«Δικαίωση! Ενθουσιάστηκα τόσο πολύ που φοβήθηκα ότι μπορεί να πεθάνω», αποκάλυψε στη λονδρέζικη Telegraph η δρ Κάταλιν Κάρικο, περιγράφοντας την αντίδρασή της στο άκουσμα της είδησης για την ιδιαίτερα υψηλή (90%) αποτελεσματικότητα του εμβολίου των Pfizer και BioNTech. Πρόκειται για ένα πρωτοποριακό εμβόλιο το οποίο αναπτύχθηκε πάνω στη βάση των δικών της πολυετών ερευνών οι οποίες λίγο έλειψε να της κοστίσουν την καριέρα.

Για την ουγγαρέζα επιστήμονα, με πολυετή ακαδημαϊκή και ερευνητική καριέρα στις ΗΠΑ, η ανάπτυξη του εμβολίου κατά του κορονοïού δεν αφορά μόνον τις ελπίδες της ανθρωπότητας για τη σταδιακή εξάλειψη του ιού και τον τερματισμό της πανδημίας. Αποτελεί επίσης μια προσωπική δικαίωση, μια επιβεβαίωση, μια επαλήθευση της πίστης της στις θεραπευτικές δυνατότητες του συνθετικού αγγελιαφόρου RNA (mRNA).

Η δρ Κάρικο αφιέρωσε περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες της ζωής της, επιδιώκοντας να ανακαλύψει πώς θα μπορούσαν τα μονόκλωνα μόρια γενετικού κώδικα να χρησιμοποιηθούν για την αντιμετώπιση πλήθους παθήσεων και ασθενειών, των εγκεφαλικών επεισοδίων, της γρίπης αλλά και του καρκίνου.

Δεν την πτόησαν ούτε οι διαρκείς υποβιβασμοί, ούτε οι αμέτρητες απορρίψεις αιτήσεών της για τη χρηματοδότηση των ερευνών της, ούτε η επιφυλακτικότητα με την οποία την αντιμετώπιζαν πολλοί συνάδελφοί της. «Οταν καταρρέω, ξέρω πώς να σηκωθώ. Αλλά πάντα μου άρεσε να δουλεύω…Φανταζόμουν όλες τις ασθένειες που θα μπορούσα να θεραπεύσω», ανέφερε η ίδια σχετικά.

Η δρ Καρικό άρχισε να εργάζεται πάνω στο mRNA σε ένα εργαστήριο της Ουγγαρίας το 1978. Στα μέσα τη δεκαετίας του 1980 μετακόμισε στις ΗΠΑ όπου συνέχισε τις έρευνες της ως μεταδιδακτορική συνεργάτιδα κορυφαίων πανεπιστημίων, έως ότου άρχισε κάποια στιγμή να διδάσκει στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια. Αδυνατούσε, ωστόσο, να εξασφαλίσει τους απαραίτητους πόρους για τη συνέχιση των ερευνών της με στόχο την ανάπτυξη γονιδιακών θεραπειών με βάση το mRNA.

«Ομως η αποφασιστικότητα αποτελεί χαρακτηριστικό της οικογένειας – η κόρη της Κάταλιν Κάρικο κέρδισε χρυσό μετάλλιο στην κωπηλασία με την ομάδα των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου το 2012 – οπότε η επιστήμονας συνέχισε να επιμένει», σημειώνει η Telegraph.

Ο «αγγελιαφόρος»

Τα μόρια αγγελιαφόρου RNA μαθαίνουν στον οργανισμό πώς να συνθέτει συγκεκριμένες πρωτεΐνες. Η ιδέα της δρ Κάρικο αφορούσε τη δημιουργία συνθετικού mRNA στο εργαστήριο το οποίο θα μπορούσε να παράσχει στον οργανισμό τις απαραίτητες οδηγίες για την καλύτερη καταπολέμηση ενός ευρέος φάσματος ασθενειών.

