Το περασμένο καλοκαίρι κυκλοφόρησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μία φωτογραφία με πρωταγωνίστρια την Πρώτη Κυρία της αιματοβαμμένης και ακόμα εμπόλεμης Συρίας. Εκείνη την περίοδο οι καθεστωτικές δυνάμεις έβαλαν κατά των τελευταίων θυλάκων αντίστασης στα βορειοδυτικά της χώρας.

Η Ασμα Ασαντ, ωστόσο,  βρισκόταν μαζί τον σύζυγό της Μπασάρ αλ-Ασαντ και τα τρία τους παιδιά σε έναν ανεμόδαρτο λόφο, περιτριγυρισμένοι από στρατιώτες με στολές παραλλαγής. Τόσο ο πρόεδρος/ δικτάτορας της Συρίας όσο και η σύζυγός του ήταν ντυμένοι σπορ, κατάλληλα περισσότερο για μια κυριακάτικη βόλτα σε μία χώρα όπου επικρατεί όχι το χάος, όπως στη Συρία, αλλά η ειρήνη.

Πιο επιβλητική στη φωτογραφία είναι παρουσία της Ασμα. Βρίσκεται στο κέντρο ενώ ο σύζυγός της στηρίζεται κάπως αμήχανα στον ώμο της. Πρόκειται, όμως, για μία παραπλανητική εικόνα καθώς αποπνέει γαλήνη και ηρεμία, καταστάσεις που ουδεμία σχέση έχουν με την πραγματικότητα στη Συρία.

Περισσότερα από δέκα χρόνια μετά το ξέσπασμα των εξεγέρσεων της Αραβικής Ανοιξης, κατά τη διάρκεια των οποίων εκατομμύρια άνθρωποι από χώρες της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής ξεσηκώθηκαν εναντίον των αυταρχικών ηγεμόνων τους, η οικογένεια που κατέχει την εξουσία Συρία τον τελευταίο μισό αιώνα εξακολουθεί να κυβερνά τη χώρα.

Στο πλαίσιο του δεκαετούς εμφυλίου πολέμου ο οποίος συνεχίζεται ακόμα, οι δυνάμεις του καθεστώτος Ασαντ σκότωσαν εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους και βασάνισαν μέχρι θανάτου τουλάχιστον 14.000 άτομα. Σχεδόν επτά εκατομμύρια άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους και περίπου άλλοι τόσοι να εκτοπιστούν στο εσωτερικό τη χώρας, γεγονός που προκάλεσε τη μεγαλύτερη προσφυγική κρίση μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τόσο το Ιράν και η Τουρκία αλλά και οι ΗΠΑ και η Ρωσία έσπευσαν να εμπλακούν στην εμφύλια σύρραξη διεξάγοντας τους δικούς τους πολέμους, τους διαβόητους “proxy wars”, στα εδάφη της Συρίας.

Κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου

Το καθεστώς Ασαντ κατηγορείται (και από τον ΟΗΕ μεταξύ πολλών άλλων) για πλήθος εγκλημάτων πολέμου και εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν οι επιθέσεις με χημικά κατά αμάχων. Στα τέλη του προηγούμενου μήνα γερμανικό δικαστήριο έλαβε μία ιστορική απόφαση υπέρ των Σύρων που ζητούν να αποδοθεί δικαιοσύνη, καταδικάζοντας σε φυλάκιση 4,5 ετών έναν πρώην χαμηλόβαθμο αξιωματούχο των μυστικών υπηρεσιών της Συρίας για συνέργεια σε βασανιστήρια αντιφρονούντων.

Η καταδίκη του δεν συνεπάγεται απαραίτητα ότι κάποια στιγμή θα κληθεί να λογοδοτήσει και ο Μπασάρ αλ Ασαντ. Αλλά ο σύρος δικτάτορας γνωρίζει πως το καθεστώς του βρίσκεται στο στόχαστρο πολλών χωρών της Δύσης και αυτό σημαίνει ότι οι πιθανότητες για μία αποκατάσταση των σχέσεων μεταξύ των δύο πλευρών στο απώτερο μέλλον είναι σχεδόν ανύπαρκτες.

Φαίνεται, ωστόσο, πως υπάρχει ένα μέλος της οικογένειας Ασαντ το οποίο επωφελήθηκε των τραγικών περιστάσεων στη Συρία όχι μόνον για να παραμείνει στη θέση του αλλά και για να την ενισχύσει κιόλας.

