Ενας νέος πόλεμος για τις μάσκες έχει ξεσπάσει στην Ευρώπη η οποία εξακολουθεί να βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο εξαιτίας του κορονοïού και της πανδημίας του. Πριν από έναν χρόνο, τον Ιανουάριο του 2020, οι επιστήμονες και ειδικοί καλούνταν να αποφανθούν εάν η χρήση μάσκας προστατεύει ή όχι. Σήμερα, περισσότερο από δώδεκα μήνες μετά, η νέα αντιπαράθεση αφορά το ποια μάσκα προστατεύει περισσότερο και πρέπει, οπότε, να χρησιμοποιείται από τους πολίτες.

Με στόχο την ανακοπή της διάδοσης των μεταλλαγμένων στελεχών του φονικού κορονοïού οι κυβερνήσεις πολλών χωρών επιβάλλουν τη χρήση ιατρικών, χειρουργικών μασκών, ειδικά όπου σημειώνεται συγκέντρωση πολλών ανθρώπων, υποστηρίζοντας πως οι υφασμάτινες μάσκες δεν προστατεύουν επαρκώς.

Ομως πολλές άλλες κυβερνήσεις εξακολουθούν, όπως και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, να υποστηρίζουν πως οι υφασμάτινες μάσκες είναι εξίσου αποτελεσματικές, ακόμη και απέναντι στα νέα μεταλλαγμένα στελέχη του κορονοϊού, καθώς ο τρόπος μετάδοσης του ιού παραμένει ο ίδιος.

Οι επιστήμονες και οι ειδικοί που τάσσονται κατά της χρήσης υφασμάτινων μασκών εξηγούν πως η αντιπαράθεση που έχει ξεσπάσει οφείλεται στο ότι οι απόψεις διίστανται όσον αφορά την επάρκεια των επιστημονικών δεδομένων σχετικά με τα πλεονεκτήματα της χρήσης χειρουργικών μασκών.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του politico.eu, αυτή η επιστημονική διαφωνία, μαζί με τις ανησυχίες όσον αφορά το κόστος, την προμήθεια και τη διάθεση μασκών υψηλής προστασίας, καθυστερούν σε πολλές χώρες την επικαιροποίηση των συστάσεων όσον αφορά τις μάσκες.

Οι πρώτες διαφωνίες

Πώς, όμως, φτάσαμε έως εδώ; Τον Μάρτιο του 2020 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, δηλώνοντας πως «εάν είσαι υγιής δεν χρειάζεται να φοράς μάσκα», υποστήριζε πως μάσκα πρέπει να φορούν μόνον οι επαγγελματίες υγείας και όσοι προσβάλλονται από τον ιό.

Ωστόσο τον επόμενο μήνα υιοθέτησε πιο διαλλακτική στάση ενώ ο Τέντρος Αντχανόμ Γκεμπρεγεσούς, ο επικεφαλής του ΠΟΥ, αναγνώρισε πως η σύσταση για περιορισμένη χρήση μάσκας αποσκοπούσε εν μέρει και στο να μην σημειωθούν ελλείψεις.

Τελικά, πραγματοποιώντας στροφή 180 μοιρών, ο ΠΟΥ αποδέχτηκε πλήρως τα πλεονεκτήματα της χρήσης μάσκας από τον γενικό πληθυσμό. «Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις συμμορφώθηκαν, καταλήγοντας, αναπάντεχα, να παράσχουν οδηγίες για το φτιάξιμο υφασμάτινων μασκών», σημειώνει το politico.eu.

Από τότε, πέρα από κάποια σποραδικά ξεσπάσματα κατά των όποιων περιοριστικών μέτρων και της υποχρεωτικής χρήσης μάσκας, η αντιπαράθεση για τις μάσκες στην Ευρώπη ουσιαστικά έληξε, σε αντίθεση με άλλες χώρες όπου συνεχίστηκε με αμείωτη ένταση, λαμβάνοντας, μάλιστα, πολιτικές διαστάσεις, όπως στις ΗΠΑ, με τραγικά αποτελέσματα για τη δημόσια υγεία και τον έλεγχο της πανδημίας.

