To χρονικό της αντιπαράθεσης ΕΕ – AstraZeneca

Η AstraZeneca βρίσκεται υπό έντονη πίεση από τις Βρυξέλλες, αλλά παραμένει πιστή στην κυβέρνηση Τζόνσον. Γιατί; Διότι, τον περασμένο Μάρτιο το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης ήταν στα πρόθυρα να υπογράψει συμφωνία με τον γερμανικό γίγαντα φαρμακοβιομηχανίας Merck για την έρευνα και την ανάπτυξη εμβολίου κορονοϊού –και τότε η βρετανική κυβέρνηση παρενέβη και βοήθησε την Οξφόρδη να συνεργαστεί με την AstraZeneca με έδρα τη Βρετανία, βοηθώντας στη χρηματοδότηση της έρευνας και της ανάπτυξης ενός εμβολίου.

Τότε κανείς δεν ήξερε αν το εμβόλιο που θα γεννούσε αυτό το «προξενιό» θα ήταν αποτελεσματικό. Ομως το εμβόλιο της Οξφόρδης έγινε το δεύτερο στον δυτικό κόσμο που εγκρίθηκε για χρήση και τόσο το Ηνωμένο Βασίλειο όσο και η AstraZeneca αποκομίζουν τώρα τα οφέλη της συμφωνίας που επετεύχθη την περασμένη άνοιξη.

Η AstraZeneca, μέχρι στιγμής, παρέμεινε «πιστή» στην κυβέρνηση, αρνούμενη να παραδοθεί στις απαιτήσεις της ΕΕ ότι θα πρέπει να ανακατευθύνει τις προμήθειες του βρετανικού εμβολίου της στα κράτη-μέλη της Ένωσης.

Αλλά αυτή η στενή σχέση δοκιμάζεται καθώς η εταιρεία βρέθηκε υπό τεράστια πίεση από τις Βρυξέλλες και η αντιπαράθεση αναμεσα στι δυο πλευρες ξεκίνησε την περασμένη Παρασκευή, όταν η AstraZeneca δήλωσε ότι δεν θα είναι σε θέση να εκπληρώσει τις υποσχέσεις του εμβολίου, το οποίο αναμένεται να εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Αρχή Φαρμάκων στο τέλος αυτής της εβδομάδας.

Οι Βρυξέλλες είχαν παραγγείλει συνολικά έως και 400 εκατομμύρια δόσεις και κατέβαλαν 336 εκατομμύρια ευρώ (296,4 εκατομμύρια £) εκ των προτέρων για να εξασφαλίσουν την προμήθειά του στο εμβόλιο AstraZeneca, αλλά η εταιρεία δήλωσε ότι αντιμετωπίζει προβλήματα παραγωγής στα εργοστάσια της ΕΕ.

Αξιωματούχοι της ΕΕ δήλωσαν ότι η AstraZeneca είχε προσφέρει μόνο το ένα τέταρτο των 100 εκατομμυρίων δόσεων που είχε υποσχεθεί για το πρώτο τρίμηνο του έτους, ενώ η εταιρεία παρέδωσε 31 εκατομμύρια εμβόλια από τα 80 εκατομμύρια που ήλπιζε να παρέχει

Τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ, πολλά από τα οποία είχαν αρνηθει άλλα εμβόλια για να περιμένουν το εμβολιο από την AstraZeneca – το οποίο είναι φθηνότερο και ευκολότερο να αποθηκευτεί από την εναλλακτική λύση του Pfizer από το Βέλγιο – ζητουν απαντήσεις.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία είχε διαπραγματευτεί τη δική της σύμβαση με την AstraZeneca, ζητά εξηγήσεις. Τη Δευτέρα, η επιτροπή κατηγόρησε την AstraZeneca ότι παραβίασε τις συμβατικές της υποχρεώσεις. Την Τετάρτη, η ΕΕ προχώρησε περαιτέρω, απαιτώντας από την AstraZeneca να εκδώσει προμήθειες εμβολίου από το Ηνωμένο Βασίλειο στην Ένωση. Η βρετανική κυβέρνηση έχει συνάψει συμφωνία με την AstraZeneca για την παροχή 100 εκατομμυρίων δόσεων του εμβολίου AstraZeneca. Επίσης, είπε ότι τα δύο εργοστάσια της Βρετανίας μπορούσαν να προμηθεύουν εμβολια εκτός του Ηνωμένου Βασιλείου μόλις εκπληρωθεί αυτή η παραγγελία. Η συμφωνία αυτή επιτεύχθηκε τρεις μήνες πριν από τη συμφωνία της ΕΕ, καθώς οι υπουργοί εκμεταλλεύτηκαν την ελευθερία τους μετά το Brexit να το κάνουν μόνοι τους αντί να προβούν σε συμβάσεις

Ενώ η Βρετανία ταξινόμησε τις αλυσίδες εφοδιασμού, οι διαπραγματεύσεις της ΕΕ με την AstraZeneca «σκόνταψαν» στη γραφειοκρατία, κοστίζοντας τον ζωτικό χρόνο της Ένωσης που τώρα έχει εκδηλωθεί στα προβλήματα εφοδιασμού.

