Το συγκεκριμένο συμπέρασμα ανέδειξε η έρευνα «Πανδημία, Lockdown και Κάπνισμα-Συνήθειες και Κοινωνικές Τάσεις» της εταιρείας Marc για λογαριασμό της Παπαστράτος που διεξήχθη τον Μάρτιο σε περισσότερα από 1200 νοικοκυριά στα αστικά κέντρα αλλά και στην περιφέρεια.

Συγκεκριμένα σχεδόν 1 στους 2 (45,6%) εκ του συνόλου των ερωτηθέντων πιστεύει πως τα εναλλακτικά προϊόντα καπνίσματος είναι λιγότερο βλαβερά για την υγεία σε σχέση με το κάπνισμα, με τα υψηλότερα ποσοστά να καταγράφονται στις ηλικίες 21-34 ετών (60,9%) και στα άτομα ανώτερης /ανώτατης μόρφωσης (51,2%).

Επιπλέον σχεδόν 4 στους 10 (37,4%), έχει ήδη προτείνει σε κάποιον καπνιστή να σταματήσει το κάπνισμα τσιγάρων και να δοκιμάσει μια εναλλακτική λύση. Οι μη καπνιστές ανέφεραν πως το έχουν προτείνει σε ποσοστό 42%, ενώ όσοι χρησιμοποιούν εναλλακτικά προϊόντα τα έχουν προτείνει σε καπνιστές σε ποσοστό 77,9%. Παρουσιάζει ενδιαφέρον το γεγονός πως ακόμη και οι καπνιστές δηλώνουν, σε ποσοστό 30,4%, πως έχουν προτείνει σε άλλους καπνιστές τη διακοπή του καπνίσματος με τη δοκιμή εναλλακτικών λύσεων.

Ιδιαίτερα σημαντική είναι η έμφαση που φαίνεται να δίνει το κοινό στην επιστήμη που εμπεριέχεται στα εναλλακτικά προϊόντα καπνίσματος. Συγκεκριμένα ένα 91,1% του συνολικού ερωτηθέντος πληθυσμού δηλώνει πως για την επιλογή του σωστού εναλλακτικού προϊόντος καπνίσματος θα πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη η επιστήμη και η τεχνολογία που βρίσκεται πίσω από αυτά. Αξιοσημείωτο είναι ότι την ίδια άποψη μοιράζεται και το 92,7% των μη καπνιστών που, παρότι δεν έχει σχέση με τα εναλλακτικά προϊόντα καπνίσματος, φαίνεται επίσης να κατανοεί τη δυνητική αξία τους για τη μείωση της βλάβης του καπνίσματος. Επιπλέον σχεδόν 6 στους 10 ενήλικες πολίτες (59,6%) δηλώνουν πως θα επέλεγαν πιο εύκολα ή θα πρότειναν σε καπνιστές εναλλακτικά προϊόντα εάν είχαν πιο σαφή ενημέρωση για τα επιστημονικά δεδομένα που τα διαφοροποιούν από το κάπνισμα.

Αυτό που δικαίως προκαλεί εντύπωση (και συγκρατημένη αισιοδοξία) είναι ότι τόσο η συντριπτική πλειοψηφία των καπνιστών (88,2%) όσο και του συνόλου των ερωτηθέντων (88,5%) πιστεύει πως θα πρέπει να έχουν αξιόπιστη ενημέρωση και πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με εναλλακτικές λύσεις καπνίσματος. Μια άποψη με την οποία συμφωνεί και το 100% των χρηστών εναλλακτικών προϊόντων καπνίσματος, ένα καθολικό δηλαδή ποσοστό αποδοχής που έχει τη δική του προστιθέμενη αξία.

Επιτακτική ανάγκη ενημέρωσης του κοινού

Στο πλαίσιο της ίδιας έρευνας, ωστόσο, έγινε εμφανές και ένα τεράστιο έλλειμμα ενημέρωσης του κοινού για τα οφέλη και τους τρόπους διακοπής του καπνίσματος καθώς και για την πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τις εναλλακτικές, επιστημονικά τεκμηριωμένες, λύσεις.

