Ερωτηθείς εάν ήταν δύσκολη η απόφαση να αποσυρθούν όλες οι αμερικανικές δυνάμεις από το Αφγανιστάν έως την 11η Σεπτεμβρίου του τρέχοντος έτους, ο Τζο Μπάιντεν απάντησε κοφτά: «Οχι, δεν ήταν. Ηταν απόλυτα ξεκάθαρη, απόλυτα ξεκάθαρη».

Ερωτηθείσα εάν κάποια από τα μέλη που συναποτελούν την ομάδα εθνικής ασφαλείας του αμερικανού προέδρου διαφώνησαν με την απόφασή του να τερματίσει τον πιο μακροχρόνιο πόλεμο των ΗΠΑ, η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου παραδέχτηκε ότι εκφράστηκαν αντιρρήσεις. 

«Ο πρόεδρος αποδέχτηκε ευνοϊκά τις συμβουλές, κάποιες φορές αποδέχτηκε ευνοϊκά και τις διαφωνίες, όσον αφορά το ποια θα πρέπει να είναι η πορεία προς τα εμπρός», σημείωσε την Τετάρτη η Τζεν Ψάκι, προσθέτοντας ότι ο Τζο Μπάιντεν ζήτησε από τους συμβούλους του να μη «χρυσώσουν το χάπι».      

Ωστόσο, σύμφωνα με την Κατρίνα Μάνσον, ανταποκρίτρια των Financial Times στις ΗΠΑ, ειδική στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας, η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου ενδέχεται να υποτίμησε τον βαθμό της εναντίωσής τους στην απόφαση του προέδρου τους.

20 χρόνια… πειραμάτων

Επί σχεδόν δύο δεκαετίες, φορείς χάραξης πολιτικής με μεγάλη επιρροή στην Ουάσιγκτον καθώς και ανώτατοι αξιωματούχοι του Πενταγώνου «χρησιμοποίησαν το Αφγανιστάν για να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις διεξάγουν τους πολέμους τους και αντιστάθηκαν ακλόνητα στις απόπειρες αποχώρησης δίχως ενδείξεις ότι η Καμπούλ μπορεί να σταθεί στα πόδια της», εξηγεί η Μάνσον.

Απορρίπτοντας τα ψυχροπολεμικά δόγματα που εστίαζαν στον πόλεμο ελιγμών, κορυφαίοι αμερικανοί διοικητές στο Αφγανιστάν όπως ο στρατηγός Ντέιβιντ Πετρέους, «μετέτρεψαν τον αμερικανικό στρατό σε μία δύναμη καταστολής εξεγέρσεων, η οποία χρειαζόταν χερσαίες δυνάμεις για να επιβάλει την ειρήνη στον τοπικό πληθυσμό». 

Ο Τζο Μπάιντεν εναντιώθηκε σε αυτήν την αμιγώς στρατιωτική στρατηγική από τις πρώτες ημέρες που ανέλαβε χρέη αντιπροέδρου των ΗΠΑ, υπό τον Ομπάμα, πριν από περισσότερο από μία δεκαετία. Ωστόσο, όταν κλήθηκε ο Ομπάμα να αποφασίσει, αποδέχτηκε τελικά τη θέση των ανώτατων αξιωματικών. 

Την περασμένη Τετάρτη ο αμερικανός πρόεδρος έδειξε με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο πως οι απόψεις του επί του ζητήματος δεν άλλαξαν ποτέ. Γι’ αυτό δήλωσε, μετά την επίσκεψή του στο νεκροταφείο των πεσόντων των πιο πρόσφατων πολέμων των ΗΠΑ, πως δεν δυσκολεύτηκε καθόλου να αποφασίσει την οριστική αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από το Αφγανιστάν. Ομως φαίνεται πως τη σιγουριά του, όσον αφορά την ορθότητα της απόφασής του, δεν την συμμερίζονται όλοι όσοι διαφωνούσαν μαζί του πριν από μία δεκαετία και σήμερα συμμετέχουν στην κυβέρνησή του.

