Ας δούμε τι είπε (και) αυτή τη φορά ο Τσόκλης. Ο γνωστός σε πολλούς εικαστικός δήλωσε σε εκπομπή της δημόσιας τηλεόρασης ότι ένας μεγαλύτερος σε ηλικία άνθρωπος «αξίζει να ζει περισσότερο από ένα μωρό» που εν ολίγοις δεν έχει «γράψει χιλιόμετρα» στην εμπειρία της ζωής, δηλαδή δεν έχει αποδείξει την «αξία» του στη ζωή. Και ολοκλήρωσε την πρότασή του ως εξής: «Σκοτώνεις τον Πικάσο για να ζήσει η κυρά Μαρία, ακόμη και αν ο ένας είναι 84 χρονών και η άλλη 17;»

Σόκαρε η δήλωσή του προκαλώντας αντιδράσεις. Για πολλές και πολλούς από εμάς, σοκάρει γιατί αγγίζει το ύψιστο θέμα ταμπού: το θάνατο, που είναι ιερός και απωθητικός ταυτόχρονα, βρώμικος και άρα ανέγγιχτος. Και αυτή τη χρονιά εμείς όλοι, σε προσωπικό, οικογενειακό, φιλικό, εθνικό, πανευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο ερχόμαστε σε κοντινή επαφή μαζί του. Και όχι μόνο ερχόμαστε σε επαφή με το θάνατο αλλά εδώ δεν προλαβαίνουμε να πενθήσουμε συλλογικά τα θύματα της πανδημίας (για όσες και όσους από εμάς δεν έχουν θρηνήσει δικούς τους ανθρώπους από τον κορονοϊό). Επομένως αφήνεται ένα κενό να αιωρείται και κάτι πιο βαθύ που δε μας επιτρέπει να αγγίζουμε το ζήτημα του θανάτου, από τρόμο μήπως γίνει προσωπική υπόθεση. Άλλωστε είμαστε ακόμα εν μέσω αυτής της καταστροφής.

Ο Τσόκλης είπε κάτι πολύ κοινότυπο. Όλες κι όλοι μας έχουμε σταθεί μπροστά σε κολώνες με κηδειόχαρτα στη γειτονιά μας. Αμέσως μετά την πληροφορία του ονόματος, δηλαδή αν γνωρίζαμε ή όχι το/τη γείτονα/γειτόνισσα, το μάτι πάει στην ηλικία. Και η αλήθεια είναι ότι όταν βλέπουμε να έχουν περάσει ένα ηλικιακό όριο-αυτοί οι περίφημοι «πλήρεις ημερών» (μα τι φράση)- κάπου κάτι μέσα μας ανακουφίζεται, ας το παραδεχτούμε. Το ίδιο μας συμβαίνει τόσο καιρό όταν πληροφορούμαστε σε καθημερινή βάση το μέσο όρο ηλικίας των θυμάτων της πανδημίας. Ας θυμηθούμε τις ενημερώσεις της επιστημονικής επιτροπής σχετικά με το μέσο όρο ηλικίας των θυμάτων από κορονοιό ή τον τρόπο με τον οποίο οι σχολιαστές ειδήσεων ανακοινώνουν την πτώση του μέσου όρου ηλικίας των θυμάτων αλλά και τη δική μας συναισθηματική αντίδραση που προκαλεί η είδηση θανάτου νεότερων ανθρώπων.

Σε αυτό απαντά ο Τσόκλης, διεκδικεί το δικαίωμα των μεγαλύτερων ανθρώπων στη ζωή, το χώρο τους στην αθανασία. Είναι λογικός ο φόβος του θανάτου, λογική και η αίσθηση της αδικίας, κατανοητό το να προσπαθεί να προβάλλει σε έναν δέκτη (κάμερα ή Θεό;) το παράπονό του, να αιτηθεί την αθανασία του, να πει ως άλλος ένας «ηθικός χριστιανός», «είμαι καλός, είμαι άξιος και άρα πρέπει να ζήσω». Και αν αυτή η δήλωση δεν εμπεριέχει καμία ενσυναίσθηση από την πλευρά του, τότε μπορούμε να έχουμε εμείς που διαβάζουμε τις δηλώσεις του ενσυναίσθηση και να μυριστούμε το φόβο του. Άλλωστε είναι αλήθεια ότι όσο μεγαλώνουμε κατανοούμε καλύτερα το μη αναστρέψιμο, τίποτε φοβερό δε μας αποκάλυψε η πρότασή του.

Νόμισε πως είπε κάτι ρηξικέλευθο, κάτι που τάραξε τα κοινωνικά ήθη, κάτι πρωτοποριακό. Τίποτε από αυτά που φαντασιώνεται δεν είπε

Δεν βλάπτει κανένα η δήλωσή του ως εκεί. Ευτυχώς, σε τούτη τη δημοκρατικά οργανωμένη κοινωνία που ζούμε, στις μέρες μας δεν υπάρχει κανένα επίγειο ον που θα κρίνει την αξία μας και θα επιλέξει αν θα ζήσουμε ή όχι (εκτός της μεγάλης κουβέντας του συνωστισμού στις ΜΕΘ ή αν είσαι κατά συρροή δολοφόνος).

Βλάπτει όμως σημαντικά, για άλλη μία φορά (σε συνδυασμό με την παλαιότερη δήλωσή του σχετικά με το ότι «η γυναίκα ζητά να τη βιάσουν») η βαθιά μισογύνικη φράση του περί του «άξιου» άντρα –πάντα βεβαίως μεγαλύτερου σε ηλικία– και καταξιωμένου Πικάσο (τι ταύτιση αλήθεια) με την 17χρονη «κυρά» Μαρία. Άλλη μία Ιφιγένεια δηλαδή, μία υποτιμημένη «κυρά» έτοιμη για θυσία από τον Αγαμέμνονα.

Ολες μας θυσία στο βωμό του άνδρα, στην κυριαρχία του, στην αθανασία του. Όσο νεότερη είσαι μάλιστα, τόσο επιτυχέστερη η θυσία. Ο Τσόκλης για άλλη μία φορά προσπαθεί ανεπιτυχώς να υπηρετήσει τον καλλιτέχνη στην υπηρεσία της αμφισβήτησης. Νόμισε πως είπε κάτι ρηξικέλευθο, κάτι που τάραξε τα κοινωνικά ήθη, κάτι πρωτοποριακό. Τίποτε από αυτά που φαντασιώνεται δεν είπε. Είναι απείρως πιο αναρχικό, αφού έτσι νομίζει πως μιλάει, να παραδεχτεί ότι είναι θυμωμένος και ότι φοβάται. Χωρίς να χρειαστεί να θυσιάσει κανένα άλλο άνθρωπο για να ζήσει εκείνος. Καμία γυναίκα πάλι.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News