Ο κορσές είναι ίσως ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα αξεσουάρ της μόδας, καθώς συνδέθηκε με την καταπίεση των γυναικών. Η αναβίωσή του, ωστόσο, είναι γεγονός αναμφισβήτητο τα τελευταία χρόνια. Οι online αναζητήσεις για το εσώρουχο, που κάνει το σώμα να μοιάζει με γλυπτό, έχουν αυξηθεί, μαζί με τη ζήτηση για κρεβάτια με ουρανό και τη… γλυσίνα, και γενικά για όλα τα αντικείμενα σε στιλ Regency, που επανέφερε η ρομαντική τηλεοπτική σειρά εποχής «Bridgerton», του Netflix, γράφει η Μπέβερλι Ντ’ Σίλβα στο BBC.

Με φόντο την Αγγλία της Αντιβασιλείας (1811-1820) η σειρά διαδραματίζεται στο περιβάλλον της υψηλής κοινωνίας του 1813, προσελκύοντας έναν αριθμό θεατών ρεκόρ στο Netflix – 82 εκατ. νοικοκυριά παρακολούθησαν το «Bridgerton», μόνο τον πρώτο μήνα της μετάδοσής του. Η σειρά έχει, μάλιστα, δημιουργήσει ακόμη και τη δική της λέξη-κλειδί, «Regencycore», που σημαίνει: πολυτελή φορέματα, σατέν γάντια μακριά μέχρι τους αγκώνες, μαργαριταρένια περιδέραια και, φυσικά, κορσέδες, εσώρουχα απαραίτητα για τα εντυπωσιακά ντεκολτέ του «Bridgerton».

Οι κορσέδες βρίσκονται στο επίκεντρο από το πρώτο, κιόλας, επεισόδιο της σειράς. Σε μια κωμική σκηνή, μια υπηρέτρια «δένει» σφιχτά τον κορσέ της Προύντενς, της μεγαλύτερης κόρης της λαίδης Φέδερινγκτον, για να είναι πιο λεπτή όταν παρουσιαστεί στη Βασίλισσα Σαρλότ. Τα κορδόνια τραβιούνται τόσο, ώστε μόλις που μπορεί να αναπνεύσει η νεαρή, ενώ η φιλόδοξη μητέρα της λέει ότι όταν ήταν στην ηλικία της Προύντενς, η μέση της είχε «το μέγεθος ενάμισι πορτοκαλιού»…

Ιστορικοί της μόδας επεσημαίνουν ότι ιστορικά γεγονότα έφεραν ελευθερίες, το να είσαι αδύνατη δεν ήταν της μόδας εκείνη την εποχή, και τα φορέματα σε στιλ αμπίρ έπεφταν ελεύθερα κάτω από το στήθος. «Ο κορσές της εποχής του “Bridgerton” ήταν συνήθως ψηλός, ώστε να στηρίζει το στήθος και όχι για να κάνει πιο λεπτή τη μέση», λέει στο BBC η Βάλερι Στιλ, διευθύντρια του μουσείου στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας Μόδας της Νέας Υόρκης. Παραδέχεται όμως ότι το σφιχτό δέσιμο με τα κορδόνια «φαίνεται καλό στην ταινία».

Η σκηνή του κορσέ δίνει έμφαση στο γεγονός ότι γυναίκες, όπως οι ανύπαντρες Μπρίτζερτον και Φέδερινγκτον, έκαναν ό,τι έπρεπε (ή ό,τι τους είχαν πει) να κάνουν, γιατί «το να ανέβουν κοινωνικά και ένας καλός γάμος» ήταν η καλύτερη ευκαιρία για να βελτιώσουν την περιουσία τους. Η ανάδειξη λοιπόν του στήθους ήταν πολύ σημαντική. «Εκείνη την εποχή δινόταν έμφαση σ’ αυτό σημείο του γυναικείου σώματος, το μάτι πήγαινε κατευθείαν στην κορυφή του ντεκολτέ», λέει η Ελεν Μίροτζνικ, ενδυματολόγος της σειράς. Και οι κορσέδες ήταν το κλειδί για τη δημιουργία της «σιλουέτας του 1813».