Συγκεκριμένα πάνω από τους μισούς καπνιστές (51,1%) δήλωσαν πως δεν έχουν επαρκή ενημέρωση για τα οφέλη και τους τρόπους διακοπής του καπνίσματος. Με την κατάσταση να είναι ακόμη δυσμενέστερη όσον αφορά τους νέους ηλικίας 21-34 καθώς το ποσοστό αυτό ανεβαίνει στο 61,7%. Ενώ εξίσου εντύπωση προκαλεί ότι, παρά το γεγονός ότι 84,3% των καπνιστών ανησυχεί πως το κάπνισμα έχει σοβαρές επιπτώσεις για την υγεία τους, το 18,4% αυτών δεν μπορεί καν να αναγνωρίσει ποιες είναι οι ουσίες στο τσιγάρο που τους βλάπτουν. Αποδεικνύοντας και πάλι την κρίσιμη αξία της σωστής ενημέρωσης για να μπορέσουμε να βγούμε από το αδιέξοδο.

Η έλλειψη ενημέρωσης κυριαρχεί, το ίδιο έντονα, και στο πεδίο των εναλλακτικών προϊόντων. Συγκεκριμένα πάνω από 8 στους 10 καπνιστές (82,9%) αναφέρουν πως δεν έχουν επαρκή ενημέρωση για τα εναλλακτικά προϊόντα καπνίσματος και πάνω από 1 στους 2 καπνιστές (51,6%) δηλώνουν πως δεν γνωρίζουν τις διαφορές μεταξύ των συμβατικών τσιγάρων και των εναλλακτικών προϊόντων καπνού. Ενώ, ακόμη πιο εντυπωσιακό, είναι το 29,2% όσων χρησιμοποιούν εναλλακτικά προϊόντα που αναφέρουν πως επίσης δεν τις γνωρίζουν ακριβώς.

Ένα έλλειμμα το οποίο ο Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας Marc, Θωμάς Γεράκης, επισημαίνει ως το πιο ανησυχητικό εύρημα της έρευνας, σχολιάζοντας: «Εδώ αρχίζει και ξετυλίγεται το μεγαλύτερο πρόβλημα που αναδεικνύει αυτή η έρευνα. Το οποίο, αν του έβαζα ένα τίτλο, θα ήταν έλλειψη ενημέρωσης. Μια έλλειψη πληροφόρησης που θεωρώ ότι είναι πολύ μεγαλύτερη από ότι καταγράφεται στην έρευνα γιατί είναι πολύ δύσκολο να παραδεχθεί εύκολα κάποιος ότι δεν γνωρίζει κάτι».

Tο κοινό παγκοσμίως υποστηρίζει τις καινοτόμες προσεγγίσεις για τη μείωση των ποσοστών καπνίσματος

Στα ευρήματα σχετικά με τη θετική η άποψη των Ελλήνων για τα εναλλακτικά προϊόντα καπνίσματος έρχονται να προστεθούν και τα αντίστοιχα από τη διεθνή έρευνα που πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2020 από την ανεξάρτητη εταιρεία ερευνών Povaddo για λογαριασμό της Philip Morris International και στην οποία συμμετείχαν πάνω από 22.500 ενήλικες σε 20 χώρες.

Συγκεκριμένα η έρευνα διαπίστωσε ότι το 77% των ερωτηθέντων συμφωνεί ότι οι ενήλικες καπνιστές πρέπει να έχουν πρόσβαση και ακριβείς πληροφορίες σχετικά με τα προϊόντα χωρίς καύση που έχουν τεκμηριωθεί επιστημονικά ως καλύτερη επιλογή από τη συνέχιση του καπνίσματος. Με περίπου το ίδιο υψηλό ποσοστό (71%) να πιστεύουν ότι η ενθάρρυνση αυτών των ενηλίκων, που διαφορετικά θα συνέχιζαν να καπνίζουν, να στραφούν σε προϊόντα χωρίς καύση μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά στις υπόλοιπες προσπάθειες μείωσης της βλάβης από το κάπνισμα.

