Για να παρακολουθήσεις με ενδιαφέρον ένα ματς ποδοσφαίρου, χωρίς να πλήξεις δηλαδή, μάλλον πρέπει να έχεις παίξει ποδόσφαιρο – όχι στα «στοιχήματα», αλλά στο χώμα (σε τσιμέντο, σε χαλικάκι, σε γρασίδι, σε γκαζόν, σε άσφαλτο). Το βίωμα είναι προϋπόθεση για να αντιληφθείς το νόημα του παγωμένου χρόνου μέσα στο όλο και επιμηκούμενο πια ενενηντάλεπτο. Μόνο έτσι ξέρεις γιατί και πόσο πρέπει να κάνει κράτει ο κάθε παίχτης στις κινήσεις του, όταν του δίνεται η ευκαιρία – ενίοτε και ανεξάρτητα από το σκορ.

Ο ποδοσφαιριστής που βλέπει να παίζουν άλλοι ποδοσφαιριστές ποδόσφαιρο δεν δυσανασχετεί με τις «κοιλιές» που κάνουν όλα τα ποδοσφαιρικά παιχνίδια, όλων των κατηγοριών, αφού έχει και αντίληψη του εκτεταμένου χώρου και επίγνωση ότι ο πραγματικός μπαλαδόρος δεν είναι σπρίντερ και τρεχαλατζής αλλά θέλει τη ρέγουλά του. Οσοι δεν έχουν βιώματα από την μπάλα δεν έχουν μέτρο θέασης του ποδοσφαιρικού ματς, το κοιτούν όπως κάθε άλλο «θέαμα» – κατά βάσιν αποσπασματικά και επί της ουσίας αδιάφορα.

Οπως φαίνεται, οι νεότεροι συρρικνώνουν τον «ενδιαφέροντα χρόνο» του ποδοσφαίρου ακόμη περισσότερο, τον κάνουν δευτερόλεπτα. Αυτοί είναι όσοι ανήκουν στη «γενιά Ζ», δηλαδή όσοι έχουν γεννηθεί μεταξύ 1996 και 2010, τουτέστιν οι συνομήλικοι των εν ενεργεία ποδοσφαιριστών.

Μόνο γκολ και θέαμα

Την ανικανότητα να βλέπουν ποδόσφαιρο αυτοί οι νεότατοι και ιδιόρρυθμοι, ας πούμε, φίλαθλοι εξετάζει ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στην ιταλική Repubblica. Σε αυτό γίνεται η βασισμένη σε αμερικανική έρευνα παρατήρηση ότι τα παιδιά αυτά βλέπουν μπάλα λιγότερο από τα παιδιά της προηγούμενης γενιάς, μάλιστα δεν μπορούν να κοιτούν ολόκληρο τον αγώνα παρά μόνο τις «μεγάλες στιγμές του», τα highlights, το αποκορύφωμα της ποδοσφαιρικής δράσης. Είναι λογικό, λοιπόν, να υποθέσει κανείς ότι ένα ισόπαλο αποτέλεσμα χωρίς γκολ, για αυτούς δεν έχει καμία «μεγάλη στιγμή» αφού απουσιάζει η μεγαλύτερη.

Με προσλαμβάνουσες παραστάσεις στα κινητά τους από τα σόου δευτερολέπτων των Κροίσων τύπου Ρονάλντο, Μέσι, Ιμπραήμοβιτς κ.λπ., πώς μπορούν να ευχαριστηθούν ένα κοπιώδες ή και ηρωικό 0-0 σε ματς φτωχικού ερασιτεχνικού πρωταθλήματος, του νομού τους, λόγου χάρη. Δεν μπορούν. (Και για αυτόν ακριβώς τον λόγο δεν ξέρουν και κατά πού πέφτουν τα διάφορα «νταμάρια» ή «χωράφια» όπου παίζεται –παιζόταν προ πανδημίας– το ποδόσφαιρο.) Η Repubblica λέει ότι οι θεατές της «γενιάς Ζ» αναμένουν και μία εφαρμογή (app) που θα τους επιτρέπει να παρακολουθούν «μόνο επιλεγμένες στιγμές» από τα ματς, «σύμφωνα με τις απαιτήσεις του χρήστη» κιόλας. 