Η κατασκευή τους ανατέθηκε στον Mr Pearl, όνομα ιερό στον τομέα των ειδικών εσωρούχων, καθώς είναι ο καλύτερος κατασκευαστής κορσέδων στον κόσμο σήμερα. Ο Mr Pearl (κατά κόσμον Μαρκ Ερσκιν Πούλιν) έχει συνεργαστεί με τη Βασιλική Οπερα του Λονδίνου και με τον οίκο Thierry Mugler. Εφτιαξε επίσης το εντυπωσιακό κοστούμι με κορσέ της Κάιλι Μινόγκ που σχεδίασε ο Τζον Γκαλιάνο για την περιοδεία της «Showgirl» του 2006.

Μία από τις καλύτερες πελάτισσές του είναι η διάσημη στρίπερ και ιέρεια του μπουρλέσκ Ντίτα φον Τιζ, η οποία φορούσε κορσέ Mr Pearl κάτω από το νυφικό της Vivienne Westwood, όταν παντρεύτηκε το 2005. Η Φον Τιζ φοράει κορσέ εδώ και 30 χρόνια, έχει μάλιστα τη δική της σειρά εσωρούχων σε συνεργασία με την «Dark Garden», εταιρεία με έδρα στο Σαν Φρανσίσκο, που ιδρύθηκε το 1989 από την Autumn Adammeν και παράγει το «Dita», έναν κορσέ με 10 μπανέλες.

Σε συνέντευξή της στο Allure, η Φον Τιζ παραδέχτηκε ότι ο κορσές δεν είναι κατάλληλος για όλες τις γυναίκες. Μοιάζει λίγο με τα ψηλοτάκουνα, λέει:«δεν είναι απαραίτητα εύκολο». Ωστόσο, ένα μοντέλο φτιαγμένο κατά παραγγελία είναι σχεδόν πάντα πιο άνετο: «Τα σώματά μας έχουν όλα διαφορετικά σχήματα και τα σημεία που θέλουμε να συμπιέσουμε μπορεί να διαφέρουν».

Τα τελευταία χρόνια, πάντως, η ιδέα της άσκησης για αδυνάτισμα στη μέση και η χρήση κορσέ ή ελαστικής ζώνης με σκοπό την αλλαγή του σχήματος του σώματος, είναι όλο και πιο δημοφιλείς. Αλλά από την εμπειρία της, η Φον Τιζ λέει ότι δεν είναι δυνατόν να αλλάξει μόνιμα το σχήμα του σώματος με αυτόν τον τρόπο.

Από τη μινωίτισσα θεά των Φιδιών στη Madonna

Υπάρχουν ενδείξεις ότι ρούχα τύπου κορσέ χρησιμοποιήθηκαν στον Μινωικό πολιτισμό (η μινωική θεά των Φιδιών φορά κάτι που μοιάζει με κορσέ) ο πρώτος κορσές, όμως, λέγεται ότι κατασκευάστηκε τον 16ο αιώνα στην Ιταλία από όπου η Αικατερίνη των Μεδίκων τον έφερε στη Γαλλία. Στην Ελισαβετιανή Αγγλία, ο κορσές έδινε κυλινδρικό σχήμα στον γυναικείο κορμό  σε αντίθεση με το σχήμα κλεψύδρας της Βικτωριανής εποχής. Οι πρώτοι κορσέδες ήταν σκληροί και άκαμπτοι, φτιαγμένοι από μέταλλο, ελεφαντόδοντο ή μπαλένες φάλαινας, συμβάλλοντας αναμφίβολα στην άποψη ότι ήταν ένα εσώρουχο απειλητικό για την υγεία ή ακόμα και όργανο βασανιστηρίων.

Την ιδέα του βασανιστηρίου απορρίπτει η Καρολίνα Λασκόφσκα, αγγλίδα σχεδιάστρια εσωρούχων, που δημιουργεί χειροποίητους κορσέδες από το 2012. Τα κομμάτια της είναι μοναδικά, η κατασκευή τους απαιτεί περισσότερες από 100 ώρες εργασίας και η τιμή τους ξεκινάει από τα 1.150 ευρώ. Κατά τη γνώμη της, ένας κορσές με καλή εφαρμογή μπορεί να «πάρει την πίεση από τους ώμους και τον θώρακα, επομένως είναι πιο άνετος από ένα σουτιέν. Μάλιστα είχα πελάτισσες που λένε πως ένας κορσές φτιαγμένος στα μέτρα σου είναι σαν υπέροχη αγκαλιά».

