Το 2014, η εταιρεία Henley & Partners ετοιμαζόταν να υποδεχθεί στη Μάλτα, μία πολύ σημαντική πελάτισσα. Η γυναίκα θα έφτανε με ιδιωτικό αεροσκάφος και θα μεταφερόταν σε παραθαλάσσιο θέρετρο πολυτελείας. Η εταιρεία έστειλε email και στον πρωθυπουργό Τζόσεφ Μουσκάτ, ρωτώντας αν θα ήταν διαθέσιμος για μία συνάντηση μαζί της, φυσικά με απόλυτη εχεμύθεια.

Για ποια καλεσμένη γίνονταν όλα αυτά; Για την Ιρίνα Αμπράμοβιτς, πρώην σύζυγο του ρώσου δισεκατομμυριούχου και φίλου του Πούτιν, Ρόμαν Αμπράμοβιτς. Η κυρία Αμπράμοβιτς επιθυμούσε να πάρει τη μαλτέζικη υπηκοότητα και μαζί την πολυπόθητη ιδιότητα πολίτη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, για αυτό και είχε απευθυνθεί στην εταιρεία που είχε οργανώσει το πρόγραμμα «χρυσά διαβάτηρια» στη Μάλτα.

Ηταν μία από τους 851 ρώσους πολίτες που ήθελαν να αποκτήσουν αυτό το προνόμιο, μαζί με κάποιους Σαουδάραβες, Κινέζους και άλλους, σύμφωνα με στοιχεία που διέρρευσαν στoν Guardian. Το… μόνο που χρειαζόταν ήταν 650.000 ευρώ, η ενοικίαση η αγορά ακινήτου στη χώρα και ένας έλεγχος από την εταιρεία και σε 12 μήνες το πολύ θα είχαν το διαβατήριο. Πολλοί αιτούντες συναντήθηκαν και με τον τότε πρωθυπουργό, Μουσκάτ, όχι όμως και η Αμπράμοβιτς, η οποία τελικά πήρε πίσω την αίτησή της.

Η εταιρεία Henley είναι δημιούργημα του ελβετού δικηγόρου Κριστιάν Καλίν, ο οποίος έχει το παρατσούκλι «ο βασιλιάς των διαβατηρίων». Διαθέτει γραφεία σε 30 χώρες και βοηθά ενδιαφερόμενους να γίνουν πολίτες εννέα κρατών: Μάλτα, Αυστρία, Τουρκία, Μαυροβούνιο και μικρά νησιά της Καραϊβικής, όπως Γρενάδα, Σεντ Κιτς και Νέβις, Ντομίνικα, Σεντ Λουτσία, Αντίγκουα και Μπαρμπούντα. Είναι η νούμερο ένα εταιρεία σε μία «βιομηχανία» αξίας τριών δισ. δολαρίων.

Πελάτες της βέβαια, είναι συνήθως πάμπλουτοι επιχειρηματίες που θέλουν για κάποιο λόγο να ξεφύγουν από τις χώρες τους. Αλλους τους κατηγορούν για ξέπλυμα χρήματος και διαφθορά, όπως έναν ρώσο τραπεζίτη, που έκανε αίτηση αλλά τελικά συνελήφθη στη Μόσχα και άλλοι δεν αισθάνονται ασφαλείς στις χώρες τους, όπως ένας σαουδάραβας πρίγκιπας, που ήθελε τη δυνατότητα ασφαλούς εξόδου από τη Μέση Ανατολή.

Η εταιρεία βοηθά τους πελάτες και χρεώνει ένα ποσό στον καθένα για τις υπηρεσίες της. Εχει έτσι, τζίρο δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων.

Το 2013, ξεκίνησε τη συνεργασία της με την κυβέρνηση της Μάλτας, τα μέλη της οποίας έπρεπε να διαφημίζουν το πρόγραμμα στις χώρες που επισκέπτονταν. Μέχρι σήμερα, έχει εξυπηρετήσει 2.325 αιτήσεις για μαλτέζικο διαβατήριο, χωρίς να είναι γνωστό πόσες έχουν γίνει δεκτές. Λόγω της μεγάλης της επιτυχίας, η εταιρεία «νοικιάζει» αιτούντες σε ανταγωνίστριές της, χρεώνοντας μία μεγάλη αμοιβή.

Η ΕΕ δεν είναι καθόλου χαρούμενη με το πρόγραμμα και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει πει σχετικά ότι οι ευρωπαϊκές αξίες δεν είναι προς πώληση. Η Κομισιόν ανησυχεί ότι αυτά τα προγράμματα μόνο μπελάδες θα φέρουν στην ΕΕ, καθώς θεωρεί ότι οι νέοι ευρωπαίοι πολίτες θα είναι επιρρεπείς στη φοροδιαφυγή και το ξέπλυμα χρήματος. Οι περισσότεροι άλλωστε, δεν έχουν την παραμικρή σχέση με την Ευρωπαϊκή Ενωση, λέει η Επιτροπή.

Η κυβέρνηση της Μάλτας απάντησε ότι οι υπηκοότητες είναι δικό της θέμα και η ΕΕ δεν έχει καμία δικαιοδοσία σε αυτό. Πώς να μην το πει άλλωστε, όταν το αποτέλεσμα των χρυσών διαβατηρίων ήταν μία ένεση 850 εκατ. ευρώ στην οικονομία της χώρας και πολύτιμες επενδύσεις, μέσα σε επτά χρόνια.

