Μέσα στις πάνω από 1.200 σελίδες της συμφωνίας μεταξύ του Λονδίνου και των Βρυξελλών για την μετά το Brexit εποχή κρύβεται και ένας άδοξος θάνατος: το τέλος της συμμετοχής της Βρετανίας στο πρόγραμμα Erasmus.

Ηταν – και είναι βεβαίως για τους 27 της ΕΕ- μια ιδέα που «φώναζε» Ενωμένη Ευρώπη από μακριά. Φοιτητές από όλα τα κράτη μέλη μπορούν να παρακολουθούν για ένα διάστημα μαθήματα έξω από τη χώρα τους, μια μοναδική ευκαιρία να έλθουν σε επαφή με άλλα εκπαιδευτικά συστήματα, άλλες νοοτροπίες και άλλους ανθρώπους (ας μην ξεχνάμε τα εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά που γεννήθηκαν έπειτα από αυτές τις ανταλλαγές).

«Το Erasmus ανοίγει τους ορίζοντες των ανθρώπων και διευρύνει το πώς αντιλαμβάνονται τον κόσμο. Είναι η υλοποίηση του ευρωπαϊκού ιδεώδους», είπε χαρακτηριστικά ο Τζον Ο’Μπρέναν, καθηγητής Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Μέινουθ της Ιρλανδίας.

Η επιλογή του Λονδίνου να αποσυρθεί από το πρόγραμμα, αντιμετωπίστηκε με οργή από πανεπιστημιακούς, αλλά και από την κυβέρνηση της Σκωτίας που έχει διακηρυγμένο στόχο την ένταξη στην ΕΕ αμέσως μετά την ανεξαρτησία που ίσως έλθει μέσα στη δεκαετία. Βουλευτής του σκωτσέζικου SNP, όπως αναφέρει ο Monde, μιλά για «πολιτιστικό βανδαλισμό» με την κατάργηση της συμμετοχής στο Erasmus.

Και όμως, προσθέτει η γαλλική εφημερίδα, τον περασμένο Ιανουάριο ο βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον διαβεβαίωνε ότι η συμμετοχή της χώρας του δεν κινδυνεύει. Αργότερα, επικράτησαν άλλες σκέψεις και προκρίθηκε η αποχώρηση από ένα «εξαιρετικά δαπανηρό» πρόγραμμα, της τάξης των 200 εκατ. στερλινών τον χρόνο – «δαπανηρό», κατά τον χαρακτηρισμό του Τζόνσον.

Η Βρετανία είχε την επιλογή να μείνει μέλος του Erasmus+, ωστόσο η απαίτησή της να είναι μη πλήρες μέλος δεν ήταν σύμφωνη με τον κανονισμό λειτουργίας του. Παρόλα αυτά, οι επικριτές τονίζουν ότι θα μπορούσε να παραμείνει, όπως είναι μέλη η Τουρκία και η Νορβηγία, που δεν είναι στην ΕΕ.

Σε κάθε περίπτωση, οι βρετανοί φοιτητές είχαν αγκαλιάσει το πρόγραμμα: από το 2014 ως το 2020 περί τους 100.000 είχαν φοιτήσει εκτός Βρετανίας για ένα ή περισσότερα εξάμηνα.

Οπως αναφέρουν οι New York Times, η αποχώρηση της Βρετανίας είναι πλήγμα και για τα πανεπιστήμιά της, τα οποία αποτελούν σημαντική πηγή εσόδων αλλά και ένα ισχυρό σύμβολο για την εικόνα της χώρας στο εξωτερικό. Μπορεί η Οξφόρδη και το Κέιμπριτζ να μην επηρεαστούν ιδιαίτερα, όμως πάρα πολλά άλλα ιδρύματα θα δουν να μειώνεται ο αριθμός των ξένων φοιτητών τους, καθώς πολλοί επέλεγαν να παραμείνουν σε αυτά για όλη τη διάρκεια των σπουδών τους, και μετά το τέλος του προγράμματος.

«Θα υπάρχει μια σχετική απώλεια εσόδων για τα βρετανικά πανεπιστήμια, αλλά από διπλωματικής άποψης, η απώλεια θα είναι βαριά», είπε ο Σον Χεντ, αντιπρόεδρος του Πανεπιστημίου το Γουόρικ, το δεύτερο μεγαλύτερο σε αριθμό πανεπιστήμιο, βρετανών φοιτητών του Erasmus.

Τούρινγκ αντί για Erasmus

H βρετανική κυβέρνηση βρήκε μία λύση για να αντικαταστήσει το Erasmus, την οποία ανήγγειλε ο πρωθυπουργός: ο Μηχανισμός Τούρινγκ (από το όνομα του βρετανού μαθηματικού) που θα στέλνει τους βρετανούς φοιτητές «στα καλύτερα πανεπιστήμια στον κόσμο», κατά τον Τζόνσον με κόστος το μισό από το Erasmus. Το κόστος της φοίτησης στις ΗΠΑ, που υπόσχεται το πρόγραμμα Τούρινγκ, είναι ωστόσο απαγορευτικό και τα 100 εκατ. της χρηματοδότησης είναι απελπιστικά λίγα, αντίθετα από το Erasmus.

Στη Σκωτία εκφράζουν -τουλάχιστον- τον σκεπτικισμό τους με όλα αυτά.

Η πρώτη φορά που άκουσαν για το πρόγραμμα Τούρινγκ ήταν από τα χείλη του πρωθυπουργού, ενώ αμφιβάλλουν αν θα είναι έτοιμο τον Σεπτέμβριο, όπως υπόσχεται. Η χρηματοδότηση, η επιλογή των σπουδαστών και τα συμβόλαια με τα πανεπιστήμια παίρνουν χρόνο και σε εννέα μήνες δεν μπορούν να γίνουν όλα μαζί, πόσο μάλιστα ενώ είμαστε εν μέσω πανδημίας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News