«And now Yanka – Και τώρα Γιάνκα!». Ας ξεκινήσουμε με αυτή την κραυγή του διάσημου στις αρχές του ’60 συγκροτήματος The Juniors. Της πρώτης garage band του ελληνικού ροκ. Μπάντας του Θάνου Σουγιούλ, γιού του μεγάλου συνθέτη Μιχάλη Σουγιούλ (ή Μιχαήλ Σουγιουλτζόγλου από το Αϊδίνι της Μικράς Ασίας, των «Ας ερχόσουν για λίγο», «Ο μήνας έχει εννιά», «Παιδιά, της Ελλάδος παιδιά»). Greek Yenka Beat 65, λοιπόν.

Oταν λοιπόν οι Juniors, τον Οκτώβριο του 1965, έμελλε να δώσουν τη συναυλία που θα σηματοδοτούσε το απόγειο της δόξας τους, στον κινηματογράφο «Τερψιθέα» του Πειραιά, ένα θλιβερό γεγονός και μια παράξενη μουσική «προσκόλληση» τη στιγμάτισαν. Πρώτα, ο τραγικός χαμός, σε τροχαίο στη Νέα Φιλαδέλφεια του 25χρονου Θάνου Σουγιούλ. Ενός τροχαίου με τέσσερις απώλειες, για τις οποίες θρήνησε όλη η μουσική Αθήνα. Και από το οποίο ανασύρθηκε τραυματισμένος ο 19χρονος δεξιοτέχνης κιθαρίστας των Juniors (και μετέπειτα υπεύθυνος για τις διεθνείς επιτυχίες του Ντέμη Ρούσου) Αλέκος Καρακαντάς.

Οι εναπομείναντες Juniors εμφανίστηκαν στην «Τερψιθέα» με λευκά ζιβάγκο και μαύρα περιβραχιόνια, σε ένδειξη πένθους. Δίπλα τους, στα μαύρα, ένας αδύνατος μακρυμάλλης, που είχε ήδη στεφθεί από το βρετανικό και διεθνή τύπο ως «ένας από τους καλύτερους κιθαρίστες του κόσμου». Και το όνομά του: Eρικ Κλάπτον. Eπαιζε ήδη, για το μεροκάματο, στην Ελλάδα, όπου είχε καταφύγει μετά τη διάλυση των Yarbirds του και κλήθηκε να αντικαταστήσει τον Καρακαντά στην περίφημη συναυλία των Juniors.

Είναι από αυτές τις μουσικές ιστορίες, που «γράφουν ιστορία». Να σαν την αντικατάσταση, περίπου την ίδια εποχή, του Πασχάλη Αρβανιτίδη στους Olympians από τον ορισμένο «ροκά» τότε Νίκο Παπάζογλου στο κλαμπ «Χαβάη» της Νέας Κρήνης και για ένα χρόνο. Ή σαν την περίφημη ταράτσα του Χίλτον, την ίδια εποχή, όπου έρχονταν να τραγουδήσουν, ακόμη και στα ελληνικά, θηριώδη τότε ονόματα του ιταλικού καντσόνε, όπως ο Σέρτζιο Εντρίγκο.

Γιάνκα και… Τζερόνιμο

Είναι κι από αυτές τις ιστορίες που έχουν, σαν τη δική μας, και Γιάνκα. Τον ρυθμικό χορό «γαϊτανάκι» της εποχής, που λανσάρησαν οι Juniors του Θάνου Σουγιούλ. Καπου σε εκείνο το Greek Yenka Beat 65 βασίστηκε και ο Μίμης Πλέσσας για το δικό του Greek Jenka στην αγαπημένη ταινία του 1965 «Μια τρελή, τρελή οικογένεια». Με την Κατερίνα Γώγου και τον Αλέκο Τζανετάκο. Ανάλογο με εκείνο το «Τζερόνιμοοοοο» του Jeronimo Yanka των Forminx, που θέλησε να κραυγάσει πάνω από τις στέγες της πόλης ο Βαγγέλης Παπαθανασίου.

Να πως δένουν γλυκά τόσες ιστορίες. Oμως, είμασταν στον Eρικ Κλάπτον στην «Τερψιθέα» (και προηγουμένως στο κλαμπ «Igloo» και αργότερα στην Κυψέλη με τους Juniors). Και εδώ μπαίνει το… αμείλικτο ερώτημα: Συναντήθηκαν ποτέ (στην Αθήνα, προφανώς) ο Eρικ Κλάπτον με τη Ρία Κούρτη; Eνα ερώτημα για το διάσημο κιθαρίστα και την λαϊκή τραγουδίστρια Ελευθερία Δημητριάδη-Κουρμάζου (διάσημο «σεκόντο» του μεγάλου Πάνου Γαβαλά), που θέτει ο Στάθης Παχίδης.