Η Henley σημειώνει ότι οι έλεγχοι για κάθε αιτούντα είναι ενδελεχείς και αποκλείουν όποιον έχει προβλήματα με το νόμο στην πατρίδα του ή είναι «πρόσωπο πολιτικά εκτεθειμένο», κάτι που μπορεί να βλάψει την κυβέρνηση της Μάλτας.

Ο Guardian όμως, σημειώνει ότι στις περισσότερες αιτήσεις τα στοιχεία δεν είναι όλα αληθή. Ολοι δηλώνουν για παράδειγμα, ισχυρούς δεσμούς με την Μάλτα, κάτι που δεν ισχύει, ή φιλανθρωπικές δραστηριότητες στη χώρα, που στην περίπτωση του πρώην προέδρου της Μονακό, Βαντίμ Βασίλιεφ, ήταν δωρεάν φανέλες σε ποδοσφαιρική ομάδα τρίτης κατηγορίας…

Ολοι επίσης υποτίθεται ότι διαμένουν στη Μάλτα για 12 μήνες πριν αποκτήσουν το δικαίωμα υπηκοότητας. Οι περισσότεροι το πολύ να έχουν μείνει λίγες ημέρες στη διάρκεια δύο επισκέψεων, μία για να πάρουν την πράσινη κάρτα και μία για να ορκιστούν πολίτες της ΕΕ.

Η Henley βοηθά τους πελάτες της να αγοράσουν ή να νοικιάσουν σπίτια και μάλιστα αρκετοί μεγιστάνες φέρονται να διαμένουν στην ίδια γειτονιά σε «φτωχικά» διαμερίσματα. Η περίπτωση του Βασίλιεφ είναι ενδεικτική: Ως πρόεδρος της Μονακό είχε μία πανάκριβη έπαυλη πάνω στη θάλασσα, δίπλα στο καζίνο, και την ίδια στιγμή στη Μάλτα, ένα διαμέρισμα με το κρεββάτι μέσα στην… κουζίνα. Παρόλα αυτά, στην αίτησή του έγραφε ως δικαιολογία ότι θέλει να εξασφαλίσει ένα ασφαλές μέλλον για τα παιδιά του στην Ευρώπη, περιγράφοντας τη Μάλτα ως μία δημοκρατική χώρα.

Τελικά, το πήρε το διαβατήριο, δύο χρόνια μετά την αίτησή του, αφού πρώτα είχε συνομιλήσει με τον πρωθυπουργό, «για το ποδόσφαιρο». «Το επισκέπτομαι το νησί από καιρό σε καιρό. Οι περισσότεροι αιτούντες είναι πετυχημένοι επαγγελματίες που θέλουν να ζουν και να εργάζονται ελεύθερα στην Ευρώπη. Εχω τηρήσει όλες τις προϋποθέσεις που μου έθεσε η Henley για λογαριασμό της μαλτέζικης κυβέρνησης», είπε ο ίδιος στη βρετανική εφημερίδα.

Κόκκινη κάρτα

Η εταιρεία δεν δέχεται αιτήσεις από όλους. Το 2017, αρνήθηκε στον ινδό επιχειρηματία, Νιράβ Μόντι, ο οποίος κατηγορείτο στην χώρα του για ανάμειξή του σε σκάνδαλο με διαμάντια αξίας 2 δισ. δολαρίων. Ο Μόντι συνελήφθη στη Βρετανία και περιμένει την έκδοσή του στο Νέο Δελχί.

Αλλος που δεν πέρασε το τεστ, ήταν ο Αλεξάντερ Γκριγκόριεφ, ρώσως τραπεζίτης που το 2012 ζήτησε υπηκοότητα από τα νησιά Σεντ Κιτς. Τρία χρόνια αργότερα, συνελήφθη στη Μόσχα για κατασπατάληση δημόσιου χρήματος και τη συμμετοχή του σε ένα παγκόσμιο δίκτυο ξεπλύματος χρήματος, ύψους 20 δισ. δολαρίων.

Η Henley δηλώνει ότι μόλις το 1% των αιτούντων καταλήγουν στη φυλακή, ενώ στην περίπτωση της Μάλτας, το 20%-50% των αιτήσεων απορρίπτεται. Η κυβέρνηση τονίζει ότι γίνεται ενδελεχής έλεγχος όλων των προσώπων στις βάσεις δεδομένων της Interpol και της Europol.

Ο Πάβελ Μέλνικοφ, ρώσος μεγιστάνας, συνελήφθη αφού έλαβε τη μαλτέζικη υπηκοότητα. Εχοντας αγοράσει ένα νησί στη Φινλανδία, κίνησε τις υποψίες των αρχών, όταν έχτισε εκεί ελικοδρόμιο και ένα συγκρότημα στρατιωτικού τύπου υψίστης ασφαλείας για κατοικία, σε σημείο-παρατηρητήριο μίας στρατηγικής θαλάσσιας οδού της ναυσιπλοΐας στον Αρκτικό Κύκλο. Οι κομάντος έκαναν έφοδο στο νησί και τον συνέλαβαν με την υποψία της κατασκοπείας και του ξεπλύματος χρημάτων. Στο καταφύγιο βρήκαν 3,5 εκατ. ευρώ σε μετρητά. Τελικά, δεν του απαγγέλθηκαν κατηγορίες. Είναι ακόμα υπήκοος της Μάλτας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News