Η κρίση της FFP2

Πλέον στην Ευρώπη η χρήση μάσκας παντού θεωρείται δεδομένη. Ενώπιον, όμως, της διάδοσης μεταλλαγμένων στελεχών του κορονοïού ανά την ευρωπαϊκή επικράτεια, κάποιες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία και η Αυστρία επικαιροποίησαν, προς το αυστηρότερο τις συστάσεις τους, καθιστώντας, σε ορισμένες περιπτώσεις, υποχρεωτική τη χρήση μάσκας τύπου FFP2 όπου παρατηρείται μεγάλη συγκέντρωση ανθρώπων, στο εσωτερικό των καταστημάτων, για παράδειγμα, ή στα ΜΜΜ.

Πρώτη η Βαυαρία επέβαλε τη χρήση μάσκας τύπου FFP2, στις αρχές του προηγούμενου μήνα, ενώ αμέσως μετά κατέστη υποχρεωτική η χρήση ιατρικής μάσκας σε ολόκληρη τη Γερμανία. Την τελευταία εβδομάδα του Ιανουαρίου και η Αυστρία κατέστησε υποχρεωτική τη χρήση του συγκεκριμένου τύπου μάσκας στα ΜΜΜ και εντός των καταστημάτων ενώ η Γαλλία συνέστησε στους πολίτες να μην φορούν υφασμάτινες μάσκες εάν δεν πληρούν συγκεκριμένες προδιαγραφές.

Μιλώντας στο politico.eu ο Λόρενς Γιανγκ, καθηγητής Μοριακής Ογκολογίας στο Πανεπιστήμιο του Γουόρικ, εξήγησε πως ενώ οι υφασμάτινες και οι χειρουργικές μάσκες περιορίζουν αισθητά τις πιθανότητες να μεταδώσουν τον ιό όσοι κι όσες τις φορούν, οι μάσκες τύπου FFP2 είναι σχεδιασμένες έτσι ώστε να περιορίζουν σημαντικά και τις πιθανότητες να προσβληθούν από τον ιό όσοι κι όσες τις φορούν.

Πολλές, όμως, άλλες χώρες, ακολουθώντας τις οδηγίες του ΠΟΥ, εξακολουθούν να μην καθιστούν υποχρεωτική  τη χρήση μάσκας του συγκεκριμένου τύπου. Εκπρόσωπος του ΠΟΥ εξήγησε πως ο οργανισμός δεν συνιστά την υποχρεωτική χρήση μασκών καλύτερης ποιότητας, επειδή τα επιστημονικά δεδομένα όσον αφορά τη χρήση μάσκας σε χώρους όπου παρατηρείται μεγάλη συγκέντρωση ανθρώπων είναι «περιορισμένα κι αντιφατικά».

Οσον αφορά την επιστημονική διάσταση της διαμάχης, αποτελεί γεγονός πως τυχαιοποιημένες και ελεγχόμενες κλινικές μελέτες για την αξιολόγηση του βαθμού προστασίας που προσφέρουν οι μάσκες και ο κάθε τύπος μάσκας ξεχωριστά δεν έχουν εκπονηθεί. «Κλινικές μελέτες σχετικά με τη χρήση μάσκας είναι αδύνατο να πραγματοποιηθούν κατά τη διάρκεια μίας πανδημίας. Θα ήταν ανήθικο να ζητούνταν από μία ομάδα να φοράει μάσκα και από άλλη μία να μην φοράει, ενόσω υπάρχει κίνδυνος να αυξηθεί ο ρυθμός μετάδοσης ενός φονικού ιού», επισημαίνει το Politico.

Τρία επίπεδα ασφάλειας

Υπάρχουν, ωστόσο, εργαστηριακά δεδομένα (τα οποία δεν αποδέχονται όλοι οι επιστήμονες και οι ειδικοί ως επαρκή) που επιβεβαιώνουν ότι οι ιατρικές μάσκες προστατεύουν καλύτερα. Λιγότερο αποτελεσματικές είναι οι υφασμάτινες μάσκες, οι χειρουργικές μάσκες μειώνουν αισθητά περισσότερο τις πιθανότητες μετάδοσης του ιού ενώ οι μάσκες τύπου FFP1, FFP2 και FFP3 είναι οι πιο αποτελεσματικές.