Ο τραγουδιστής, μουσικός και ιδρυτικό μέλος του συγκροτήματος Aγαμοι Θύται – και όχι μόνον – και συγγραφέας πλέον, όσο κι αν τον πιέζω, δεν μου δίνει απάντηση σε αυτό το ερώτημα. Ε, όχι και spoiler. Την απάντηση, ή μάλλον την ιστορία, την έχει γράψει στο βιβλίο του «Παιχνιδιάτορες», που κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις «Μετρονόμος» του δραστήριου Θανάση Συλιβού.

Και εκεί μένει. Δεν την προδίδει, όπως και την ταυτότητα των ηρώων του, ο Στάθης Παχίδης. Τα αφήνει να αιωρούνται μόνον σαν ερωτήματα σε ένα κουίζ. Πλασμένο από ιστορίες μουσικών, με ήρωες διάσημα και λιγότερο διάσημα ονόματα της μουσικής στα μέρη μας. Όπου σημασία, μου λέει, έχουν οι ίδιες οι γοητευτικές ιστορίες.

Ερωτήματα σκανδαλιστικά, όπως: Για ποιον λόγο η ημίαιμος αοιδός Μίτση ήταν γνωστή στον κάμπο ως «Μίτση η κλείστρα»; Τι ήταν ο Τζάγκαρ Μάγκαρ και τι ο Βατραχοτσιπούρης; Ποιος μπουζουκτσής ουδέποτε έπαιξε «Το άγαλμα»; Πότε ο κλαριντζής Κυριάκος φοβήθηκε ένα κοντραμπάσο; Δίπλα σε ήρωες όπως ο Πλύνεβαλε και ο Δημητράκης ο Μπεσαμεμούτσους!

Για να εξηγούμαστε. Ή, μάλλον, για να μας εξηγεί ο Στάθης Παχίδης. Παιχνιδιάτορες ονόμαζαν οι Σμυρνιοί τους μουσικούς. «Και το παιγνιώδες είναι που τους κρατά ακόμη και τώρα “αεί παίδες”. Κορυφαίους του χορού, μάγους της φυλής», όπως σημειώνει.

Είχε από χρόνια πολλά την ιδέα να κρατάει ιστορίες που του εκμυστηρεύονταν μουσικοί, ο Στάθης Παχίδης. «Τις κρατούσα όλες τις ιστορίες σε σημειωματάρια. Ο χώρος έχει πολλά ανέκδοτα», μου λέει. «Για να αποκτήσεις ικανότητες δεξιοτέχνη χρειάζεται αφοσίωση και μοναχικότητα. Το άλμα από αυτή τη μοναχικότητα όσο να βρεθείς μπροστά στο κοινό είναι μεγάλο. Και όταν συμβαίνει αυτό, κάποια πράγματα μέσα σου κινούνται. Αυτό ακριβώς ήταν που με ενδιέφερε και κατέγραφα στις ιστορίες», συνεχίζει να μου εξηγεί και ως μουσικός, ο ίδιος, χρόνια στο χώρο.

Το 2011 στο Protagon δημοσίευσε μία από αυτές τις ιστορίες: «Χώμα ελληνικό». Που είναι και η πρώτη του βιβλίου του, «Παιχνιδιάτορες». Κρατημένη από το 1995, παρακαλώ. «Είχε μεγάλη διάδραση εκείνη η πρώτη δημοσίευση, με τους αναγνώστες. Είναι και η μικρομορφή στην τέχνη, που την αγαπάω. Και έτσι, αυτό με έκανε να τα ξαναδώ». Χρειάστηκε, βέβαια, να μπει το (παράξενο) 2020 για να αποφασίσει τελικά να εκδώσει τις 33 μουσικές ιστορίες – από τις 44 που είχε συγκεντρώσει μέχρι τότε. Κι έρχονται διαρκώς και άλλες από φίλους.

«Συνειδητά αποφάσισα να μην βάλω ιστορίες από τους Αγαμους Θύτες. Διότι τότε θα έγραφα τόμους. Εγκυκλοπαίδεια ολόκληρη, μην σου πω».

Η ασθένεια της μητέρας του, που την επισκεπτόταν διαρκώς με την αδελφή του, βοήθησε στο πλάνο της έκδοσης. Έπαιρνε μαζί του το λάπτοπ του και δούλευε στο πλευρό της. «Να το κοιμηθείς το πράγμα, έλεγε η γιαγιά μου. Ε, λοιπόν, το κοιμήθηκα αρκετά ώσπου να φτάσουμε στην έκδοση με το “Μετρονόμο”. Hταν να βγει το Μάιο και τελικά το αφήσαμε για τώρα».

