Πού να το φανταζόταν το καημένο το χαλούμι –τόσο γευστικό όταν είναι σωστά ψημένο– ότι θα πρωταγωνιστούσε και αυτό στη διελκυστίνδα Λευκωσίας-Κατεχόμενων. Κι όμως, «το πιο πολιτικοποιημένο τυρί της Ευρώπης» είναι ένα από τα ακανθώδη ζητήματα στη διαμάχη των δύο πλευρών.

Μετά από χρόνια διαπραγματεύσεων ανάμεσα σε επιτρόπους και προέδρους της Κομισιόν, την κυπριακή κυβέρνηση και την ηγεσία των Τουρκοκυπρίων, το χαλούμι κατοχυρώθηκε με την σφραγίδα της ΕΕ, ως Προϊόν με Ονομασία Προέλευσης, στις αρχές Απριλίου.

Πολύ καλό αυτό για τους λάτρεις του χαλουμιού, αν και οι κύπριοι αγελαδοτρόφοι διαμαρτύρονται γιατί θα μείνουν έξω από την διαδικασία παραγωγής του τυριού, καθώς πλέον απαιτείται το αυθεντικό χαλούμι να περιέχει τουλάχιστον 51% πρόβειο ή κατσικίσιο γάλα. Αντίθετα, θα πάνε χαμένες οι μεγάλες ποσότητες αγελαδινού γάλακτος που χρησιμοποιούνταν στο παρελθόν.

Επίσης, μία άλλη πολύ σημαντική παράμετρος της συμφωνίας και μέρος της πολύχρονης διαμάχης, είναι ότι για να διευκολυνθούν οι παραγωγοί της τουρκοκυπριακής κοινότητας, ώστε να μπορέσουν να επωφεληθούν πλήρως από την προστασία της ΕΕ, η Επιτροπή θέσπισε ένα μέτρο που επιτρέπει στο προϊόν ΠΟΠ να διασχίζει την Πράσινη Γραμμή, άρα να φτάνει στα ράφια των ευρωπαϊκών χωρών, υπό την προϋπόθεση ότι πληροί όλα τα πρότυπα της ΕΕ για την υγεία των ζώων και τη δημόσια υγεία.

Παρόλα αυτά, πολλοί δεν έμειναν ικανοποιημένοι από τις εξελίξεις, κυρίως τουρκοκύπριοι πολιτικοί, που κατηγορούν την ΕΕ και τη Λευκωσία ότι παρεμβαίνουν στα εσωτερικά τους ζητήματα.

Ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, ως πρόεδρος της Κομισιόν τότε, με τον Νίκο Αναστασιάδη, πρόεδρο της Κύπρου και τον Μουσταφά Ακιντζί, πρώην ηγέτη των Τουρκοκυπρίων και σαφώς πιο μετριοπαθή από τον διάδοχό του, Ερσίν Τατάρ, συζητούσαν πολύ καιρό για να καταλήξουν το 2015 σε συμφωνία, η οποία μόλις τώρα επικυρώθηκε από τις Βρυξέλλες.

Ακόμα και το παραμικρό μέτρο που στηρίζει την επανένωση της Κύπρου, χρειάζεται χρόνια για να αποφασιστεί, είπε η Φιόνα Μάλεν στους Financial Times, διευθύντρια της εταιρείας συμβούλων με έδρα την Κύπρο, Sapienta Economics. Η ίδια θεωρεί ότι η κατοχύρωση του χαλουμιού –χελίμ στα τουρκικά– η ζήτηση του οποίου παρουσιάζει αλματώδη αύξηση παγκοσμίως τα τελευταία χρόνια, θα βοηθήσει τους παραγωγούς και στις δύο πλευρές του νησιού.

Η Κύπρος έστειλε 33.000 τόνους χαλούμι στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, το 2019, 43% περισσότερους από ό,τι δύο χρόνια νωρίτερα. Η Βρετανία είναι ο μεγαλύτερος πελάτης, όμως το Brexit περιπλέκει την κατάσταση.

Ο Νίκος Χριστουδουλίδης, υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου, εκτίμησε ότι η διευκόλυνση των παραγωγών στα Κατεχόμενα, θα βοηθήσει και τις προσπάθειες επανένωσης του νησιού. Η κατοχύρωση του τυριού και με το ελληνικό του και με το τουρκικό του όνομα, είναι «εξαιρετικής σημασίας» και στέλνει «ξεκάθαρο μήνυμα: Δείχνει ότι λύσεις που ωφελούν και τις δύο πλευρές είναι πιθανές και ότι η ανάμειξη της ΕΕ μπορεί να οδηγήσει σε λύση του Κυπριακού», είπε.

Αλλά η νέα ηγεσία της τουρκοκυπριακής πλευράς, δεν συμμερίζεται την άποψή του και ενώ οι νέες συνομιλίες για την επίλυση του Κυπριακού θα διεξαχθούν στη Γενεύη υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, στις 27-29 Απριλίου, τέσσερα χρόνια μετά την κατάρρευση των προηγούμενων.

«Πρόκειται για μία ντροπιαστική απόπειρα της ΕΕ και της ελληνοκυπριακής κυβέρνησης να κυριαρχήσει στην πολιτική θέληση» των Τουρκοκυπρίων, δήλωσε ο Τασίν Ερτουγρούλογλου, ο οποίος κατέχει τον τίτλο του «υπουργού Εξωτερικών» του ψευδοκράτους.

Πέρα από εθνικιστικά, υπάρχουν και πρακτικά ζητήματα. Οι Τουρκοκύπριοι λένε ότι αν δεχθούν να πουλάνε το χαλούμι στην ΕΕ, πρέπει να υπακούσουν στους κανονισμούς της Κύπρου και της Κομισιόν, δηλαδή να υιοθετήσουν τα στάνταρ παραγωγής που ορίζει η Ευρώπη. Οι παραγωγοί τους που επιθυμούν να κάνουν εξαγωγές στην Ενωση, θα πρέπει να επιθεωρούνται από ιδιωτική εταιρεία.

Απαιτεί όμως χρόνο και χρήμα για να κάνουν τις απαραίτητες βελτιώσεις στις εγκαταστάσεις τους και τη διαδικασία παραγωγής, για λόγους ασφαλείας και δημόσιας υγείας.

Το τουρκοκυπριακό εμπορικό επιμελητήριο τόνισε ότι «οι δύο κοινότητες θα έρθουν πιο κοντά όταν υπάρχει όχι μόνο κοινωνική αλλά και οικονομική σχέση που είναι βιώσιμη και ωφελεί και τις δύο πλευρές».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News