Το παρασκήνιο της ταραχώδους τηλεδιάσκεψης

Πάντως το θέμα είναι και πολιτικό, με την καγκελάριο της Γερμανίας να βρίσκεται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση, στους τελευταίους μήνες τής κατά τα άλλα επιτυχημένης και μακράς θητείας της, και πολλούς πρωθυπουργούς να σηκώνουν δική τους παντιέρα, καθώς η χώρα βρίσκεται εκτός των άλλων και σε προεκλογική περίοδο. Η Μέρκελ έχει να αντιμετωπίσει τις αποκαλύψεις για σκάνδαλα στελεχών της κεντροδεξιάς παράταξής της, με φόντο τη διαχείριση της πανδημίας, αλλά και την κατώτερη του αναμενομένου απόδοση της εκστρατείας των εμβολιασμών.

Οπως επεσήμανε η Deutsche Welle, η τηλεδιάσκεψη της Ανγκελα Μέρκελ με τους πρωθυπουργούς των 16 ομόσπονδων, που ξεκίνησε τη Δευτέρα το μεσημέρι και έληξε στις δυόμισι το πρωί της Τρίτης, βρέθηκε στα πρόθυρα της αποτυχίας.

Υστερα από τρεισήμισι ώρες, γύρω στις 18.30 τοπική ώρα τη Δευτέρα, η καγκελάριος διέκοψε τη συνεδρίαση, επειδή διαφωνούσε με τον τρόπο που κάποιοι πρωθυπουργοί σκόπευαν να αντιμετωπίσουν τους αυξανόμενους ρυθμούς μετάδοσης της πανδημίας του κορονοϊού. Τι είχε συμβεί;

Σχετικά σύντομα, καγκελάριος και πρωθυπουργοί συμφώνησαν σε μια παράταση του ισχύοντος lockdown ως τις 18 Απριλίου. Επίσης επιβεβαίωσαν τη συμφωνία, στην οποία είχαν καταλήξει στην προηγούμενη διάσκεψη τους αρχές Μαρτίου, σε ό,τι αφορά την εφαρμογή αυστηρότερων περιοριστικών μέτρων σε περίπτωση που σε κάποια περιφέρεια ξεπεραστεί το όριο των 100 κρουσμάτων ανά 100.000 κατοίκους εντός επτά ημερών. Σε αυτή την περίπτωση θα κλείσουν ξανά καταστήματα του λιανικού εμπορίου που είχαν ανοίξει τις 7 Μαρτίου, μουσεία και γυμναστήρια. Επιπλέον, θα είναι εφικτό να επιβληθούν μέτρα απαγόρευσης της κυκλοφορίας και περιορισμοί των επαφών.

Πέραν αυτού, όμως, οι απόψεις διίστανται λίγο ή πολύ στα περισσότερα σημεία του σχεδίου απόφασης που είχε προετοιμάσει η καγκελαρία. Τα, ως συνήθως, αυστηρά μέτρα που πρότεινε η Μέρκελ κινούνταν στη βάση της θεωρίας ότι χωρίς περαιτέρω περιορισμούς η εξάπλωση της πανδημίας θα πάρει τέτοιες διαστάσεις, ώστε ήδη από τον επόμενο μήνα το γερμανικό σύστημα υγείας θα φτάσει στα όριά του.

Ενδεικτικό παράδειγμα των διαφωνιών ήταν τα μέτρα που θα ισχύσουν για το Πάσχα των Ρωμαιοκαθολικών. Αν και επικράτησε επί της αρχής συμφωνία ότι θα διατηρηθούν οι περιορισμοί στις κοινωνικές επαφές τις ημέρες των εορτών, τα παράκτια κρατίδια στη Βόρεια και τη Βαλτική Θάλασσα –δηλαδή η Κάτω Σαξονία, το Σλέσβιχ-Χόλσταϊν και το Μεκλεμβούργο-Πομερανία όπως και η Ρηνανία-Παλατινάτο και η Σαξονία Ανχαλτ– ανακοίνωσαν ότι σκοπεύουν να δώσουν στους πολίτες τους τη δυνατότητα να κάνουν εκδρομές. Οι άλλοι πρωθυπουργοί και η Μέρκελ διαφώνησαν. Σε αυτό το σημείο η Μέρκελ διέκοψε τη συνεδρίαση, όχι μόνο επειδή θεώρησε λανθασμένη την απόφαση των πέντε κρατιδίων. Οπως επιχειρηματολόγησε, σε μια περίοδο ταχύτατης εξάπλωσης της Covid-19, απαιτούνται πολύ αυστηρότερα μέτρα από αυτά που είχαν συμφωνηθεί.