Εντύπως και… ατύπως

Eχει κάποιον στόχο, τελικά, αυτή η έντυπη κίνησή του; «Στόχο; Ο στόχος είναι πολύ συγκεκριμένος: Να βγει μπροστά το βάρος της κάθε ιστορίας. Και είναι κυρίως χαμογελαστές ιστορίες». Δίχως… διευθύνσεις κα ονόματα, που λένε. Οι ήρωες των ιστοριών είναι από ντίβες και σταρ δεξιοτέχνες μέχρι σχετικά άσημους μουσικούς και τραγουδιστές. Αλλά ονόματα δε λέει. Μην σας πω ότι μου πρότεινε να το κάνουμε κουίζ, μεταξύ μας. Και ό,τι βρω από τα πρόσωπα. Αδιάλλακτος, τι να λέμε τώρα.

Τι κι αν τον πιέζω να μάθω ποιες ιστορίες τον εντυπωσίασαν. Ξεκινάει να μου λέει για έναν σταρ ηθοποιό σε μια επαρχιακή πόλη, παρόντα σε όλες τις κοινωνικές εκδηλώσεις. Από τον οποίο πήγε, ως ραδιοφωνατζής τότε, να πάρει συνέντευξη. Και ανακάλυψε πως δεν είχε καμία σχέση με την περσόνα που «πουλούσε» προς τα έξω. Eλα, όμως, που όταν φτάνουμε στο καυτό, το κουτσομπολιό, μένει ακλόνητος. Ονόματα δε λέμε…

Αμ η άλλη ιστορία; Μια ιστορία μεγάλης αγάπης, που «για λόγους οικογενειακούς δεν έχει βγει προς τα έξω». Ούτε εδώ, να μην μάθω ποιοι; Ούτε! Δεν προδίδει τους ήρωές του, ούτε τους παραδίδει στο… φτηνό κουτσομπολιό. Προτιμάει να κρατήσει το ζουμί: «το βάρος της ιστορίας τους». «Μου είπαν αυτή την ιστορία να την κάνω μυθιστόρημα. Τόσο πυκνή είναι. Αν δεν ήμουν τόσο δύσκολος στο στρώσιμο και τόσο πολυδιασπασμένος μπορεί και να το έκανα. Ασε που στην ιστορία τους το φρενάρησα εγώ. Διότι η ζωή τους το πήγε ακόμη παρακάτω».

Ο Στάθης Παχίδης συγγραφέας ενώπιος με το Στάθη Παχίδη μουσικό. Τι λέει το πράγμα; Πάει παρακάτω κι αυτό; «Η αλήθεια είναι ότι μου λείπει ο κρίκος – παραγωγός στη διαδικασία της μουσικής. Αυτό δεν έχουμε». Βέβαια, συνεργάζεται ήδη με έναν δεινό μουσικό και συνθέτη, που έχει δώσει πολύ καλά δείγματα και στην παραγωγή. Με το Γιώργο Ανδρέου. Αλλο αν περιμένει, εκεί στη Θεσσαλονίκη, να «ανοίξει» πια η καραντίνα, για να συναντηθούν στην Αθήνα και να ηχογραφήσουν τα ντέμο. Προς στιγμήν μένουν στην πλούσια ανταλλαγή μέιλ.

Να που ο Στάθης Παχίδης έγραψε, λοιπόν, και αυτό δουλεύει με το Γιώργο Ανδρέου ένα «κόνσεπτ» τραγουδιών. «Είναι ακόμη ανοιχτό ποιος ή ποιοι θα πουν τα τραγούδια. Ομως, το κόνσεπτ, σαν τίτλος, είναι “Υπέρ των Ανδρών”». Ναι, υπέρ των ανδρών. Και όποιος κατάλαβε, κατάλαβε. Και αν μπορεί, ας του πάρει παραπάνω λόγια, παρακαλώ. Εγώ καταθέτω τα όπλα.

Επίσης, με τον μουσικό συνοδοιπόρο του, εν Θεσσαλονίκη, Γιώργο Πεντζίκη (να θυμίσω ότι είναι αυτοδίδακτος πιανίστας από ηλικία τριών ετών!) ετοιμάζει και άλλο κύκλο τραγουδιών. Τα τρία σε στίχους του συγγραφέα επίσης και δημοσιογράφο Γιώργο Σκαμπαρδώνη (συχνά και στιχουργό των Αγάμων Θυτών, ως Γιώργο Κλήμεντο). Τώρα, ότι δεν είναι μέινστριμ το ύφος τους και το ξέρει και το δηλώνει ο Στάθης Παχίδης. «Εκείνο που έχει σημασία είναι να ψήνομαι και να γουστάρω», μου λέει. «Γι’ αυτό είμαστε άλλωστε σε αυτή τη δουλειά».

---

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News