Επιπλέον το 73% των ενηλίκων συμφωνούν ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να εξετάσουν το ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν τα προϊόντα χωρίς καύση στο να κάνουν την χώρα τους smoke-free και το 68% να υποστηρίζει τη συνεργασία των καπνοβιομηχανιών με τις κυβερνήσεις, τις ρυθμιστικές αρχές και τους ειδικούς στη δημόσια υγεία για να διασφαλίσουν ότι οι καπνιστές έχουν πρόσβαση και ακριβείς πληροφορίες σχετικά με τις καλύτερες ενναλλακτικές λύσεις που η επιστήμη έχει καταστήσει διαθέσιμες.

Άξιο αναφοράς είναι ότι αυτή τη στιγμή υπάρχουν περίπου 440.000 χρήστες ενναλακτικών προϊόντων στην Ελλάδα, μεταξύ των οποίων και άνω των 300.000 που έχουν επιλέξει το προϊόν θέρμανσης καπνού της Παπαστράτος, το οποίο πρόσφατα αδειοδοτήθηκε από τον Αμερικάνικο Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) ως το πρώτο και μοναδικό ηλεκτρονικό προϊόν «διαφοροποιημένου κινδύνου» σε σχέση με το τσιγάρο και κατά συνέπεια καλύτερο για τη δημόσια υγεία.

Πώς επηρέασε η πανδημία τη στάση των Ελλήνων απέναντι στο κάπνισμα

Η εξερεύνηση όλων των επιστημονικά τεκμηριωμένων εναλλακτικών που έχουμε, ως κοινωνία, στο να φτάσουμε στο τέλος του τσιγάρου νωρίτερα, γίνεται και όλο πιο επιτακτική ανάγκη. Ειδικά αν συνυπολογίσουμε ότι η πανδημία μας πήγε ένα βήμα πίσω στην Ελλάδα στο ζήτημα του καπνίσματος καθώς ένα ποσοστό 27,2% των ερωτηθέντων καπνιστών δήλωσαν πως καπνίζουν περισσότερο εν μέσω πανδημίας. Ενώ ένα 7,1%, ξεκίνησαν ξανά το κάπνισμα ενώ το είχαν διακόψει. Δεν είναι τυχαίο ότι τα μεγαλύτερα ποσοστά αύξησης της συχνότητας του καπνίσματος παρατηρήθηκαν σε ομάδες όπως τους αυτοαπασχολούμενους (37,4%), τους άνεργους (47,6%) καθώς και στις ηλικίες 21-34 ετών (37,8%). Αναδεικνύοντας ξεκάθαρα την άμεση σύνδεση μεταξύ ανασφάλειας, άγχους και καπνίσματος.  Αν και οφείλουμε να επισημάνουμε ότι η γενική εικόνα δεν είναι ότι βρισκόμαστε σε μια χώρα που αυξάνεται το κάπνισμα, αλλά σε μια χώρα που οι καπνιστές είναι μειοψηφία, όπου έχουμε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό πρώην καπνιστών και όπου η τάση είναι να μειώνονται οι καπνιστές.

Το κάπνισμα βλάπτει σοβαρά τις σχέσεις

Ένα ακόμη ενδιαφέρον στοιχείο που αναδεικνύει έντονα η έρευνα της Marc είναι ότι η νοοτροπία των Ελλήνων γύρω από το κάπνισμα φαίνεται να έχει αλλάξει ριζικά, με την πλειοψηφία να θεωρεί ότι το να είσαι καπνιστής στην εποχή μας είναι ξεπερασμένο, μη ελκυστικό και επιβλαβές για τις διαπροσωπικές σχέσεις. Κάτι που φαίνεται από το γεγονός ότι 70,7% των ερωτηθέντων μη καπνιστών δηλώνει πως το κάπνισμα αποτελεί μια ξεπερασμένη συνήθεια και 50,5% συμφωνεί ότι τα άτομα που καπνίζουν είναι λιγότερο ελκυστικά και επιθυμητά από αυτούς που δεν καπνίζουν.