Το ιταλικό Μέσο σημειώνει ότι οι νέοι πρέπει να μετονομαστούν από «γενιά Ζ» σε «γενιά highlights», αφού οι υποτίθεται ελιτίστικες επιλογές τους στην μπάλα δεν είναι άσχετες με τον τρόπο που «κοιτούν» όλα τα ζητήματα-θεάματα γενικώς. Για την ακρίβεια, δεν είναι άσχετες με τον χρόνο που αφιερώνουν στην παρακολούθηση όσων τους ενδιαφέρουν. Υπογραμμίζεται ιδιαιτέρως ότι, όπως δείχνει η έρευνα που έγινε στις ΗΠΑ, οι νέοι είναι δυσαρεστημένοι με τη «ζωντανή κάλυψη» των ποδοσφαιρικών ματς, αφού μόνο το 25% από αυτούς που συμμετείχαν δήλωσαν ότι πιστεύουν πως είναι απαραίτητο να βλέπει κανείς «ό,τι συμβαίνει την ώρα που συμβαίνει».

Ο Γκαμπριέλε Ρομανιόλι, ο ιταλός δημοσιογράφος που υπογράφει το άρθρο, ομολογεί ότι «το γήπεδο, όταν ήταν προσβάσιμο, είχε τη δική του γοητεία, και η τηλεόραση πολύ λιγότερη προτού αντικατασταθεί και αυτή από την οθόνη της φορητής συσκευής». Ετσι φθάσαμε στο σημείο το ποδοσφαιρικό ματς όχι μόνο να μη θεωρείται ενδιαφέρον, αλλά η παρακολούθηση των 90+ λεπτών να χαρακτηρίζεται «βασανιστήριο». Ενας 17χρονος είπε στον αρθρογράφο, όταν ρωτήθηκε, ότι από το ματς του Coppa Italia μεταξύ της Νάπολι και της Αταλάντα δεν κατάφερε να δει παρά ελάχιστα λεπτά μπάλα, αφού γρήγορα «εγκατέλειψε την προσπάθεια». 

Ο Ρομανιόλι επισημαίνει την ενθουσιώδη κλίση των παιδιών («εκατομμυρίων χρηστών») στην αποσπασματική παρακολούθηση των κυρίων φάσεων των ματς στο Διαδίκτυο. Είναι φάσεις αποκομμένες και στριμωγμένες σε βίντεο δευτερολέπτων, φάσεις «χωρίς παιχνίδι πριν» και «χωρίς παιχνίδι μετά», τουτέστιν μεταφυσικές, στην κυριολεξία ουρανοκατέβατες. Και τι δείχνουν ακριβώς; Βασικά τις «χειρονομίες των πρωταγωνιστών», δηλαδή τα επικοινωνιακά μηνύματα του γκολτζή που ακολουθούν το γκολ. (Ε, και το γκολ…).

Οι σταρ πάνω από το σπορ

Οι πρωταγωνιστές θαμπώνουν τα παιδιά, αν και στο χόρτο δεν είναι αυτοφυείς αφού πίσω τους δουλεύει ολόκληρη η ποδοσφαιρική ομάδα. Οι της «γενιάς Ζ» πολύ θα ήθελαν, λέει, «μία πλατφόρμα όπου θα μπορούν να επιλέγουν, με άμεση ενοικίαση ή με απεριόριστη συνδρομή, τις ντρίμπλες των αστέρων». Η εξοικείωση των νέων με το Διαδίκτυο έχει βέβαια ένα κάποιο τίμημα – άλλου είδους: «Η ικανότητα συγκέντρωσής τους έχει συρρικνωθεί  στα 9 δευτερόλεπτα», χρόνος ικανός για την αποθέωση του οποιουδήποτε Ρονάλντο όχι όμως και της οποιασδήποτε Γιουβέντους. Φυσικά, για τον ιταλικό Παναρκαδικό, λόγου χάρη, ή για την ισπανική Νίκη Βόλου και τους μικρότερους, ούτε λόγος να γίνεται – και δεν γίνεται.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News