Η καγκελάριος προειδοποίησε ότι σε περίπτωση που τα κρατίδια δεν αλλάξουν στάση, δεν πρόκειται να στηρίξει τις αποφάσεις της τηλεδιάσκεψης. Σύμφωνα με την DW, δεν ήταν η πρώτη φορά που η καγκελάριος επέλεξε αυτή την τακτική, για να ασκήσει πίεση. Και σε προηγούμενες διασκέψεις είχε έρθει σε έντονη αντιπαράθεση με τους πρωθυπουργούς, επειδή δεν λαμβάνονταν τα κατά τη γνώμη της αναγκαία μέτρα για την καταπολέμηση της πανδημίας. Ακολούθησαν περίπου έξι ώρες διαβουλεύσεων τόσο των πρωθυπουργών σε μικρές ομάδες όσο και της καγκελαρίου με τον σοσιαλδημοκράτη αντικαγκελάριο και υπουργό Οικονομικών, Ολαφ Σολτς, τον πρωθυπουργό της Βαυαρίας και επικεφαλής των Χριστιανοκοινωνιστών, Μάρκους Ζέντερ, και τον Μίχαελ Μίλερ, σοσιαλδημοκράτη δήμαρχο-κυβερνήτη του Βερολίνου.

Από αυτό τον κύκλο συντάχθηκε ένας νέος κατάλογος μέτρων, ο οποίος παρουσιάστηκε μετά τα μεσάνυχτα στους πρωθυπουργούς. Βασικό σημείο του είναι η επιβολή ενός γενικού lockdown για όλα τα καταστήματα, με εξαίρεση τα σουπερμάρκετ, από τη Μεγάλη Πέμπτη 1η Απριλίου ως τη Δευτέρα του Πάσχα 5 Απριλίου. Σε αυτό το διάστημα θα περιοριστούν στο ελάχιστο οι κοινωνικές επαφές και θα απαγορεύονται οι συναθροίσεις. Στις θρησκευτικές κοινότητες γίνεται παράκληση να κάνουν τις θείες λειτουργίες στο διαδίκτυο. Αυτή η παράκληση αφορά προπαντός τις λειτουργίες τις ημέρες του Πάσχα. «Για πέντε συνεχόμενες ημέρες θα ισχύει η αρχή “μένουμε στο σπίτι”», αναφέρει το κείμενο των αποφάσεων.

Το θέμα των διακοπών στα κρατίδια δεν αναφέρεται στο τελικό κείμενο των αποφάσεων. Αντιθέτως, καγκελάριος και πρωθυπουργοί «παρακαλούν επειγόντως τους πολίτες να ελαττώσουν τις επόμενες εβδομάδες όλες τις επαφές στο ελάχιστο αναγκαίο» και να αποφεύγουν τα μη αναγκαία ταξίδια στο εσωτερικό και στο εξωτερικό – ειδικά το Πάσχα. Σε αυτό το πλαίσιο επισημαίνεται ότι ταξιδιώτες που έρχονται από χώρες κινδύνου θα πρέπει να μείνουν για 10 ημέρες σε καραντίνα. Παρεμπιπτόντως, σε αυτή την κατηγορία κατατάσσεται και η Ελλάδα. Η διάρκεια της καραντίνας μπορεί να περιοριστεί στις πέντε ημέρες με τεστ κορονοϊού. Από τις αεροπορικές εταιρείες αναμένεται να μην αυξήσουν τον αριθμό των πτήσεων τις ημέρες του Πάσχα και να κάνουν τεστ στα μέλη του πληρώματος και τους επιβάτες στις πτήσεις που έχουν προορισμό τη Γερμανία. Εκτός αυτού, ανακοινώνεται ότι θα αλλάξει η σχετική νομοθεσία, έτσι ώστε μελλοντικά ο καθένας που θα εισέρχεται στη Γερμανία να υποχρεούται να κάνει προηγουμένως τεστ.

Οι επιχειρήσεις καλούνται να κάνουν δύο φορές την εβδομάδα τεστ στους εργαζομένους τους. Σε περίπτωση που δεν εφαρμόσουν το συγκεκριμένο μέτρο ως τις αρχές Απριλίου, τα κρατίδια και η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θα εξετάσουν την επιβολή του μέτρου διά της νομικής οδού. Παράλληλα, ανακοινώνονται στο τελικό κείμενο των αποφάσεων επιπλέον κρατικές βοήθειες για επιχειρήσεις που πλήττονται σε «πολύ μεγάλο βαθμό και για πολύ μεγάλο διάστημα» από τα μέτρα αναστολής λειτουργίας.