Την 25η Μαρτίου, ευλόγως, όλα τα βλέμματα στην Ελλάδα ήταν στραμμένα στις εκδηλώσεις για την εθνική επέτειο και τους υψηλούς προσκεκλημένους. Ήταν λογικό να διαφύγει της εγχώριας προσοχής μια ευρωπαϊκή αποστολή στη Τρίπολη. Τρεις υπουργοί Εξωτερικών των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών χωρών, ο Χάικο Μάας της Γερμανίας, ο Ζαν-Υβ Λεντριάν της Γαλλίας και ο Λουίτζι ντι Μάιο της Ιταλίας.

Οι τρεις υπουργοί εξέφρασαν δύο βασικές αγωνίες. Μια πολιτική και μια οικονομική.

Η πολιτική εστιάζεται στην μέχρι στιγμής αποτυχία βασικών προϋποθέσεων, παρά την κατάπαυση του πυρός και τον σχηματισμό της μεταβατικής κυβέρνησης που πρέπει να οδηγήσει τη Λιβύη σε εκλογές στις 24 Δεκεμβρίου. Με εξαίρεση κάποιες, επουσιώδους σημασίας μετακινήσεις, οι τρίτες δυνάμεις, περιλαμβανομένων των τζιχαντιστών από τη Συρία που μεταφέρθηκαν δαπάναις του Ταγίπ Ερντογάν στη Λιβύη, Τούρκοι και Ρώσοι παραμένουν στη χώρα.

Η οικονομική εστιάζεται, βεβαίως, στο γεγονός ότι στην πλούσια σε φυσικούς πόρους Λιβύη πλέον έχουν θέση οι Ρώσοι, οι Τούρκοι, οι Κινέζοι και, βεβαίως, οι Αιγύπτιοι οι οποίοι έχουν εδραιώσει την επιρροή τους, ιδιαίτερα στα ανατολικά τμήματα της χώρας. Οι εκπρόσωποι της ιταλικής ΕΝΙ, της γαλλικής TOTAL και της ισπανική Repsol, εταιρείες με πολυετή παρουσία στη Λιβύη και συνεργασία με την κατεστραμμένη εθνική εταιρεία πετρελαίου της χώρας (NOC), έχουν ήδη προηγηθεί των πολιτικών σε μια προσπάθεια επιτάχυνσης της εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου. Το πραγματικό λιβυκό Ελντοράντο ενδέχεται πάντως να εντοπίζεται στις τεραστίων διαστάσεων αναξιοποίητες ποσότητες σε σιδηρομεταλλεύματα, χρυσό και μαγνήσιο.

Εκείνο που δεν μπορούν να παραδεχθούν μεγαλοφώνως οι Ευρωπαίοι είναι ότι η πόρτα της Λιβύης για τους τρίτους άνοιξε μετά την Νατοϊκή επιχείρηση του 2011 που έδιωξε τον Καντάφι και οδήγησε στο γνωστό χάος. Οι συνομιλίες των τριών υπουργών με την άρτι ορισθείσα ομόλογό τους της Λιβύης Νάιλ αλ Μανγκούς, μια γεννημένη στο Λονδίνο και αμερικανοτραφή δικηγόρο, ίσως έχουν μεγαλύτερη σημασία από την ανησυχία που εκπέμπεται από τις πρωτεύουσες της Δύσης. Στις 29 Μαρτίου άνοιξε ξανά μετά από επτά χρόνια η πρεσβεία της Γαλλίας στη Τρίπολη, ενώ οι Γερμανοί και οι Ιταλοί σπεύδουν να προλάβουν και αυτοί.

Οι διαχρονικά πενιχρές επιδόσεις των Ευρωπαίων στην περιοχή ΜΕΝΑ (Μέση Ανατολή-Βόρεια Αφρική) αποτελούν και μια επαρκέστατη εξήγηση για τις δημόσιες εκκλήσεις που έρχονται από όλα τα μέρη της ηπείρου (τελευταίο παράδειγμα το κύριο άρθρο της Corriere della Sera της Τετάρτης) προκειμένου να επιστρέψει δυναμικά στο παιχνίδι της Λιβύης η Ουάσιγκτον.

Οι ΗΠΑ έχουν ήδη από το 2019 ανοίξει τη πρεσβεία τους στη Τρίπολη, μάλιστα υπό την καθοδήγηση του Ρίτσαρντ Νόρλαντ, ενός βετεράνου διπλωμάτη, ωστόσο παρακολουθούν από απόσταση. Η ανάδειξη του Τζο Μπάιντεν στην προεδρία  και η προσπάθεια επαναχάραξης μιας στρατηγικής για τη περιοχή MENA, προφανώς περιλαμβάνει την εμπλοκή και στη Λιβύη, ωστόσο οι Αμερικανοί είναι πολύ προσεκτικοί ήδη από τον εποχή του Μπαράκ Ομπάμα. Aλλωστε η κατάσταση που επικρατεί στη Λιβύη αποτελεί και ένα από τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούν οι Τούρκοι προκειμένου να παρουσιάσουν εαυτούς χρήσιμους προς τις ΗΠΑ ως «ασπίδα» κατά της ρωσικής επιρροής.

Η επίσκεψη του ιταλού πρωθυπουργού Μάριο Ντράγκι στη Λιβύη, η οποία μάλιστα οδήγησε και στο σύντομο τετ-α-τετ με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην Τρίπολη, είναι μια πρόδηλη προβολή του προβληματισμού που διακατέχει τη Ρώμη, η οποία ασκούσε άλλοτε την ισχυρότερη επιρροή στη βορειοαφρικανική χώρα. Περιττό να ειπωθεί ότι σε μια περίοδο όπου η Λιβύη εισέρχεται σε φάση ανοικοδόμησης, αλλά και επιστροφής σε κάποιου είδους κανονική διεθνή εκπροσώπηση (εάν και εφόσον όλα πάνε καλά έως τις 24 Δεκεμβρίου) η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να είναι απούσα. Μάλιστα, μαζί με την Αίγυπτο, τη Μάλτα και τη Γαλλία είναι από τις χώρες που επαναλειτουργούν τις πρεσβείες τους στη Τρίπολη. Αυτό, βέβαια, πόρρω απέχει από το να σημαίνει ότι τα τουρκολιβυκά μνημόνια είναι δυνατόν να ακυρωθούν, τουλάχιστον στο προβλεπτό μέλλον.

Η παρέλαση ηγετών και υπουργών στη Τρίπολη θα ενταθεί τους επόμενους μήνες. Η Ιταλία, η Γαλλία και η Ελλάδα είναι οι χώρες με τη μεγαλύτερη αγωνία να αποφευχθεί η μετατροπή της Λιβύης σε ένα ρωσο-τουρκικό προτεκτοράτο. Η Γερμανία, μέσα από τη Πρωτοβουλία του Βερολίνου, έχει κάθε συμφέρον να συμβάλει στην ομαλοποίηση στη χώρα και είναι απολύτως δεδομένο ότι η επιμονή για διατήρηση της Ελλάδας εκτός αυτού του σχήματος, απλώς εξυπηρετεί στρατηγικές επιδιώξεις τρίτων, όπως η Τουρκία. Η Λιβύη κινδυνεύει να μετατραπεί σε μια γεωπολιτική τρύπα στο μαλακό υπογάστριο της Ευρώπης. Και παρά τις εκκλήσεις για τη παρέμβαση των Αμερικανών, αυτή τη φορά φαίνεται ότι οι Ευρωπαίοι πρέπει να προσπαθήσουν να την κλείσουν και με τις δικές τους δυνάμεις.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News