα από οτιδήποτε άλλο, γιατί κινδυνεύει η βιωσιμότητα της δεύτερης πιο σημαντικής τελετής απονομής βραβείων του Χόλιγουντ.

Οι Χρυσές Σφαίρες ήταν μέχρι πρόσφατα μια βασική «στάση» στον δρόμο προς τα Οσκαρ και οι βαθμολογίες της θεωρούντο τόσο αξιόπιστες, ώστε το κανάλι NBC να πληρώνει 30 εκατ. δολάρια (περίπου 25 εκατ. ευρώ) ετησίως για την τηλεοπτική μετάδοση της τελετής. Ωστοσο φαίνεται ότι ο θεσμός έχει πληγεί θανάσιμα. Το τελειωτικό χτύπημα δόθηκε την περασμένη εβδομάδα, αφού η HFPA ανακοίνωσε (με μεγάλη καθυστέρηση) μια πρόταση με μεταρρυθμίσεις, που όμως δεν έπεισαν κανέναν.

Τα θανατηφόρα χτυπήματα δόθηκαν από μια απίθανη συμμαχία «εκδικητών» στους οποίους περιλαμβάνονται ο Μαρκ Ράφαλο, η Σκάρλετ Γιόχανσον (η οποία αντιτάχθηκε σε «σχόλια ορισμένων μελών της  HFPA που αγγίζουν τα όρια της σεξουαλικής παρενόχλησης»), και ο Τομ Κρουζ, ο οποίος δήλωσε αηδιασμένος, επέστρεψε μάλιστα τις τρεις Χρυσές Σφαίρες του. Μαζί τους συμπαρατάχθηκαν η οργάνωση Time’s Up για τη στήριξη θυμάτων σεξουαλικής κακοποίησης στο Χόλιγουντ, το Netflix, η Amazon και η WarnerMedia, περισσότερα από 100 πρακτορεία δημοσίων σχέσεων της βιομηχανίας του κινηματογράφου και το τηλεοπτικό κανάλι NBC, το οποίο ανακοίνωσε ότι την επόμενη χρονιά δεν θα παρουσιάσει τις Χρυσές Σφαίρες για να δώσει στην HFPA τον χρόνο που χρειάζεται για να πραγματοποιήσει τις «απαιτούμενες ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις».

Ένα παλιό μέλος της HFPA, που συμμετείχε σε μια επείγουσα συνάντηση στο Zoom τη Δευτέρα 10 Μαΐου, δήλωσε ότι η διάθεση των περίπου 60 συμμετεχόντων ήταν αυτή του «ηττημένου»: «Οι άνθρωποι ήταν σοκαρισμένοι, ήσυχοι, έκπληκτοι. Κάποιος φώναζε ότι πρέπει να μηνύσουμε το NBC. Υπάρχει ακόμη πολλή άρνηση. Και μια απροθυμία για μεταρρυθμίσεις, που είναι ανησυχητική», είπε.

Η οργάνωση, που αργότερα ονομάστηκε HFPA, ιδρύθηκε το 1943 από μια ομάδα διεθνών δημοσιογράφων με επικεφαλής τον ανταποκριτή της Daily Mail στο Λος Άντζελες. Και μέσα σε 15 χρόνια, απέκτησαν τη φήμη των ξεδιάντροπων. Το 1958 ένας πρώην πρόεδρος της HFPA παραιτήθηκε από το διοικητικό συμβούλιο διαμαρτυρόμενος για την «λίγο-πολύ χαριστική» απονομή βραβείων. Μια δεκαετία αργότερα, το NBC απέρριψε για πρώτη φορά τις Χρυσές Σφαίρες, μετά τη διαπίστωση της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Επικοινωνίας ότι η τελετή «παραπλανά ουσιαστικά το κοινό ως προς τον τρόπο με τον οποίο επιλέγονται οι νικητές και τις διαδικασίες που ακολουθούνται κατά την επιλογή τους».

Το 1982, η ελάχιστα γνωστή ηθοποιός Πία Ζαντόρα ήταν υποψήφια για το βραβείο της νέας σταρ της χρονιάς για την ερμηνεία της στο αστυνομικό δράμα (με δόσεις σεξ και ολίγη από αιμομιξία) «Πεταλουδίτσα» («Butterfly»), την οποία ο κριτικός των New York Times χαρακτήρισε «εντυπωσιακά ανόητη». Ωστόσο ο σύζυγός της, εκείνη την εποχή, ένας ισραηλινός δισεκατομμυριούχος, κάλεσε μέλη του HFPA σε ιδιωτική προβολή στο Λας Βέγκας και η Ζαντόρα κέρδισε τη Χρυσή Σφαίρα.

