«Θα έπρεπε να γράψω τα απομνημονεύματά μου αλλά δεν τα καταφέρνω, η ιδέα και μόνο με ενοχλεί». Αυτές τις ημέρες η Αριστερά (ή, έστω, ό,τι έχει απομείνει από αυτήν στη Γαλλία) έχει βυθιστεί στην αναπόληση του παλιού καλού καιρού, της χρυσής εποχής της, με αφορμή την 40η επέτειο της ανάληψης της εξουσίας από τον σοσιαλιστή Φρανσουά Μιτεράν την 10η Μαΐου του 1981.

Αλλά ο Τζακ Λανγκ, παρότι βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος εξαιτίας της επανάστασης που έφερε ως υπουργός Πολιτισμού του πρώτου σοσιαλιστή προέδρου στην μεταπολεμική ιστορία της Γαλλικής Δημοκρατίας, παρακολουθεί τις όποιες εκδηλώσεις μνήμης εξ αποστάσεως. «Δεν τολμώ να αφεθώ στη νοσταλγία, προτιμώ να παρασύρομαι από την ευχαρίστηση του παρόντος», σχολίασε ο ίδιος, συνομιλώντας με την Αναΐς Τζινόρι, ανταποκρίτρια της La Repubblica στο Παρίσι.

Από το 2013 ο Τζακ Λανγκ είναι πρόεδρος του Institut du Monde Arabe (Ινστιτούτο του Αραβικού Κόσμου) οποίο στεγάζεται σε ένα μοναδικό αρχιτεκτόνημα του κορυφαίου γάλλου αρχιτέκτονα Ζαν Νουβέλ. «Ηταν ένα από τα πρώτα εργοτάξια που στήσαμε με τον Μιτεράν», σημείωσε.

Στη Γαλλία δύο υπουργοί καθόρισαν την πορεία του πολιτισμού στη χώρα κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα: ο Αντρέ Μαλρό, ο γκωλικός διανοούμενος και συγγραφέας που ουσιαστικά ίδρυσε το υπουργείο Πολιτισμού το 1959 και ο σοσιαλιστής Τζακ Λανγκ που άλλαξε το πολιτισμικό περιβάλλον στην πατρίδα του, δημιουργώντας μουσεία, θέατρα, γιορτές, νέους θεσμούς.

Ο 40χρονος, τότε, υπουργός πηγαίνοντας κόντρα στον κομφορμισμό και τη γραφειοκρατία, σφυροκοπούσε με αιτήματα τον σοσιαλιστή πρόεδρό του. «Γνωρίζαμε ότι τα πιο δύσκολα έπρεπε να γίνουν αμέσως, δίχως να χάσουμε ούτε λεπτό», ανέφερε σχετικά ο Λανγκ. Γιατί εκείνη την άνοιξη του 1981 επικρατούσε στη Γαλλία ένα μείγμα ευφορίας και φόβου. Η Δεξιά είχε δεχτεί ένα ισχυρό πλήγμα αλλά δεν είχε κατατροπωθεί και πολλοί στους κόλπους της «φοβόντουσαν πως σοβιετικά τανκς θα εισέβαλαν στην Πλας ντε λα Κονκόρντ», εξηγεί η ιταλίδα δημοσιογράφος.

Με το που ανέλαβε τα καθήκοντά του ο Λανγκ έπεισε το Μιτεράν να διπλασιάσει τις δαπάνες για τον πολιτισμό και επέβαλε την έξωση του υπουργείου Οικονομικών από μία πτέρυγα του Λούβρου, όπου στεγαζόταν έως τότε. «Μια μέρα έφερα τον Μιτεράν έξω από το μουσείο και του έδειξα το χάος που προκαλούσαν τα υπηρεσιακά αυτοκίνητα που ελίσσονταν μεταξύ των επισκεπτών», σημείωσε ο Λανγκ.

Στη συνέχεια ο υπερδραστήριος υπουργός κλήθηκε να αντιμετωπίσει τις μεγάλες αλυσίδες εμπορικών καταστημάτων οι οποίες ήθελαν να εμπορευματοποιήσουν τη λογοτεχνία. Κάπως έτσι καθιερώθηκε η ενιαία τιμή βιβλίου με στόχο την αποτροπή φαινομένων αθέμιτου ανταγωνισμού στη διάθεση των βιβλίων αλλά και στην προστασία του βιβλίου ως πολιτιστικού – και όχι αμιγώς εμπορικού – προϊόντος καθώς και της ποιότητας τής βιβλιοπαραγωγής και των βιβλιοπωλείων.

Χάρη σε αυτόν τον νόμο του Τζακ Λανγκ (ο οποίος αποτέλεσε πρότυπο και για την αντίστοιχη ελληνική νομοθεσία του 1997) η Γαλλία μπόρεσε να δημιουργήσει «ένα από τα πιο ισχυρά πολιτιστικά οικοσυστήματα στη Δύση», σημειώνει η ιταλίδα ανταποκρίτρια. «Κάθε φορά αισθανόμουν όπως ο μικρός Δαβίδ απέναντι στον Γολιάθ», πρόσθεσε ο Λανγκ.