Την Τρίτη, ο Διευθύνων Σύμβουλος της AstraZeneca, Pascal Soriot, δήλωσε ότι δημιουργήθηκαν ξεχωριστές αλυσίδες εφοδιασμού, συμπεριλαμβανομένων των εργοστασίων παραγωγής, για κάθε παραγγελία – μία για την ΕΕ και μία για το Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτό έγινε ρητά για να σταματήσει η διαμάχη για την προσφορά.

Ο κ. Soriot πρόσθεσε ότι η AstraZeneca δεν είχε καμία συμβατική υποχρέωση να παράσχει τα εμβόλια, αλλά μόνο να κάνει τις «καλύτερες προσπάθειές της» για να ανταποκριθεί στην παραγγελία. Η συνέντευξή του – στην οποία επεσήμανε ότι τα εμβόλια προμηθεύονταν μη κερδοσκοπικά – εξοργίςαν περαιτέρω την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Την Τετάρτη, η Επιτροπή κατηγόρησε τον κ. Soriot για αποκάλυψη εμπιστευτικών πληροφοριών, όπως η ρήτρα για «βελτιστες προσπάθειες» και παραγωγική ικανότητα.

Η Στέλλα Κυριακίδη, η Επίτροπος Υγείας της ΕΕ, δήλωσε ότι δεν υπήρχε «ρήτρα προτεραιότητας» στη σύμβαση της ΕΕ μεταξύ των τεσσάρων εργοστασίων παραγωγής στη συμφωνία, η οποία περιλαμβάνει δύο εργοστάσια στην ΕΕ και τα δύο στο Ηνωμένο Βασίλειο

Επιπλεον στις Βρυξέλλες, γύρω από το όνομα της AstraZeneca υπήρξε συζήτηση για έναν νεοεμφανιζόμενο εμπορικό πόλεμο εμβολίων από έναν Γερμανό ευρωβουλευτή. Η κυρία κυριακίδη Είπε ότι η ΕΕ έχασε ανθρώπους από την πανδημία πρόσθετοντας: «Οι φαρμακευτικές εταιρείες, οι προγραμματιστές εμβολίων, έχουν ηθικές κοινωνικές και συμβατικές ευθύνες που πρέπει να τηρήσουν».

Οι 100 εκατομμύρια δόσεις που προορίζονται για τη Βρετανία είναι αυτές που συνήθως παράγονται σε ένα χρόνο και όχι σε κάθε μήνα.

Η AstraZeneca παρέμεινε σταθερή και πιστή στο Ηνωμένο Βασίλειο, δικαιολογώντας την απόφαση της κυβέρνησης να κινηθεί πρώτα και γρήγορα. Ο φόβος είναι αν τελικά η θα υποκειψει στις απαιτήσεις της ΕΕ και θα ανακατευθύνει τον εφοδιασμό, τώρα ή στο μέλλον αν και η εταιρεία επιμένει ότι δεν έχει καμία πρόθεση να το πράξει.

Μετά από μια άλλη συνάντηση με ηγέτες της ΕΕ την Τετάρτη το βράδυ, εκπρόσωπος της AstraZeneca δηλωσε: «Είχαμε μια εποικοδομητική και ανοιχτή συζήτηση σχετικά με τις πολυπλοκότητες της αύξησης της παραγωγής το εμβόλιο και τις προκλήσεις που έχουμε αντιμετωπίσει. «Έχουμε δεσμευτεί για ακόμη στενότερο συντονισμό για να σχεδιάσουμε από κοινού μια πορεία για τη χορήγηση του εμβολίου μας τους επόμενους μήνες καθώς συνεχίζουμε τις προσπάθειές μας για να φέρουμε αυτό το εμβόλιο σε εκατομμύρια Ευρωπαίους χωρίς κέρδος κατά τη διάρκεια της πανδημίας».

Επιπλεον, νωρίτερα αυτή την εβδομάδα η φαρμακοβιομηχανία Merck – η εταιρεία που είχε φτάσει τόσο κοντά σε συμφωνία με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης – ανακοίνωσε ότι εγκατέλειψε τις προσπάθειές της να αναπτύξει ένα εμβόλιο μετά από απογοητευτικά αποτελέσματα δυο δοκιμών.