Παρόλα αυτά, η HFPA εξακολουθούσε να είναι μια Ενωση μέλη της οποίας ήθελαν να γίνουν πολλοί δημοσιογράφοι, συνήθως, όμως, διαπίστωναν ότι δεν μπορούσαν. Πέρυσι, η Κγιέρστι Φλο, βραβευμένη δημοσιογράφος από τη Νορβηγία, η οποία είχε αρνηθεί επανειλημμένα να γίνει μέλος της HFPA, υπέβαλε αγωγή κατηγορώντας την Ενωση ότι ενεργεί σαν «καρτέλ» και επιδοτεί αθέμιτα τα εισοδήματα των μελών της, που δέχονται «χιλιάδες δολάρια» σε δώρα, ταξίδια και αμοιβές, από τα στούντιο στις ταινίες και τις τηλεοπτικές σειρές των οποίων δίνουν κατόπιν τα βραβεία. Η ισπανίδα δημοσιογράφος Ρόσα Γαμάζο προσχώρησε επίσης στην υπόθεση, η οποία τον Μάρτιο απορρίφθηκε από έναν δικαστή, μάλλον όμως οδηγείται στο ομοσπονδιακό Εφετείο, ένα επίπεδο κάτω από το Ανώτατο Δικαστήριο.

Συνάδελφοι της Φλο επικοινώνησαν με τους Los Angeles Times προτρέποντας την εφημερίδα να εξετάσει τις πρακτικές του HFPA. Οι δημοσιογράφοι της «χρειάστηκαν χρόνο για να το αποφασίσουν», ισχυρίζεται η Φλο. «Στην πραγματικότητα κανείς δεν ήθελε να αγγίξει το θέμα, γιατί η HFPA είναι πολύ ισχυρή. Εχει πολλά χρήματα. Οι άνθρωποι πίστευαν ότι είχε και πολλούς φίλους, κάτι που προφανώς δεν είχε, αλλά όλοι τη φοβόντουσαν», υποστηρίζει η νορβηγίδα δημοσιογράφος.

Η έρευνα των Los Angeles Times δημοσιεύθηκε τελικά τον Φεβρουάριο. Περιγράφει λεπτομερώς τους ισχυρισμούς για πράξεις ανοίκειες ηθικά και οικονομικά εντός της Ενωσης Ξένου Τύπου του Χόλιγουντ (HFPA) και εστιάζει στην απουσία μαύρων μελών. Λίγες ημέρες αργότερα, όταν ο Σάσα Μπαρόν Κοέν τιμήθηκε με Χρυσή Σφαίρα, ευχαρίστησε (αν και όχι ακριβώς) τον «κατάλευκο Ξένο Τύπο του Χόλιγουντ» για την τιμή…

Ωστόσο η πίεση για αλλαγές προσκρούει σε ένα τείχος αντίστασης στο εσωτερικό της Ενωσης, «προφανώς γιατί πρέπει να παραιτηθούμε από πολλά προνόμια», αποκαλύπτει στους Times μέλος του HFPA, που θέλει να διατηρήσει την ανωνυμία του.

Οι λιγοστοί επαγγελματίες δημοσιογράφοι-μέλη της ομάδας του HFPA που έχουν συμβόλαια με mainstream εκδοτικούς οργανισμούς μέσων ενημέρωσης είχαν πολλά οφέλη: αποκλειστικές προβολές και συνεντεύξεις Τύπου με σταρ και δημιουργούς ταινιών και μια αίσθηση ότι «δεν επρόκειτο να μπουν στη μαύρη λίστα των γραφείων δημοσίων σχέσεων», ακόμα και αν έκαναν δύσκολες ερωτήσεις. Η απώλεια των προνομίων θα μπορούσε να βάλει ένα τέλος στη σταδιοδρομία τους.

Τα περισσότερα μέλη, ωστόσο, ανησυχούν μάλλον μήπως χάσουν την ευκαιρία να βγάζουν selfie με πρωτοκλασάτους σταρ και κυρίως μήπως στερηθούν τους μισθούς για τη συμμετοχή τους σε διάφορες επιτροπές. Σύμφωνα με μια μηνιαία οικονομική έκθεση, τον Ιανουάριο, για παράδειγμα, δύο δωδεκάδες μέλη μιας τέτοιας επιτροπής αποζημιώθηκαν με 3.465 δολάρια (περίπου 2.850 ευρώ) έκαστος για να δουν ξένες ταινίες.

