Από τη στιγμή που ανακαλύφθηκε σε θαλάσσιο βάθος 60 μέτρων, ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων, πριν από 120 χρόνια, ακαδημαϊκοί και επιστήμονες προσπαθούν να λύσουν τα μυστικά του.

Η μοναδική αυτή αστρονομική συσκευή, ο πρώτος υπολογιστής της ανθρωπότητας, που χρονολογείται μεταξύ του 150 π.Χ. και του 100 π.Χ., επέτρεπε με εκπληκτική ακρίβεια την παρακολούθηση των πέντε τότε γνωστών πλανητών, τις φάσεις της Σελήνης και την πρόβλεψη των εκλείψεων.

Πώς το κατάφερνε όμως αυτό, ήταν το μεγάλο ερωτηματικό του επιστημονικού κόσμου. Τώρα, ερευνητές του University College London, ανακοίνωσαν πως βρήκαν την απάντηση, λύνοντας κατά μεγάλο μέρος το μυστήριο.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι έκαναν ένα σημαντικό βήμα για την κατανόηση όλων των δυνατοτήτων του μηχανισμού και του πώς κατάφερνε να κάνει ακριβείς προβλέψεις για τα ουράνια φαινόμενα.

Ο μηχανισμός, ο οποίος φυλάσσεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα, θεωρείται από πολλούς ως ο πρώτος γνωστός αναλογικός υπολογιστής στον κόσμο και είναι το πιο πολύπλοκο δείγμα αρχαίας μηχανικής που έχει βρεθεί. Η ηλικίας περίπου 2.000 ετών συσκευή χρησιμοποιείτο για να προβλέψει τη θέση του ήλιου, της Σελήνης, των ηλιακών και σεληνιακών εκλείψεων, των θέσεων των πλανητών, ακόμη και των ημερομηνιών των Ολυμπιακών Αγώνων.

Τα μέλη της διεπιστημονικής ερευνητικής ομάδας «UCL Antikythera Research Team», με επικεφαλής τον καθηγητή Τόνι Φριθ του τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο Nature, ρίχνουν φως στον τρόπο λειτουργίας των γραναζιών στο μπροστινό μέρος του μηχανισμού. Οπως είπε ο Φριθ, «ο Ηλιος, η Σελήνη και οι πλανήτες παρουσιάζονται με τρόπο που αποτελεί έναν εντυπωσιακό άθλο της αρχαίας ελληνικής μεγαλοφυΐας».

Ο μπρούντζινος μηχανισμός, ο οποίος ανακαλύφθηκε το 1901 από σφουγγαράδες σε ναυάγιο πλοίου κοντά στα Αντικύθηρα, αποτελείται από έναν πολύπλοκο συνδυασμό 30 γραναζιών. Η συνεχής μελέτη του από έλληνες και ξένους επιστήμονες φέρνει στο φως διαρκώς νέα στοιχεία για τις λειτουργίες του. Μέχρι σήμερα όμως δεν είχε καταστεί εφικτή η πλήρης κατανόηση του συστήματος των γραναζιών, καθώς μόνο το ένα τρίτο του μηχανισμού εκτιμάται ότι έχει διασωθεί και αυτό σε 82 θραύσματα.

Η χρήση ακτίνων-Χ από το 2005 έχει αποκαλύψει χιλιάδες χαρακτήρες κειμένου κρυμμένους μέσα στα θραύσματα. Οι επιγραφές περιλαμβάνουν μια περιγραφή του σύμπαντος, με τους πλανήτες να κινούνται σε δακτυλίους. Είναι αυτή η απεικόνιση του σύμπαντος που αναδημιούργησαν τώρα οι ερευνητές.

Δύο σημαντικές γνώσεις που αποκαλύπτονται στον μηχανισμό, είναι οι αριθμοί των 462 και 442 ετών, που αντιστοιχούν στους κύκλους της Αφροδίτης και του Κρόνου αντίστοιχα. Οταν παρατηρούνται από τη Γη, οι κύκλοι των πλανητών μερικές φορές αναστρέφουν την κίνηση τους σε σχέση με τα άστρα. Οι ειδικοί πρέπει να παρακολουθούν αυτούς τους μεταβαλλόμενους κύκλους (πλανητικές περιόδους) για μεγάλα χρονικά διαστήματα, προκειμένου να μπορέσουν να προβλέψουν τις θέσεις των πλανητών στο μέλλον.

«Η κλασσική αστρονομία της πρώτης χιλιετίας προ Χριστού γεννήθηκε στη Βαβυλώνα, όμως τίποτε σε αυτή την αστρονομία δεν υπάρχει που να δείχνει πως κατάφεραν οι αρχαίοι Ελληνες να βρουν τον άκρως ακριβή κύκλο των 462 ετών για την Αφροδίτη και των 442 ετών για τον Κρόνο», δήλωσε ο υποψήφιος διδάκτορας του UCL Αρης Δακάναλης, που συμμετέχει στην ερευνητική ομάδα μαζί με την  ειδική στα αρχαιολογικά υλικά, Μυρτώ Γεωργακοπούλου.

Χρησιμοποιώντας μια αρχαία ελληνική μαθηματική μέθοδο που περιγράφει ο φιλόσοφος Παρμενίδης, οι ερευνητές όχι μόνο εξήγησαν πώς βρήκαν οι αρχαίοι Ελληνες τους κύκλους της Αφροδίτης και του Κρόνου, αλλά επίσης κατάφεραν να αναδημιουργήσουν τους κύκλους όλων των άλλων πλανητών του μηχανισμού, για τους οποίους έχουν χαθεί τα σχετικά δεδομένα.

«Πρόκειται για μια σημαντική θεωρητική πρόοδο, όσον αφορά του πώς ο τότε γνωστός Κόσμος (το σύμπαν) αναπαρίστατο στον μηχανισμό. Τώρα πρέπει να αποδείξουμε την εφαρμοσιμότητά του, χρησιμοποιώντας τις αρχαίες τεχνικές», δήλωσε ο Ανταμ Βόιτσικ του τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών του UCL.

Ο ίδιος αναρωτιέται στον Guardian για ένα ακόμα μεγάλο μυστήριο: Γιατί αυτή είναι η μοναδική συσκευή του είδους της που έχει βρεθεί και πώς οι αρχαίοι δεν επέκτειναν αυτή τους την τεχνογνωσία σε άλλες συσκευές.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News