Η Ασμα Ασαντ «είναι πιο ισχυρή από όσο έχει υπάρξει έως σήμερα», υποστηρίζει σε κείμενό του ο Νίκολας Πέλαμ, απεσταλμένος του Economist στη Μέση Ανατολή, αναφέροντας πως η σύζυγος του σύρου δικτάτορα είναι η μεγάλη κερδισμένη του πολέμου της Συρίας.

Γυναίκα με 1.000 πρόσωπα…

Για να φτάσει εκεί που βρίσκεται σήμερα η 45χρονη Ασμα υποδύθηκε πολλούς ρόλους, εξηγεί στο εκτενέστατο δημοσίευμά του ο βρετανός δημοσιογράφος: «της υπαλλήλου της J.P. Morgan που έκλεινε συμφωνίες μέσα στα άγρια μεσάνυχτα, της λαμπερής Πρώτης Κυρίας που νόμιζε πως μέσω της μεταρρύθμισης της κοινωνίας και του κομψού ντυσίματος θα εκσυγχρόνιζε ένα κράτος-παρία, της Μαρίας Αντουανέτας της Δαμασκού η οποία ψώνιζε ενώ η χώρα της φλεγόταν, της Μητέρας του Εθνους που έδινε μάχη κατά του καρκίνου την ώρα που τα στρατεύματα του συζύγου της συνέθλιβαν τους αντάρτες».

Οσον αφορά τον τελικό προορισμό της, «η άνοδός της στα ανώτατα κλιμάκια της αυλής των Ασαντ, δεν είναι πλέον απλά τροφή για κουτσομπολιό μεταξύ των παρατηρητών της Συρίας», αναφέρει ο Νίκολας Πέλαμ. Και σίγουρα δεν έχει άδικο, λαμβάνοντας υπόψη ότι πέρυσι η αμερικανική κυβέρνηση συμπεριέλαβε την Ασμα Ασαντ μεταξύ των «πιο διαβόητων πολεμοκάπηλων» της Συρίας ενώ πλέον ψιθυρίζεται ότι κάποια μέρα θα μπορούσε ακόμη και να διαδεχθεί τον σύζυγό της στην προεδρία της χώρας.

«Ο Μπασάρ και η Ασμα το σκέφτονται εξίσου. Εκείνη θα ήθελε πάρα πολύ να αναλάβει την προεδρία και αμφότεροι εξετάζουν το εν λόγω ενδεχόμενο ως μία επαναστατική λύση για να σώσουν το καθεστώς», επισήμανε στον βρετανό δημοσιογράφο ένα σύρος πρώην διπλωμάτης.

Καθόλου άσχημα για μία γυναίκα η οποία γεννήθηκε, μεγάλωσε, σπούδασε και εργάστηκε στο Λονδίνο και στα νιάτα της «ήταν πολύ Αγγλίδα κι έδειχνε ότι δεν ήθελε να έχει καμία σχέση με τη Συρία», ανέφερε χαρακτηριστικά ένας φίλος των γονιών της Ασμα Ασαντ.

Ερευνα για υποκίνηση εγκλημάτων πολέμου

Τώρα, όμως, η Πρώτη Κυρία της Συρίας κινδυνεύει να κατηγορηθεί για τρομοκρατία και να χάσει τη βρετανική υπηκοότητά της καθώς η Μητροπολιτική Αστυνομία του Λονδίνου διεξάγει προκαταρκτική έρευνα σχετικά με καταγγελίες ότι  υποκίνησε και ενθάρρυνε τις καθεστωτικές δυνάμεις να διαπράξουν εγκλήματα πολέμου.

Πιο συγκεκριμένα εξετάζουν κατά πόσο οι ομιλίες και οι δημόσιες εμφανίσεις της Πρώτης Κυρίας της Συρίας υπέρ του καθεστώτος του συζύγου της την καθιστούν συμμέτοχη στα εγκλήματά του.

