Πριν δέκα χρόνια, στις 11 Μαρτίου 2011, ένας σεισμός 9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ και το τσουνάμι που τον ακολούθησε προκάλεσαν ένα τρομερό πυρηνικό ατύχημα στην Ιαπωνία, που έμεινε στην Ιστορία με το όνομα «Φουκουσίμα» – από την ονομασία της περιοχής όπου συνέβη η καταστροφή.

Το τσουνάμι του σεισμού υψώθηκε μεν μέχρι και τα 40 μέτρα (περί τα 14 στη Φουκουσίμα), συμπαρέσυρε κινητά και ακίνητα σε θάλασσα και σε στεριά, κατέκλυσε τα πάντα, όμως «πάτησε» και σε υπαρκτά προβλήματα των πυρηνικών εγκαταστάσεων. Αυτό ήταν και το επιστέγασμα της καταστροφής, καθώς οι εκρήξεις απελευθέρωσαν στην ατμόσφαιρα ραδιενεργά αέρια.

Το BBC υπενθύμισε ότι οι σκοτωμένοι από τα αλλεπάλληλα χτυπήματα της μοίρας εκείνη την ημέρα ήταν περισσότεροι από 18.000 και ότι όσοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, είτε λόγω των καταστροφών είτε λόγω της ραδιενέργειας, έχουν υπολογιστεί στο μισό εκατομμύριο άτομα.

Οι πεθαμένοι ακούν…

Στη δεκαετή επέτειο της απερίγραπτης καταστροφής τα διεθνή media στάθηκαν σε ένα τρυφερό όσο και τραγικό συνάμα γεγονός, που σίγουρα ξενίζει: στην πόλη Οτσούσι έχει τοποθετηθεί ένας τηλεφωνικός θάλαμος με ένα τηλέφωνο χωρίς σύνδεση, προς χρήση των συγγενών των θυμάτων.

Οι χαροκαμένοι μπαίνουν στον θάλαμο και «τηλεφωνούν» στους αγαπημένους τους που τους έχασαν στον σεισμό, στο τσουνάμι ή στην πυρηνική καταστροφή. Και για τον πόνο του άλλου, που παραμιλάει από απελπισία, δεν μπορείς να πεις τίποτε, είτε συνομιλεί με μία φωτογραφία πεθαμένου είτε «επικοινωνεί» μέσω νεκρού τηλεφώνου με έναν νεκρό.

Ο θάλαμος είναι λευκός και λάμπει στην πρώιμη ανοιξιάτικη αιθρία. Ανθρωποι αρχίζουν και τον επισκέπτονται. Ενας σχηματίζει τον αριθμό του κινητού τηλεφώνου της συζύγου του. Της εξηγεί ότι την έψαχνε ημέρες ολόκληρες και δεν την εύρισκε. Γύρισε όλα τα νεκροταφεία, της λέει, αλλά δεν τη βρήκε. Την ενημερώνει ότι το σπίτι τους κατάμτησε ένας σωρός από ερείπια μόλις η νοικοκυρά του πέθανε…

Κάποια γυναίκα μπαίνει και αυτή με τη σειρά της στον θάλαμο. Πιάνει το ακουστικό, μιλάει στον πεθαμένο άντρα της. Τον ρωτάει τι έκανε αφ’ ότου παρασύρθηκε από το τσουνάμι, πριν από δέκα χρόνια. Οι δυο τους ήταν παντρεμένοι 44 χρόνια, μια ολόκληρη ζωή… «Είμαι μόνη» του λέει τώρα, και σαν να αισθάνεται ότι ακούει τον άντρα της να της αποκρίνεται το επέκεινα πόσο την αγαπά και εκείνος…

Οσοι επισκέπτονται τον θάλαμο διαβεβαιώνουν ότι αυτή η αποσυνδεδεμένη τηλεφωνική γραμμή τούς βοηθάει να διατηρούν επαφή με τα αγαπημένα τους πρόσωπα, ότι τους δίνει παρηγοριά και κουράγιο να ξεπεράσουν κάποτε την αφόρητη θλίψη τους.

Πλέον αυτό το τηλέφωνο προσελκύει χιλιάδες επισκέπτες από όλη την Ιαπωνία. Δεν χρησιμοποιείται μόνο από τους επιζώντες από το τσουνάμι, αλλά και από άτομα που έχουν χάσει συγγενείς από ασθένειες και αυτοκτονίες. Στην Ιαπωνία έχει πάρει την ονομασία «το τηλέφωνο του ανέμου».