Πρόσφατη εργαστηριακή έρευνα των Αμερικανικών Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, απέδειξε ότι η μετάδοση του ιού μπορεί να μειωθεί μέχρι και 95% με τη χρήση διπλής μάσκας, είτε δύο χειρουργικών μασκών είτε μίας χειρουργικής και μίας υφασμάτινης.

Σύμφωνα με τον Τζούλιαν Τανγκ, ιολόγο στο Πανεπιστήμιο του Λέστερ, τα διαθέσιμα εργαστηριακά δεδομένα αποδεικνύουν ξεκάθαρα πως η χρήση μασκών καλύτερης ποιότητας προσφέρει μεγαλύτερο βαθμό προστασίας, ειδικά, σε χώρους όπου παρατηρείται μεγάλη συγκέντρωση ανθρώπων.

Ομως οι ειδικοί της Ενωσης Σχολών Δημόσιας Υγείας της Ευρωπαϊκής Περιφέρειας (ASPHER) δεν συμμερίζονται την εν λόγω άποψη, υποστηρίζοντας πως η επικαιροποίηση των συστάσεων όσων αφορά τη ανάγκη χρήσης ιατρικών μασκών δεν βασίζεται σε επαρκή επιστημονικά δεδομένα.

Υπάρχει, ωστόσο, και μια τρίτη ομάδα επιστημόνων κι ειδικών που επισημαίνουν ότι είναι λάθος όλη η προσοχή να εστιάζεται στις μάσκες. Θεωρούν πως η χρήση δύο μασκών ή μασκών καλύτερης ποιότητας δεν αποτελεί τη λύση στο πρόβλημα και επισημαίνουν πως περισσότερη σημασία έχει ο περιορισμός των φαινομένων συγχρωτισμού και η εφαρμογή / επικαιροποίηση των μέτρων με στόχο την τήρηση των αποστάσεων ασφαλείας.

Eνα άλλο ζήτημα όσον αφορά την καθολική σύσταση χρήσης μασκών καλύτερης ποιότητας, χειρουργικών ή τύπου FFP, είναι ο κίνδυνος να σημειωθούν ελλείψεις, όπως συνέβη στην αρχή της πανδημίας. Προς το παρόν προβλήματα στην προμήθεια μασκών δεν υπάρχουν, αλλά εάν εκατομμύρια άνθρωποι κληθούν ξαφνικά να αρχίσουν να φορούν αποκλειστικά μάσκες καλύτερης ποιότητας, τότε σίγουρα θα δημιουργηθούν.

Το κόστος

Εμπόδιο για να ταχθεί ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υπέρ της καθολικής χρήσης μασκών τύπου FFP2 αποτελεί και το υψηλό κόστος τους. Αναφέροντας πως σε πολλά μέρη του κόσμου είναι ήδη δύσκολη η επιβολή της χρήσης υφασμάτινων μασκών, πόσο μάλλον καλύτερης ποιότητας αλλά και πιο ακριβών ιατρικών μασκών, η Κλάουντια Παλιάρι, επικεφαλής του Προγράμματος Παγκόσμιας Υγείας του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου εξήγησε πως «εάν ο ΠΟΥ άρχιζε να λέει “μόνον αυτές είναι αποτελεσματικές”, θα πρότεινε κάτι που μόνον οι πλούσιοι μπορούν να κάνουν» και κάτι τέτοιο θα ήταν απαράδεκτο.

Καθώς, όμως, η αντιπαράθεση συνεχίζεται, όλοι συμφωνούν πως οι μάσκες, είτε είναι υφασμάτινες είτε χειρουργικές ή υψηλής προστασίας, αποτελούν  μόνον ένα από τα πολλά εργαλεία που διαθέτει η ανθρωπότητα για να περιορίσει τη μετάδοση του ιού. «Δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνες τους», υπογραμμίζει η υπεύθυνη του ΠΟΥ για την διαχείριση της πανδημίας Μαρία Φαν Κερκχόβε.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News