Αυτό που μπορεί να διακρίνει επίσης κάποιος είναι η διαμόρφωση ενός κοινωνικού στίγματος απέναντι στους καπνιστές, που οδηγεί 1 στους 3 (34%) να δηλώνουν πως αισθάνονται συχνά άβολα σε παρέες που δεν καπνίζουν και ένα 30,6% να διατυπώνει την πεποίθηση ότι γίνονται διακρίσεις εις βάρος τους. Αν συνυπολογίσεις στα παραπάνω το γεγονός ότι 61% των μην καπνιστών αναφέρει πως ενοχλείται όταν επισκέπτεται σπίτια καπνιστών γιατί δεν αισθάνεται άνετα σε χώρο με καπνό, ότι μια στις δύο οικογένειες (48,9%) δεν επιτρέπουν το κάπνισμα πουθενά στο σπίτι τους και ότι 13,6% των καπνιστών κρύβουν ότι καπνίζουν από αγαπημένα πρόσωπα ή φίλους, είναι φανερό ότι οι καπνιστές νοιώθουν, υπό μια έννοια, περιθωριοποιημένοι.

Η αυξανόμενη κοινωνική πίεση στους καπνιστές για να σταματήσουν το κάπνισμα ή να στραφούν σε καλύτερες, επιστημονικά τεκμηριωμένες εναλλακτικές φαίνεται, τέλος, και από το γεγονός ότι 63% των μη καπνιστών δηλώνουν ότι τους ενοχλεί πολύ ότι ένα συγγενικό ή φιλικό τους πρόσωπο καπνίζει και θα ήθελαν να σταματήσει και ότι 78,9% έχουν προσπαθεί ήδη να πείσουν τους δικούς τους ανθρώπους να το κόψουν.

Ενώ και στο πεδίο των προσωπικών σχέσεων η επίδραση του καπνίσματος φαίνεται να είναι διαβρωτική. Συγκεκριμένα το 51,7% των καπνιστών με σύντροφο μη καπνιστή δηλώνουν πως η καπνιστική τους συνήθεια ενοχλεί τον/την σύντροφό τους (με το ποσοστό να ανεβαίνει στο 68,8% στα νεότερα ζευγάρια έως 34 ετών) και το 49% αναφέρει πως το κάπνισμα αποτελεί ξεκάθαρα αιτία διαφωνιών και καβγάδων μεταξύ του ζευγαριού. Το ίδιο που συμβαίνει, σε ποσοστό 18,5%, ακόμη και όταν καπνίζουν και οι δυο. Αντίστοιχα το 38,8% δηλώνει πως το κάπνισμα προκαλεί συχνά εντάσεις και τσακωμούς και γενικότερα με αγαπημένα πρόσωπα του κοινωνικού τους περιβάλλοντος.

Σχολιάζοντας συνολικά τα στοιχεία της έρευνας, ο Σταύρος Δρακουλαράκος, Γενικός Διευθυντής Επικοινωνίας της Παπαστράτος, δήλωσε σχετικά: «Ένα χρόνο μετά το ανοιχτό κάλεσμα που απευθύναμε προς όλους με στόχο 1.000.000 λιγότερους καπνιστές έως το τέλος του 2021, βλέπουμε ότι ένας στους τέσσερις κατοίκους στην Ελλάδα, συνεχίζει αυτή τη βλαβερή συνήθεια. Την ίδια ώρα που οι καπνιστές αναζητούν αξιόπιστη ενημέρωση είτε για διακοπή είτε για αλλαγή σε καλύτερες, επιστημονικά τεκμηριωμένες εναλλακτικές του τσιγάρου και που, όπως φαίνεται από τα ευρήματα, η πλειονότητα της κοινωνίας θεωρεί το κάπνισμα μια ξεπερασμένη συνήθεια. Με οδηγό την επιστήμη και την τεχνολογία δεσμευόμαστε ότι θα συνεχίσουμε την πορεία μας προς τη μεγάλη αλλαγή που απαιτεί η κοινωνία ώστε να οδηγηθούμε σε ένα μέλλον, όπου το τσιγάρο θα αποτελεί οριστικά παρελθόν. Ένα μέλλον που είναι πιο κοντά από ποτέ καθώς, με το κατάλληλο ρυθμιστικό πλαίσιο και την υποστήριξη της κοινωνίας των πολιτών θα σταματήσουμε να πουλάμε τσιγάρα, εντός 10-15 ετών, σε πολλές χώρες του κόσμου».

 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News