Το πυρηνικό αποτύπωμα

Σε ό,τι αφορά το αποτύπωμα της πυρηνικής καταστροφής στη Φουκουσίμα, οι λέξεις ερημία και φόβος εκφράζουν καλύτερα τι ακριβώς συμβαίνει σήμερα εκεί. Βέβαια, από το 2011 ο τόπος απολυμάνθηκε και ακόμη και σήμερα απολυμαίνεται, ωστόσο παραμένει «σχεδόν ακατοίκητος» όπως έγραψε το περιοδικό Venerdi της Repubblica.

Ο ιταλός συντάκτης επισκέφθηκε το μέρος και περιγράφει με γλαφυρό τρόπο τις εντυπώσεις του: «Βρισκόμαστε στο σταθμό Γιονομόρι στην Τομιόκα. Εδώ οι ερχόμενοι από το Τόκιο συναντούν τη ζώνη αποκλεισμού, μία έκταση 370 τετραγωνικών χιλιομέτρων που βρίσκεται σε διαδικασία απολύμανσης». Ετσι βάζει τον αναγνώστη του αμέσως στο θέμα. Και θέμα εδώ είναι το πεδίο: «Οι αντιδραστήρες του εργοστασίου της Φουκουσίμα απέχουν λιγότερο από δέκα χιλιόμετρα στην ευθεία».

Τι γίνεται; Μπορεί να αναπνεύσει κάποιος εκεί; Αναφορικά με την ποσότητα ραδιενέργειας, «η διαμονή εδώ», γράφει ο Ιταλός, «ισοδυναμεί με ακτινογραφία θώρακος ανά τρεις ημέρες». Oμως λίγα μέτρα μακρύτερα τα δεδομένα αλλάζουν: «Πέρα από τον φράχτη η ακτινοβολία διπλασιάζεται και όσο προχωράς μεγαλώνει, δεκαπλασιάζεται» κ.ο.κ.

Ετσι oι μόνοι άνθρωποι που βρίσκονται εκεί υπό αυτές τις συνθήκες είναι όσοι εργάζονται στις μπουλντόζες και στην ασφάλεια (οι τελευταίοι επιτηρούν την περίμετρο ώστε να μην εισέλθει κανείς στην απαγορευμένη ζώνη). Το μολυσμένο νερό ακόμη συγκεντρώνεται σε τεράστιες δεξαμενές, προς καθαρισμό και απελευθέρωσή του στη θάλασσα. Θα είναι καθαρό, αλλά δεν θα παύει να είναι «το νερό της Φουκουσίμα», δηλαδή σεσημασμένο από ποιοτικής πλευράς. Τι καταστροφή για τη φήμη του τόνου της περιοχής αλλά και άλλων αλιευμάτων!

Η Ιαπωνία συμμερίζεται την απεξάρτηση από τη βλαπτική ενέργεια, δηλώνει την πρόθεσή της να γίνει «ουδέτερη από άνθρακα» μέχρι το 2050, αυξάνει το μερίδιό της σε ανανεώσιμες πηγές, ωστόσο οι ανάγκες της θα εξακολουθήσουν να εξυπηρετούνται και από την πυρηνική ενέργεια. Σχετικώς, το πρόγραμμά της επιτάσσει από τα 55 υπάρχοντα εργοστάσια τα εννέα να λειτουργούν και τα 22 να αποσυναρμολογηθούν σταδιακά. Μέχρι στιγμής επτά είναι όσα έλαβαν έγκριση επανεκκίνησης της λειτουργίας τους, ενώ για τα υπόλοιπα εκκρεμούν οι αποφάσεις. Ενας από τους αντιδραστήρες που είναι έτοιμοι για επανεκκίνηση, πάντως, είναι εκείνος της Οναγκάβα, σε απόσταση 174 χιλιομέτρων από το ground zero της Φουκουσίμα.

Το συγκεκριμένο πυρηνικό εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας θα μπορούσε και εκείνο να είχε εκραγεί τη μοιραία 11η Μαρτίου 2011 αν δεν είχαν λειτουργήσει τα συστήματα ασφαλείας του. Στην περιοχή του τα κύματα από το τσουνάμι είχαν φθάσει τα 35 μέτρα ύψος.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News