Επρόκειτο για την περίφημη αρχή της «πολιτιστικής εξαίρεσης» με στόχο την προστασία των πολιτιστικών προϊόντων της Γαλλίας και κυρίως του κινηματογράφου, κατά παρέκκλιση από τους κανόνες της αγοράς και στο πλαίσιο ενός πολιτιστικού προστατευτισμού.

«Ας είμαστε ξεκάθαροι: πάντα απεχθανόμουν τον σωβινισμό. Είμαι ένας διεθνιστής. Ηταν ένα σύστημα προστατευτικό αλλά ανοιχτό σε όλους», είπε ο Λανγκ ο οποίος θα μείνει στην Ιστορία και ως ο κύριος αντίπαλος του «πολιτιστικού ιμπεριαλισμού των ΗΠΑ» και ειδικά του Χόλιγουντ. «Το όραμά μου δεν ήταν αντιαμερικανικό, αντιθέτως ευελπιστούσα πως άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα ακολουθούσαν το παράδειγμά μας με στόχο την προστασία της καλλιτεχνικής δημιουργίας», ανέφερε σχετικά.

Σχετικά με τον Μιτεράν ο Λανγκ επισήμανε καταρχάς «δεν έχω γνωρίσει κανέναν άλλον πολιτικό άνδρα με τόσο πάθος για τον πολιτισμό. Ο Μιτεράν δεν ήταν απλά καλλιεργημένος, ήταν βαθιά επηρεασμένος από την τέχνη, τη λογοτεχνία, τον κινηματογράφο».

Ως υπουργός Πολιτισμού της Γαλλίας επί μία δεκαετία, από το 1981 έως το 1986 και από 1988 έως το 1993, ο Τζακ Λανγκ έδειξε πρωτοφανή και ιδιαίτερα αποτελεσματική ενεργητικότητα. Σπάνια βρισκόταν στο σπίτι του, καθώς το πρωί ήταν στο υπουργείο ενώ συνήθιζε να περνάει τα βράδια του στο θέατρο ή σε κάποια έκθεση. Αντιμετώπιζε και φρόντιζε τους ανθρώπους της τέχνης ωσάν να ήταν αδέλφια του ή παιδιά του ενώ προασπιζόταν με πάθος τα όποια σχέδιά του, είτε επρόκειτο για τις περίφημες, πλέον, γυάλινες πυραμίδες του Λούβρου είτε για την Οπερα της Βαστίλης ή για την Αψίδα της Λα Ντεφάνς.

Κάποια στιγμή ο Τζακ Λανγκ, που πέρα από τον πολιτισμό στο σύνολό του λάτρευε επίσης την Ελλάδα και ειδικά την Μελίνα Μερκούρη, οραματίστηκε την ίδρυση ενός χαρτοφυλακίου Ομορφιάς και Ευφυΐας, στο οποίο θα υπάγονταν άλλα υπουργεία – Παιδείας, Επιστημονικών Ερευνών, Επικοινωνίας κ.ά..

Με τον Φρανσουά Μιτεράν συγκρούστηκε μόνον μία φορά, με αφορμή την έναρξη λειτουργίας του La Cinq, του πρώτου ιδιωτικού μη συνδρομητικού τηλεοπτικού σταθμού της Γαλλίας, ιδιοκτησίας του Σίλβιο Μπερλουσκόνι. Ο ιταλός μεγιστάνας των μίντια και μετέπειτα πρωθυπουργός της Ιταλίας γνωρίστηκε με τον γάλλο πρόεδρο χάρη στον Μπετίνο Κράξι, τον επικεφαλής του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Ιταλίας (1976 – 1993) και πρωθυπουργό της χώρας από το 1983 έως το 1987.

Σχεδόν έναν χρόνο πριν από τις βουλευτικές εκλογές του 1986 ο Μιτεράν και οι Σοσιαλιστές ανησυχούσαν ιδιαίτερα για το ενδεχόμενο να ηττηθούν και «ο Κράξι μας πρότεινε να ιδρύσουμε ένα δικό μας τηλεοπτικό σταθμό πριν ο Σιράκ επικρατήσει», εξήγησε ο Λανγκ, ο οποίος έφτασε στο σημείο, τότε, να σκέφτεται ακόμα και να παραιτηθεί. «Ο εφιάλτης μου ήταν να επαναληφθεί ότι συνέβαινε στην Ιταλία. Είχατε τον καλύτερο κινηματογράφο στον κόσμο, μετά τους Αμερικανούς και μέσα σε ένα, δύο χρόνια ο Κράξι και ο Μπερλουσκόνι τον κατέστρεψαν», σχολίασε.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News