Ωστόσο επί χρόνια υπήρχε ένα ανυπέρβλητο εμπόδιο: κατά την εισαγωγή του στον οργανισμό το mRNA προκαλούσε φλεγμονώδη αντίδραση. Μόλις το 2004 η Κάρικο και ο συνεργάτης της, επίσης καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια, δρ Ντρου Γουάισμαν ανακάλυψαν πως χρησιμοποιώντας ένα ελαφρώς τροποποιημένο νουκλεοσίδιο στην αλληλουχία mRNA, το δυνητικά θανάσιμο εμπόδιο θα μπορούσε να ξεπεραστεί.

https://t.co/Grghh80GKE

— Katalin Kariko (@kkariko) November 11, 2020

Η εργασία τους που δημοσιεύτηκε το 2005, άνοιξε τον δρόμο όχι μόνον για το εμβόλιο κατά του κορονοïού που ανέπτυξε η BioNTech (το 2013 η Κάρικο ανέλαβε χρέη Senior Vice President της γερμανικής εταιρείας) αλλά και για το εμβόλιο της αμερικανικής φαρμακευτικής εταιρείας Moderna, η αποτελεσματικότητα του οποίου είναι επίσης εξαιρετικά υψηλή, άνω του 94%.

Οσον αφορά τον κορονοïό, το εμβόλιο τύπου mRNA αναγκάζει τρόπον τινά τα ανθρώπινα κύτταρα να παραγάγουν πρωτεΐνες του SARS-CoV-2, οι οποίες στη συνέχεια αναγνωρίζονται από το ανοσοποιητικό σύστημα για να παραχθούν αντισώματα.

Το εμβόλιο τύπου mRNA αναγκάζει τρόπον τινά τα ανθρώπινα κύτταρα να παραγάγουν πρωτεΐνες του SARS-CoV-2, οι οποίες στη συνέχεια αναγνωρίζονται από το ανοσοποιητικό σύστημα για να παραχθούν αντισώματα

H δρ Κάρικο πιστεύει πως θα μπορούσε να είναι ο ασφαλέστερος τύπος εμβολίου που είναι διαθέσιμος. Παρότι δεν έχει ακόμα δοκιμαστεί σε ευρεία κλίμακα, οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι η τεχνολογία mRNA είναι «πιο καθαρή» σε σχέση με τις συμβατικές τεχνολογίες ανάπτυξης εμβολίων, καθώς το mRNA αποσυντίθεται σε σύντομο χρονικό διάστημα και δεν αφήνει υπολείμματα στον οργανισμό. «Τα πάντα εξαφανίζονται, η ιική πρωτεΐνη εξαφανίζεται, αφήνοντας πίσω τη μόνον το αντίσωμα», σημείωσε η δρ Κάρικο.

Παραδέχτηκε πως η ανάπτυξη εμβολίων τύπου mRNA αποτελεί την «εκπλήρωση ενός ονείρου». Ομως έπειτα από δεκαετίες κατά τις οποίες εργαζόταν  στο παρασκήνιο, τώρα που βρέθηκε ξαφνικά στο προσκήνιο δυσκολεύεται να διαχειριστεί την όλη κατάσταση. «Φυσικά και δεν φανταζόμουν ότι αυτή η τεχνολογία θα βρισκόταν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Δεν προετοιμάστηκα για την διασημότητα», ανέφερε περιχαρής η δρ Κάρικο μέσω Zoom στη βρετανική εφημερίδα.

Σήμερα, όμως, σε αντίθεση με τη δεκαετία του 1990, τον ενθουσιασμό της για τις θεραπευτικές δυνατότητες της τεχνολογίας mRNA τον συμμερίζεται πλήθος επιστημόνων.

Νέοι ορίζοντες

«Αυτή είναι μια επιβεβαίωση της μεθόδου mRNA. Ανοίγει τον δρόμο προς μια ολόκληρη νέα κατηγορία θεραπειών και εμβολίων… καθώς ο κόσμος παλεύει να βρει τρόπους για να περιορίσει τον κίνδυνο μελλοντικών επιδημιών ή πανδημιών, αυτά τα νέα δεδομένα πρόκειται να αποτελέσουν ιδιαίτερα κρίσιμα εργαλεία», υπογράμμισε ο δρ Ρίτσαρντ Χάτσετ, διευθυντής του διεθνούς Συνασπισμού για Καινοτομίες Επιδημιολογικής Ετοιμότητας (CEPI).

Αρκετοί υποστηρίζουν πως η Κάταλιν Κάρικο, όπως και ο στενός της συνεργάτης στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια, δρ Γουάισμαν, αξίζουν ένα Νoμπέλ Χημείας για τις πρωτοποριακές έρευνες που πραγματοποίησαν στα μέσα της δεκαετίας του 2000. Τουλάχιστον αυτό δήλωσε την περασμένη εβδομάδα σε αμερικανικά μέσα ο Ντέρικ Ρόσι, συνιδρυτής της Moderna, υπογραμμίζοντας πως οι ανακαλύψεις τους θα συμβάλουν στην ανάπτυξη φαρμάκων «που βοηθάνε τον κόσμο».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News