Την τελευταία δεκαετία ο Κροίσος Μπιλ Γκέιτς έχει γίνει ο δεύτερος μεγαλύτερος δωρητής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) – σε γενναιοδωρία τον ξεπερνούν μόνον οι ΗΠΑ, ενώ ο ίδιος ξεπέρασε τη Βρετανία. Ακριβώς αυτή η τεράστια προσφορά χρήματος στάθηκε ικανή για να δώσει στον Γκέιτς τη μεγαλύτερη δυνατή επιρροή στην ατζέντα του ΠΟΥ, πόσο μάλλον τώρα που οι Αμερικανοί και οι Βρετανοί σκέφτονται να μειώσουν τις δικές τους εισφορές.

Οι επικριτές του αμερικανού επιχειρηματία λένε ότι οι προτεραιότητές του κατέστησαν και προτεραιότητες του ΠΟΥ. Ετσι πέρασαν σε δεύτερη μοίρα τα διάφορα προγράμματα για την πρόνοια και την περίθαλψη στον Τρίτο Κόσμο, τα οποία θα μπορούσαν να συγκρατήσουν την έκρηξη μελλοντικών επιδημιών τύπου Εμπολα. Στη θέση τους, λένε όσοι γκρινιάζουν, προκρίνονται πρότζεκτ με «μετρήσιμα αποτελέσματα», όπως ακριβώς θέλει ο Γκέιτς, λόγου χάρη η χρονίζουσα προσπάθεια για την εξάλειψη της πολιομυελίτιδας.

Πολλοί είναι εκείνοι που, είτε ως προσωπικότητες είτε ως ΜΚΟ, ισχυρίζονται ότι ο Γκέιτς αντιμετωπίζεται σαν αρχηγός κράτους «τόσο από τον ΠΟΥ όσο και από τράπεζες τύπου G20» γράφει και το Politico – δηλαδή η συγκέντρωση δύναμης στα χέρια του Γκέιτς που ακολουθεί τις δωρεές του είναι απίστευτη. Ωστόσο, ειδικά για τον ΠΟΥ, το ζήτημα της επιρροής του Γκέιτς γίνεται επίκαιρο λόγω του ότι επίκεινται εκλογές για τη διαδοχή του νυν γενικού διευθυντή του Οργανισμού, του Αιθίοπα Τέντρος Αντχανόμ Γκεμπρεγιέσους, στις 23 Μαΐου στη Γενεύη. Ο Τέντρος είναι εκ νέου υποψήφιος και θεωρείται και η συμπάθεια του Γκέιτς.

Πριν από μία δεκαετία, όταν το Ιδρυμα των Γκέιτς άρχισε να δίνει κεφάλαια για την εξάλειψη της ελονοσίας, ανώτεροι αξιωματούχοι του ΠΟΥ είχαν εκφράσει ενστάσεις λέγοντας ότι το Ιδρυμα στρεβλώνει τις ερευνητικές και υγειονομικές προτεραιότητες. Τότε είχε ακουστεί και ο ειρωνικός όρος «μονοπωλιακή φιλανθρωπία», αφού ο Κροίσος ήταν ο πρώτος ιδιώτης που συμμετείχε στη γενική συνέλευση των χωρών-μελών του ΠΟΥ.

Η κριτική που ασκείται στο Ιδρυμα για την πολιτική του στον ΠΟΥ έχει φθάσει βέβαια στα αυτιά του Γκέιτς, που όμως δεν ιδρώνουν: ο ίδιος και οι στενοί συνεργάτες του είναι πεπεισμένοι ότι τα χρήματά του αξιοποιούνται με τον καλύτερο τρόπο, ότι συνεισφέρουν στη δημιουργία ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος για την επίλυση παγκοσμίων ζητημάτων δημόσιας υγείας.

Το Ιδρυμα των Γκέιτς έχει δωρίσει περισσότερα από 2,4 δισ. δολάρια στον ΠΟΥ από το 2000, καθώς οι χώρες, ειδικά μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008, έχουν χάσει την προθυμία τους να λιπαίνουν με περισσότερα κεφάλαια τον Οργανισμό. Οι εισφορές των κρατών-μελών αντιπροσωπεύουν πλέον το ¼ του προϋπολογισμού του ΠΟΥ, αφού τα υπόλοιπα κονδύλια προέρχονται από δωρεές Κροίσων και εταιρειών.

Καθώς αυτά τα ποσά συνήθως προορίζονται για συγκεκριμένα υγειονομικά πρότζεκτ, ο ΠΟΥ δεν μπορεί ελεύθερα να αποφασίσει για τη χρήση τους. Και επ’ αυτού εδράζονται οι επικρίσεις στον Γκέιτς. Τον κατηγορούν, επίσης, και για την αντικατάσταση της προκατόχου του Τέντρος, της Κινεζοκαναδής Μάργκαρετ Τσαν. Η εστίαση του Ιδρύματος στην παροχή εμβολίων και φαρμάκων και όχι στην οικοδόμηση ανθεκτικών συστημάτων υγείας έχει και αυτή επικριθεί. Και ορισμένοι, περισσότεροι κακοπροαίρετοι οπωσδήποτε, συνδύασαν αυτήν τη στοχευμένη φιλανθρωπική πολιτική του Κροίσου με την εξίσου στοχευμένη παραγωγή της φαρμακοβιομηχανίας.

Τι έχει αλλάξει 

Η σημερινή «επίσημη σχέση» του ΠΟΥ με το Ιδρυμα Γκέιτς βασίζεται, πάντως, σε ένα τριετές σχέδιο συνεργασίας, με «σταθερό σχεδιασμό», όπως αναφέρεται, το οποίο γνωρίζουν όλα τα κράτη-μέλη του Οργανισμού. Στο εξής ο Γκέιτς μπορεί να χρηματοδοτεί πρότζεκτ για τα οποία συμφωνούν όλα τα μέλη του ΠΟΥ, που συνολικά τυγχάνουν 194. Αυτό το νέο πλαίσιο έχει καθησυχάσει τους επικριτές του αμερικανού δισεκατομμυριούχου και έχει κάπως καταπραΰνει τα πνεύματα.

• Οι εφετινοί υποψήφιοι για τη θέση του Τάντρος είναι η Σανία Νιστάρ, πακιστανή καρδιολόγος, ο Ντέιβιντ Ναμπάρο, βρετανός γιατρός εξειδικευμένος στον Εμπολα, και βέβαια ο ίδιος ο Τάντρος.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News