Η CIA αντιδρά…

Κατά τη διάρκεια της εβδομάδας ο ίδιος ο επικεφαλής της CIA, ο πολύπειρος Μπιλ Μπερνς, μιλώντας στη Γερουσία, ανέφερε πως μία απόφαση περί αποχώρησης θα παρεμπόδιζε τις προσπάθειες των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών να αντιμετωπίσουν την ισλαμιστική απειλή.

«Οταν έρθει η ώρα να αποχωρήσει ο αμερικανικός στρατός, η ικανότητα της αμερικανικής κυβέρνησης να συλλέγει πληροφορίες και να αντιδρά σε απειλές θα περιοριστεί. Αυτό είναι απλώς ένα δεδομένο», τόνισε ο Μπερνς, ενώπιον των μελών της Επιτροπής Πληροφοριών της Γερουσίας.  

Αλλά ακόμη και οι επικριτές του, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται «πολέμιοι των εξεγέρσεων, όπως ο Πετρέους, όπως επίσης και μερικοί φιλελεύθεροι διεθνιστές που προασπίζονται την οικοδόμηση εθνών και δεξιόστροφα γεράκια που τάσσονται υπέρ του παρεμβατισμού» –γράφει η Μάνσον– αναγνωρίζουν ότι ο Τζο Μπάιντεν δεν αμφιταλαντεύτηκε ποτέ.

«Από την αρχή, εάν θυμάστε, ποτέ δεν πίστευα ότι ήμασταν εκεί για να ενώσουμε τρόπον τινά το Αφγανιστάν. Δεν έχει συμβεί ποτέ. Δεν έχει συμβεί ποτέ», σημείωσε ο αμερικανός πρόεδρος μετά την επίσκεψή του στο νεκροταφείο των πεσόντων.

Αποφασισμένος να συγκρουστεί

Με την απόφασή του να αποσύρει τις αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις που εξακολουθούν να επιχειρούν στο Αφγανιστάν έως την 11η Σεπτεμβρίου του 2021 (την εικοστή επέτειο των τρομοκρατικών επιθέσεων) ο Τζο Μπάιντεν «επιτυγχάνει κάτι που αμφότεροι οι προκάτοχοί του δεν μπόρεσαν να καταφέρουν», γράφει η Μάνσον.

Ενδίδοντας στις πιέσεις της στρατιωτικής ηγεσίας για «υπό προϋποθέσεις» αποχώρηση, τόσο ο Μπαράκ Ομπάμα όσο και ο Ντόναλντ Τραμπ, εξαναγκάστηκαν να διατηρήσουν τις αμερικανικές δυνάμεις στο Αφγανιστάν, αναμένοντας να αλλάξουν τα δεδομένα σύμφωνα, πάντα με τις επιδιώξεις των στρατηγών. Αντιθέτως ο Μπάιντεν ξεκαθάρισε εξ αρχής ότι μία «υπό προϋποθέσεις» αποχώρηση, αποτελεί (τουλάχιστον σύμφωνα με τον ίδιο) δεν είναι παρά τρόπος για να συνεχιστεί ο φαύλος κύκλος «της παράτασης ή της αύξησης της στρατιωτικής παρουσίας μας στο Αφγανιστάν».

Πώς, όμως, κατάφερε ο Μπάιντεν, σε αντίθεση με τους προκατόχους του, να κάμψει τις αντιστάσεις όλων όσοι θεωρούν πως πρέπει να συνεχιστεί η στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στην χώρα όπου εισέβαλαν πριν από μία εικοσαετία; 

«Σε αντίθεση με τον Ομπάμα και τον Τραμπ, οι οποίοι ήταν σχετικά καινούργιοι στις συζητήσεις περί εξωτερικής πολιτικής στην Ουάσιγκτον, όταν ανέλαβαν τα καθήκοντά τους, βετεράνοι αναλυτές υποστηρίζουν πως ο Μπάιντεν απέφυγε να συνθλιβεί από το κατεστημένο εξωτερικής πολιτικής της Ουάσιγκτον, χάρη στην πολύχρονη πείρα του στην εξωτερική πολιτική», εξηγεί η ανταποκρίτρια των FT, υπενθυμίζοντας πως ο αμερικανός πρόεδρος διετέλεσε επικεφαλής των Δημοκρατικών στη Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας επί δώδεκα χρόνια.

