Εως το τέλος του 21ου αιώνα, εάν οι πόλεις όλου του κόσμου συνεχίσουν να μεγαλώνουν και να επεκτείνονται με τους σημερινούς ρυθμούς, η συνολική επικράτεια των αστικών κέντρων ανά την υφήλιο ενδέχεται να αυξηθεί κατά 1,6 εκατ. τετραγωνικά χιλιόμετρα, και για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος η Αντέλ Πίτερς του Fast Company μάς προτρέπει να φανταστούμε μία πόλη ίση με Μανχάταν να οικοδομείται σχεδόν καθημερινά για τα επόμενα περισσότερα από 78 χρόνια.

Εχοντας αυτό κατά νου, οι ερευνητές και οι σχεδιαστές του Space10, του εργαστηρίου καινοτομίας της IKEA που εδρεύει στην Κοπεγχάγη, εξέδωσαν πρόσφατα το «The Ideal City», ένα βιβλίο στο οποίο πλήθος ειδικών, αντλώντας έμπνευση από περισσότερες από πενήντα πόλεις ανά την υφήλιο, διερωτώνται αλλά και προτείνουν πώς θα μπορούσαν να εξελιχθούν οι πόλεις στο απώτερο μέλλον, ούτως ώστε να καταστεί βιώσιμη η περαιτέρω αναπόφευκτη επέκτασή τους.

«Εχουμε μία μοναδική ευκαιρία να επανεξετάσουμε τον τρόπο που σχεδιάζουμε τις πόλεις μας για να δημιουργήσουμε μια καλύτερη, ασφαλέστερη, υγιέστερη και πιο συναρπαστική καθημερινή ζωή για τους ανθρώπους που ζουν σε αυτές, τονώνοντας συγχρόνως τις τοπικές οικονομίες και αντιμετωπίζοντας την επιδείνωση της κλιματικής κρίσης», εξήγησε ο Σίμον Κάσπερσεν, υπεύθυνος επικοινωνίας του Space10.

Ολιστική προσέγγιση

«Αντιληφθήκαμε ότι οι πόλεις μας σχεδιάζονται κι αναπτύσσονται αποσπασματικά, οπότε επιδιώξαμε μία ολιστική προσέγγιση, συγκεντρώνοντας στο ίδιο τραπέζι κορυφαίους στον κόσμο στοχαστές, αρχιτέκτονες, σχεδιαστές, ερευνητές, επιχειρηματίες, πολεοδόμους και κοινοτικούς ηγέτες. Ετσι μπορέσαμε να εντοπίσουμε μοτίβα μέσα στο χάος και να τα συνδυάσουμε με διάφορα projects ανά τον κόσμο που έχουν ήδη ολοκληρωθεί, για να τονίσουμε ότι όλες οι ιδέες του βιβλίου μπορούν να υλοποιηθούν σήμερα», πρόσθεσε.

Στο βιβλίο παρουσιάζονται δεκάδες παραδείγματα καινοτόμων αστικών αναπλάσεων κι επεμβάσεων. Σε έναν εγκαταλειμμένο σταθμό του μετρό στο Λονδίνο μία αντλία απορροφά θερμότητα από μία κοντινή σιδηροδρομική γραμμή και τη διοχετεύει σε κατοικίες της περιοχής κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Σε μία άλλη περιοχή της βρετανικής πρωτεύουσας projects συλλογικής κατοίκησης για ηλικιωμένους σε κατάλληλα διαμορφωμένα κτίρια αποσκοπούν κυρίως στην καταπολέμηση της μοναξιάς.

Στην Χο Τσι Μινχ (πρώην Σαϊγκόν) του Βιετνάμ, σε ένα συγκρότημα γραφείων που είναι σχεδόν πλήρως καλυμμένο με γλάστρες, καλλιεργούνται φρούτα και λαχανικά. Στο Χαρμπίν της Κίνας κατασκευάστηκε ένα πάρκο το οποίο σχεδιάστηκε με τρόπο ώστε κατά τη διάρκεια καταιγίδων να λειτουργεί ως σφουγγάρι. Στο Λαβάλε της Ινδίας ένα σχολείο για παιδιά φτωχών οικογενειών χτίστηκε με ανακυκλώσιμα μπάζα. Στην Κοπεγχάγη ένας παιδότοπος στήθηκε στην άδεια ταράτσα ενός κτιρίου.

Βασικοί κανόνες

Φυσικά δεν είναι όλες οι προτάσεις/παρεμβάσεις κατάλληλες για όλες τις πόλεις καθώς η καθεμία έχει τις δικές της ανάγκες και ιδιαιτερότητες. Ομως σύμφωνα με την ομάδα του Space10 υπάρχουν κάποια βασικά γνωρίσματα μίας ιδανικής πόλης.

Καταρχάς είναι «επινοητική», βιώσιμη, δηλαδή, οικονομικά και οικολογικά, και λειτουργεί με γνώμονα την ιδέα της κυκλικής οικονομίας. Είναι επίσης «προσβάσιμη», προσφέρει προσιτή στέγη και υποστηρίζει τη διαφορετικότητα. Η ιδανική πόλη ορίζεται και ως «τόπος των κοινών» όπου ευνοείται η συλλογικότητα και οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις. Και αυτός ο τόπος είναι «ασφαλής», προστατεύει τους πολίτες από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, προσφέροντάς τους, συγχρόνως, τροφή, στέγη, νερό και πρόσβαση σε χώρους πρασίνου και σε υπηρεσίες υγείας. Επιπλέον η ιδανική πόλη είναι «επιθυμητή», ένα μέρος όπου οι άνθρωποι επιδιώκουν να βρίσκονται και να περνούν τον καιρό τους.

Οι ειδικοί της Ikea που οραματίζονται το μέλλον των πόλεων μας και της ζωής σε αυτές, θεωρούν πως όλες οι πόλεις μπορούν να καταστούν επινοητικές, προσβάσιμες, ασφαλείς κι επιθυμητές προς όφελος του κοινωνικού συνόλου.

«Εάν μας απέδειξε κάτι το 2020, αυτό είναι ότι η ανθρωπότητα έχει την ικανότητα να απαντήσει – αλληλέγγυα και συλλογικά – στις κοινές μας προκλήσεις. Οι πόλεις βρίσκονται στον πυρήνα πολλών από τα ζητήματα που μας απασχολούν, οπότε βρίσκονται και στον πυρήνα των λύσεων. Εχουμε τη δύναμη να αποφασίσουμε ποια κατεύθυνση θέλουμε θα πάρουμε, και έχω πίστη στους ανθρώπους. Και υπάρχουν τόσα ελπιδοφόρα παραδείγματα. Η Αν Ινταλγκό, για παράδειγμα, η δήμαρχος του Παρισιού, επανεκλέχθηκε, αναδεικνύοντας κατά την προεκλογική της εκστρατεία την “Πόλη των 15 Λεπτών” και πριν από λίγες εβδομάδες ανακοίνωσε ότι θα μετατρέψει μία από τις πιο διάσημες λεωφόρους στον κόσμο, την Λεωφόρο των Ηλυσίων, σε έναν “απέραντο κήπο”, όπου την προτεραιότητα θα έχουν οι πεζοί. Οσο περισσότερα τέτοια παραδείγματα εντοπίσουμε και χαιρετίσουμε, projects που εξυπηρετούν και τους ανθρώπους και τον πλανήτη, τόσο το πιθανότερο παρόμοιες πρωτοβουλίες να γενικευτούν», εξήγησε, αισιοδοξώντας, o εκπρόσωπος του Space10.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News