Σύμφωνα με τους Los Angeles Times, το τρέχον οικονομικό έτος ο συνολικός προϋπολογισμός της HFPA για τη συμμετοχή των μελών του σε επιτροπές και για την εκτέλεση άλλων καθηκόντων ανήλθε σε 2,15 εκατ. δολάρια (περίπου 1,8 εκατ. ευρώ). Οι αποζημιώσεις αυτού του είδους αυξήθηκαν τα τελευταία χρόνια και είχαν διαβρωτικό αποτέλεσμα. Η HFPA δέχτηκε επίθεση επειδή δεν προχωρούσε σε εγγραφές νέων μελών, ωστόσο τα χρήματα ήταν «ένα κίνητρο για να μην ανοίξει η Ενωση σε νέα μέλη, διαφυλάσσοντας τα προνόμια των παλιών», ισχυρίζεται το μέλος της Ενωσης.

Αποτυγχάνοντας να μεταρρυθμιστεί ουσιαστικά όταν είχε την ευκαιρία (όπως έπραξε η Ακαδημία Κινηματογραφικών Τεχνών και Επιστημών, η οποία διοργανώνει τα Οσκαρ) η HFPA έχει πλέον χάσει τον έλεγχο της κατάστασης: «Στην πραγματικότητα, δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Πρέπει απλώς να συνεχίσουμε να κάνουμε μεταρρυθμίσεις και να δούμε αν μπορούμε να σώσουμε τις Χρυσές Σφαίρες», παραδέχεται το μέλος.

Ωστόσο, ο αντίκτυπος αναδίδει κάτι περισσότερο από μια οσμή οπορτουνισμού. Οπως το θέτει Ρίτσαρντ Ράσφιλντ, συντάκτης του The Ankler, του πιο έγκυρου ενημερωτικού δελτίου του Χόλιγουντ, η κατάρρευση του θεσμού των Χρυσών Σφαιρών «είναι μία από αυτές τις μεγάλες στιγμές του Χόλιγουντ, όπου όλοι οι εμπλεκόμενοι είναι τρομεροί και όλοι βγαίνουν μειωμένοι, μικρότεροι και ολοφάνερα άνανδροι».

Η αλήθεια είναι ότι μέχρι πολύ πρόσφατα, η βιομηχανία του θεάματος χάιδευε την HFPA, αλλά η πτώση του Γουαϊνστάιν, το κίνημα #MeToo και το φυλετικό ζήτημα, που αναγνωρίστηκε δυναμικά μετά τον θάνατο του Τζορτζ Φλόιντ, έχουν αλλάξει ριζικά τη λήψη αποφάσεων στο Χόλιγουντ. Πέραν όλων των άλλων, λοιπόν, που ήταν γνωστά από καιρό, αλλά κανείς δεν έδινε σημασία, το γεγονός ότι δεν υπάρχουν μαύρα μέλη την κριτική επιτροπή των Χρυσών Σφαιρών αποδεικνύεται κρίσιμο και καθοριστικό αυτή τη στιγμή.

Κανείς δεν ξέρει αν το Χόλιγουντ θα κάνει κάτι για να σώσει τον θεσμό των Χρυσών Σφαιρών, ο οποίος δυνητικά παραμένει ένα πολύτιμο εργαλείο μάρκετινγκ για τις υποψήφιες ταινίες. Ωστόσο, η Ενωση, που βρίσκεται πίσω από τη διοργάνωση των βραβείων, είναι απίθανο να επιβιώσει με τη μορφή που έχει σήμερα.

«Είναι απλώς ένας περίεργος οργανισμός με ανθρώπους πραγματικά ακατάλληλους να κάνουν παρέα με διασημότητες», λέει ο Κέβιν Μάχερ, επικεφαλής των κριτικών κινηματογράφου των The Times, ο οποίος όταν συναντούσε μέλη της HFPA, εντυπωσιαζόταν πάντα «από τον αέρα του απόλυτου δικαιώματος που πίστευαν ότι είχαν στους σταρ, σε συνδυασμό με μια γελοία συμπεριφορά αυλοκόλακα απέναντί τους», λέει. Και προσθέτει: «Θα ήταν υπέροχο αν μπορούσε να πάει η HFPA κατευθείαν στην κόλαση. Χρειάζεται πολύ ριζική μεταρρύθμιση, οποιοδήποτε παρακλάδι της θα ήταν γελοίο».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News