Στο πλαίσιο του πολέμου που συνεχίζεται οι κυβερνητικές δυνάμεις έχουν κατηγορηθεί ότι έβαλαν εσκεμμένα κατά αμάχων, ακόμα και με χημικά όπλα, ότι χρησιμοποίησαν τον λιμό ως όπλο μαζικής εξόντωσης και ότι επέβαλαν ολόκληρες κοινότητες σε σεξουαλικά βασανιστήρια.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Guardian οι έρευνες του τμήματος εγκλημάτων πολέμου της Μητροπολιτικής Αστυνομίας άρχισαν νωρίτερα φέτος ενώ τώρα εξακριβώνεται εάν υπάρχουν επαρκή αποδεικτικά στοιχεία ούτως ώστε να διεξαχθεί πλήρης έρευνα. Σε αυτήν την περίπτωση θα μπορούσε να εκδοθεί διεθνές ένταλμα συλλήψεως σε βάρος της Ασμα Ασαντ αλλά και να της αφαιρεθεί η βρετανική υπηκοότητα.

Η «Εμμα» της J.P. Morgan

Η αποκαλούμενη, πλέον, «First Lady of Hell», Πρώτη Κυρία της Κόλασης,  γεννήθηκε το 1975 στο Ακτον του Δυτικού Λονδίνου. Οι γονείς της είναι σουνίτες μουσουλμάνοι, οι οποίοι κυριαρχούσαν στη Συρία έως το 1963, όταν η περιθωριοποιημένη μειονότητα των Αλαουιτών κατέλαβε με πραξικόπημα την εξουσία. Ο Χαφέζ αλ Ασαντ, πατέρας του Μπασάρ, συμμετείχε στη συνωμοσία και έπειτα από ακόμη δύο πραξικοπήματα αυτοανακηρύχθηκε τελικά το 1971 πρόεδρος της Συρίας.

Λίγα χρόνια μετά οι γονείς της Ασμα αποφάσισαν να μεταναστεύσουν στο Λονδίνο για να ζήσουν  μια καλύτερη ζωή. Ο πατέρας της ήταν καρδιολόγος και η μητέρα της διπλωμάτης. Παρότι συντηρητικών πεποιθήσεων και θρησκευόμενοι ήθελαν τα παιδιά τους, η Ασμα και τα δύο αδέλφια της, να ενταχθούν πλήρως στη βρετανική κοινωνία.

Στο δημοτικό η Ασμα ήταν γνωστή ως Εμα ενώ στη συνέχεια φοίτησε σε ένα από τα παλαιότερα ιδιωτικά σχολεία θηλέων της Βρετανίας, το περίφημο Queen’s College. Σπούδασε Επιστήμη των Υπολογιστών και Γαλλική Λογοτεχνία στο King’s College του Λονδίνου και κανένας από τους συμφοιτητές της δεν τη θυμάται να ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τη Μέση Ανατολή.

Κάποια στιγμή άρχισε να εργάζεται στην J.P. Morgan και, σύμφωνα με τον προϊστάμενό της, ήταν «συνεσταλμένη, ευγενική και υποτακτική». Εβγαινε με συναδέλφους της και δέχτηκε, μάλιστα, αρκετές προτάσεις για γάμο ενώ συνέχισε να μένει με τους γονείς της παρά τον υψηλό της μισθό.

Οι υψηλές διασυνδέσεις της μαμάς

Ομως η μητέρα της, ονόματι Σαχάρ, είχε μεγάλες προσδοκίες για την κόρη της. Ενας θείος της είχε συνδράμει τον Χαφέζ αλ-Ασαντ να καταλάβει την εξουσία και εκείνη εκμεταλλεύτηκε αυτή τη σχέση όχι μόνον για να εργαστεί η ίδια στην πρεσβεία της Συρίας στο Λονδίνο αλλά και για να συναντηθεί η θυγατέρα της με τον Μπασάρ, τον δεύτερο γιο του Χαφέζ αλ-Ασαντ, ο οποίος τη δεκαετία του 1990 σπούδαζε στο Λονδίνο Ιατρική, έχοντας επιλέξει να ειδικευτεί στην οφθαλμολογία λόγω της αποστροφής του για το αίμα.

Σε αντίθεση με τον Μπασίλ, τον μεγαλύτερο αδελφό του, ο οποίος είχε υπηρετήσει στον συριακό στρατό, οδηγούσε γρήγορα αυτοκίνητα και είχε τη φήμη του γυναικά, ο Μπασάρ αλ-Ασαντ ήταν εργατικός, συνεπής και διακριτικός. Ολα άλλαξαν, ωστόσο, το 1994, όταν ο αδελφός του σκοτώθηκε σε τροχαίο και η μοίρα της δυναστείας των Ασαντ έπεσε ξαφνικά στις πλάτες του Μπασάρ.