Κάνοντας έρευνα για το βιβλίο της «The Corset: A Cultural History», η Βάλερι Στιλ συνεργάστηκε με έναν γιατρό για να καταλάβει σε ποιο βαθμό ο κορσές θα μπορούσε να προκαλέσει βλάβες. Και κατέληξαν στο ότι «δεν προκαλεί καμπυλότητα της σπονδυλικής στήλης, αντίθετα συχνά βοηθάει στη διόρθωση, για παράδειγμα, της σκολίωσης. Ισως μερικές γυναίκες λιποθυμούσαν ή ένιωθαν ότι το ύφασμα χάλαγε το δέρμα τους, αλλά ο κορσές δεν χώριζε στα δύο το συκώτι και πολλά για τα οποία έχει κατηγορηθεί», λέει.

Στις αξέχαστες «στιγμές» του κορσέ τα τελευταία 100 χρόνια είναι η διάσημη φωτογραφία «Mainbocher Corset» (Παρίσι, 1939) του Χορστ Π. Χορστ (όπως υπέγραφε ο φωτογράφος Χορστ Πάουλ Αλμπερτ Μπόρμαν), ο κορσές – κλεψύδρα από μαύρο σατέν, που φορούσε η Σοφία Λόρεν στην κωμωδία «Η Εκατομμυριούχος» (1960), και πιο πρόσφατα ο μεταλλικός κορσές – πανοπλία της «Wonder Woman» (1984). Ολοι έχουν προκαλέσει τόσο θαυμασμό όσο και κριτική. Δεκαετίες μετά την πρεμιέρα του «Οσα Παίρνει ο Ανεμος» (1939), η αμερικανίδα φεμινίστρια Γκλόρια Στάινεμ υποστήριξε ότι η Σκάρλετ Ο’Χάρα δέθηκε με κορσέ για να πετύχει μια μέση 43 εκατοστών με σκοπό να αποπλανήσει τον Ασλεϊ, «απεικονίζοντας τέλεια τη γυναικεία δουλεία, στο στιλ του Νότου».

Η Στιλ όμως υποστηρίζει ότι «είναι λάθος να λέμε ότι γυναίκες ήταν όλες ηλίθια θύματα για 400 χρόνια». Και η Λασκόφσκα συμφωνεί: «Ο κορσές μπορεί να είναι κάτι πολύ ωραίο που το φοράς για σένα, και όχι για κάποιον άνδρα. Το κάνω, και αισθάνομαι πιο δυνατή», λέει.

Σήμερα ο κορσές μπορεί να θεωρείται «σέξι, ένα είδος προκλητικού ρούχου», η Στιλ προσθέτει όμως ότι «για τέσσερις αιώνες όσες τον φορούσαν ήταν γυναίκες αξιοσέβαστες από το κατεστημένο». Το σημείο καμπής ήρθε τη δεκαετία του 1970 όταν η πανκ μόδα με επικεφαλής τη Vivienne Westwood, «επανέφερε τους κορσέδες, αρχικά σαν αξεσουάρ – φετίχ, επαναστατικό και πολύ σέξι», λέει η Στιλ. Στη συνέχεια ο Jean-Paul Gaultier σχεδίασε για τη Madonna τον εμβληματικό κορσέ με τους κώνους στο στήθος για την περιοδεία της «Blonde Ambition» του 1990, «όπου φαινόταν να λέει “Δεν είμαι καταπιεσμένη, είμαι σεξουαλικά απελευθερωμένη γυναίκα”».

Συλλεκτικά αντικείμενα πλέον, οι κορσέδες της Γουέστγουντ είναι, σύμφωνα με τη Στιλ, «μια από τις σημαντικότερες συνεισφορές της στη μόδα του 20ού αιώνα».

Και τώρα, καθώς προετοιμάζονται τα γυρίσματα της δεύτερης σεζόν του «Bridgerton» –θα αρχίσουν την άνοιξη–, η Ελεν Μίροτζνικ σκέφτεται τη σημασία που έχει η σειρά για ένα συνεχώς αυξανόμενο κοινό: «Επιτρέπει στη φαντασία μας να ανθίσει και μας μεταφέρει σε έναν τόπο που είναι διασκεδαστικό να παρακολουθείς τι συμβαίνει, ειδικά στους ζοφερούς καιρούς που ζούμε», λέει η αμερικανίδα ενδυματολόγος.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News