Στη χώρα της, τη Λευκορωσία, η Γελένα Λεουτσάνκα είναι θρυλική μορφή. Οδήγησε την εθνική της ομάδα μπάσκετ στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2008 και αγωνίστηκε στο WNBA (το ΝΒΑ Γυναικών) με τη φανέλα της Ατλάντα Ντριμ. Θα μπορούσε να εξαργυρώσει τη δημοτικότητά της, εξασφαλίζοντας μια υπέροχη ζωή μετά την ολοκλήρωση της καριέρας της (2016). Εκείνη, όμως, επέλεξε να υψώσει το σχεδόν δίμετρο (1,96) ανάστημά της στο καθεστώς του Αλεξάντερ Λουκασένκο, που επί 26 χρόνια πληγώνει τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα στην πατρίδα της.

Οι τελευταίοι μήνες ήταν πολύ δύσκολοι για τη διάσημη μπασκετμπολίστρια, η οποία στις 30 του περασμένου Σεπτεμβρίου συνελήφθη στο διεθνές αεροδρόμιο του Μινσκ, ενώ ετοιμαζόταν να «πετάξει» προς την Ελλάδα. Το… έγκλημά της ήταν η συμμετοχή της σε μια ειρηνική διαδήλωση διαμαρτυρίας για την επανεκλογή του λευκορώσου Προέδρου, που στις 9 Αυγούστου συγκέντρωσε το 80% των ψήφων κάτω από συνθήκες βίας και νοθείας. Αυτό της είπαν οι δύο αστυνομικοί που την πλησίασαν τη στιγμή του check-in και της πέρασαν χειροπέδες. Επειτα από μια ολιγόλεπτη δίκη – παρωδία, βρέθηκε στη φυλακή.

Δεν ένιωσε έκπληξη που συνελήφθη -αυτό συμβαίνει κατά κόρον στη Λευκορωσία του «τελευταίου δικτάτορα της Ευρώπης», όμως οι συνθήκες κράτησής της ήταν για ‘κείνη ένα «σοκ». Τις περιέγραψε στη Repubblica του περασμένου Σαββάτου (12/12): «Είχα επίγνωση πως δεν βρισκόμουν σε resort, αλλά στη φυλακή. Δεν περίμενα, όμως, να μου πάρουν και το στρώμα μετά την πρώτη μέρα. Κοιμόμουν πάνω σε μια μεταλλική επιφάνεια, την οποία προσπαθούσα να καλύψω με εφημερίδες και ό,τι ρούχο είχα. Επειτα μας έκοψαν το ζεστό νερό, και τα καζανάκια στις τουαλέτες δεν λειτουργούσαν. Δεν πλενόμασταν, και στο προαύλιο βγαίναμε σπανίως. Για μάσκες και αποστάσεις, λόγω του κορονοϊού, ούτε λόγος».

Η διάσημη πρώην σέντερ, που έκλεισε τα 37 τον Απρίλιο, αφέθηκε ελεύθερη μετά 15 μέρες. Στη συνέχεια συνελήφθη πάλι, όμως αυτή τη φορά της επιβλήθηκε ένα πρόστιμο. Για τον ίδιο λόγο: την παρουσία της στη διαδήλωση. Στην οποία, σημειωτέον, οι συγκεντρωμένοι έβγαλαν τα παπούτσια τους για να ανέβουν στα παγκάκια και, στο τέλος, μάζεψαν τα σκουπίδια τους σε σακούλες που κρέμασαν σε κλαδιά δέντρων. Πλήρωσε, έφυγε από τη χώρα και ήρθε στην Ελλάδα -έρχεται συχνά-, όπου υποβάλλεται σε θεραπείες για τις κήλες στη σπονδυλική της στήλη. Σαν να μην έφταναν όλα τ’ άλλα, τον Νοέμβριο διαγνώστηκε θετική στην Covid-19.

«Θα ήταν καλύτερο για μένα να καθίσω φρόνιμη και να κάνω οτι δεν συμβαίνει τίποτα κακό στη χώρα μου», εξήγησε σε συνέντευξή της στο Zoom, «όμως γεννήθηκα στην πρώην Σοβιετική Ενωση, όπου δεν μπορούσαμε να εκφραστούμε ελεύθερα, και έπρεπε να είμαστε όλοι ίδιοι. Μεγάλωσα σε μια μικρή πόλη, όπου έπρεπε να στεκόμαστε σε ατελείωτες ουρές για γάλα και ψωμί. Δεν ήθελα να τα ξαναζήσω όλα αυτά. Στην Αμερική έμαθα αλλιώς. Τώρα, πια, δεν μπορώ να συμβιβαστώ με μια δικτατορία που σε καταδιώκει ακόμη και για τις αναρτήσεις σου στο Instagram. Το μπάσκετ μου έδωσε φωνή, νιώθω οτι “μετράω” σαν άτομο, οτι μπορώ να ακουστώ».

Στη Λευκορωσία η Γελένα έχει γίνει σύμβολο αντίστασης, χάρη και στη διεθνή δημοσιότητα που έχει λάβει η δράση της, ιδίως στις ΗΠΑ. Αποτελεί και το πιο πρόσφατο παράδειγμα του ακτιβισμού με πρόσωπο γυναίκας στα σπορ, μετά την Μπέκι Σκοτ (σκι), την Μέγκαν Ραπίνο, την Αντα Χέγκερμπεργκ και την Πέρνιλ Χάρντερ (ποδόσφαιρο), την τενίστρια Βίνους Ουΐλιαμς, την Γκουέν Μπέρι (σφυροβολία), την Κάστερ Σεμένια, τη Γιούλια Στεπάνοβα και την Κάρα Γκάουτσερ (δρόμοι), την Καλίντα Ποπάλ (ποδόσφαιρο) και την Αλεξάντρα Χερασιμένια (κολύμβηση).

Ολο και περισσότερες διάσημες αθλήτριες προσχωρούν στο κίνημα του ακτιβισμού και, μάλιστα, το διευρύνουν. Ενώ οι άνδρες συνάδελφοί τους έχουν βάλει στο στόχαστρο, κυρίως, τον ρατσισμό, εκείνες μάχονται και για την ισότητα των φύλων, τον σεξουαλικό αυτοπροσδιορισμό, την ελευθερία του λόγου, την εξάλειψη του ντόπινγκ, τη διαφάνεια και τη δημοκρατία.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News