Εξι χρόνια μετά πέθανε και ο Χαφέζ αλ-Ασαντ κι έπειτα από δύο μήνες και μία παρωδία εκλογών την προεδρία της Συρίας ανέλαβε ο Μπασάρ. Δεν είχε, όμως, ακόμα παντρευτεί ενώ η μετέπειτα σύζυγός του δεσμευόταν με συμβόλαιο να συνεχίσει να εργάζεται για ακόμη δύο χρόνια στην J.P. Morgan.

Χάρβαρντ ή αγάπη;

Ωσπου μία μέρα η Ασμα Ασαντ εξαφανίστηκε ξαφνικά και απροειδοποίητα για τρεις εβδομάδες και όταν επέστρεψε είπε στον προϊστάμενό της πως είχε ερωτευθεί έναν γοητευτικό Σύρο ο οποίος την «απήγαγε» και την πήγε στη Λιβύη και μέσα σε μία τέντα στη Σαχάρα της ζήτησε να τον παντρευτεί. Η Ασμα παραιτήθηκε αμέσως ενώ αναγκάστηκε να αρνηθεί και μία θέση που μόλις είχε κερδίσει στο Harvard Business School. Μετά από χρόνια, όταν ρωτήθηκε εάν το είχε μετανιώσει, εκείνη απάντησε «Ποιος θα διάλεγε το Χάρβαρντ αντί για την αγάπη;».

Η Ασμα μετακόμισε μόνιμα στη Δαμασκό στο τέλος του 2000 και έδειχνε να είναι η ιδανική σύζυγος για τον νέο ηγέτη της Συρίας ο οποίος  υποσχόταν να πατάξει τη διαφθορά και να επιτρέψει τη διεξαγωγή αδιάβλητων πολυκομματικών εκλογών. Αρκετοί Σύροι, ειδικά του εξωτερικού, πίστεψαν τότε πως η Ασμα θα μπορούσε να καταστεί μία δύναμη αλλαγής, όπως η βασίλισσα Ράνια της Ιορδανίας ή η Σεΐχα Μόζα του Κατάρ, ακόμα και η πριγκίπισσα Νταϊάνα.

Πράγματι, η Ασμα Ασαντ ήταν επί χρόνια το λαμπερό πρόσωπο ενός καθεστώτος το οποίο υποστήριζε ότι κύρια επιδίωξη του ήταν ο εκσυγχρονισμός της Συρίας έπειτα από δεκαετίες καταπιεστικής διακυβέρνησης.

Οταν, όμως, ξέσπασαν οι ταραχές στη Δαμασκό πριν από ακριβώς δέκα χρόνια, τον Μάρτιο του 2011, και ο συριακός στρατός άρχισε να βάλλει κατά των διαδηλωτών, η γυναίκα που είχε εμφανιστεί σε εξώφυλλο της Vogue με την προσωνυμία «Desert Rose», «Ρόδο της Ερήμου», όχι μόνον απέρριψε πολλές προσφορές να εγκαταλείψει τη χώρα μαζί με τα παιδιά της, αλλά υποστήριξε σθεναρά την βίαιη καταστολή των εξεγερμένων.

Πολιτική ισχύς και οικονομικές κυρώσεις

Σύμφωνα με τις καταγγελίες που ερευνά η Μητροπολιτική Αστυνομία, μετά τον θάνατο της μητέρας του Μπασάρ αλ Ασαντ, το 2016, η Ασμα ενίσχυσε σημαντικά τη θέση της, αυξάνοντας την πολιτική επιρροή της στην χειμαζόμενη και αιματοβαμμένη πατρίδα της η οποία πλέον μαστίζεται όχι τόσο από τις εχθροπραξίες αλλά από μία τρομακτική οικονομική κρίση.

Το 2018 η Ασμα υποβλήθηκε σε θεραπεία για την αντιμετώπιση καρκίνου του μαστού ενώ τη προηγούμενη εβδομάδα ανακοίνωσε πως τόσο η ίδια όσο και ο σύζυγός της προσβλήθηκαν από τον κορονοïό και νοσούν με ήπια συμπτώματα.  Το 2020 οι ΗΠΑ επέβαλαν οικονομικές κυρώσεις εναντίον της, υποστηρίζοντας πως τόσο η ίδια όσο και τα αδέλφια της καθώς και λοιποί συγγενείς αποκόμισαν τεράστια οικονομικά οφέλη κατά τη διάρκεια του εμφυλίου σπαραγμού.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News