Βάση της πολιτικής Μπάιντεν σχετικά με το Αφγανιστάν αποτελεί η παγιωμένη άποψή του όσον αφορά τι μπορούν και τι πρέπει να επιτύχουν οι ΗΠΑ με στρατιωτικά μέσα. Ο αμερικανός πρόεδρος θεωρεί ότι οι ΗΠΑ εισέβαλαν στο Αφγανιστάν όχι για να απαλείψουν κάθε ενδεχόμενο εξέγερσης των όποιων εγχώριων δυνάμεων, αλλά για να τερματίσουν το καθεστώς προστασίας των όποιων τρομοκρατικών οργανώσεων και να κυνηγήσουν τον ιθύνοντα νου των τρομοκρατικών επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου, τον Οσάμα μπιν Λάντεν.

Τα ημερολόγια του Χόλμπρουκ

Σύμφωνα με όλα όσα αναφέρονται στα ημερολόγια του Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, του κορυφαίου αμερικανού διπλωμάτη και ειδικού απεσταλμένου του Μπαράκ Ομπάμα στο Αφγανιστάν και το Πακιστάν από το 2009 έως τον θάνατό του τον Δεκέμβριο του 2010, ο Μπάιντεν πάντα πίστευε και υποστήριζε πως ο αμερικανικός στρατός ανέλαβε καθήκοντα που ξεπερνούν τις δυνατότητές του.

«Οταν αναφέρθηκα στο ζήτημα των γυναικών στο Αφγανιστάν, ο Μπάιντεν εξερράγη. Εχοντας σχεδόν σηκωθεί από την καρέκλα του είπε “Δεν στέλνω το παιδί μου πίσω εκεί για να διακινδυνεύσει τη ζωή του για τα δικαιώματα των γυναικών, δεν είναι αυτός ο λόγος που βρίσκονται εκεί”», έγραψε ο Χόλμπρουκ.

Πέρυσι ο Τζο Μπάιντεν επιβεβαίωσε τη μαρτυρία του κατά τη διάρκεια συνέντευξης του στο CBS, προσθέτοντας, μάλιστα, πως δεν φέρει καμία ευθύνη για τις τύχες των γυναικών στη χώρα, στην περίπτωση που οι Ταλιμπάν καταλάβουν εκ νέου την εξουσία μετά την αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων. 

«Μπορεί να αντέξει το πλήγμα. Εχει αυτοπεποίθηση», υποστήριξε στους Financial Times, ο Τζο Τσιριντσιόνε, βετεράνος ακτιβιστής κατά του πολέμου και συνεργάτης του Quincy Institute, σχολιάζοντας τις ολοένα αυξανόμενες επικρίσεις που δέχεται ο Τζο Μπάιντεν για την απόφασή του. Σύμφωνα με τον αμερικανό ειρηνιστή, οι αρμόδιοι φορείς χάραξης εξωτερικής πολιτικής στην Ουάσιγκτον δεν πρέπει να υποτιμούν την προσωπική εμπειρία του. «Είμαι ο πρώτος πρόεδρος εδώ και σαράντα χρόνια που ξέρει τι σημαίνει να έχεις παιδί που υπηρετεί σε εμπόλεμη ζώνη», επισήμανε ο Τζο Μπάιντεν, ανακοινώνοντας την απόφασή του. Αναφερόταν στον πρωτότοκο γιο του, που είχε υπηρετήσει στο Ιράκ ως αξιωματικός του αμερικανικού στρατού πριν πεθάνει πρόωρα από καρκίνο.