Τις τελευταίες –πολλές– εβδομάδες στον δημόσιο διάλογο περί Ελληνοτουρκικών και «Oruc Reis» έχει γίνει πολύς λόγος για την «κόκκινη γραμμή» της Αθήνας έναντι των τουρκικών δραστηριοτήτων. Ο υπουργός Επικρατείας Γιώργος Γεραπετρίτης έσπευσε να αναφερθεί ρητά στα 6 ναυτικά μίλια, επιχειρώντας να δώσει έμφαση στη διεθνώς αναγνωρισμένη έκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων (έννοια ταυτόσημη με την αιγιαλίτιδα ζώνη), τα οποία και συμπίπτουν με ζώνη απόλυτης εθνικής κυριαρχίας.

Οι δηλώσεις αυτές, αλλά, κυρίως, η υποδοχή της οποίας έτυχαν, από τα υπόλοιπα πολιτικά κόμματα και από μερίδα του Τύπου, και γενικότερα η θέση τους στον δημόσιο διάλογο αποκαλύπτουν τη βαθιά σύγχυση που υπάρχει, σχετικά με τις αιτίες και τους λόγους για τους οποίους οι Ενοπλες Δυνάμεις βρίσκονται σε συναγερμό και η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη προωθεί ένα εξοπλιστικό πρόγραμμα πολλών δισεκατομμυρίων, υπό την ευθύνη του υπουργού Εθνικής Αμυνας, Νίκου Παναγιωτόπουλου.

Με βάση τη Διεθνή Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982, η Ελλάδα μπορεί να επεκτείνει τα χωρικά ύδατά της μέχρι και τα 12 ν.μ., ωστόσο δεν έχει προχωρήσει σε αυτή την κίνηση για δύο πρακτικούς λόγους: Ο πρώτος αφορά την απειλή πολέμου από την Αγκυρα, έπειτα από απόφαση του συνόλου της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης το 1995.

Ο δεύτερος λόγος εστιάζεται στην ιδιαιτερότητα του Αιγαίου Πελάγους, που δεν επιτρέπει την επέκταση των χωρικών υδάτων από τα 6 στα 12 ν.μ. σε όλο το μήκος και πλάτος του, ιδιαίτερα στην πυκνή συστάδα των Κυκλάδων, καθώς κάτι τέτοιο θα συνιστούσε προσθήκη προσκομμάτων στη διεθνή ναυσιπλοΐα. Μια τέτοια κίνηση θα ενοχλούσε, μεταξύ άλλων και τη Ρωσία, η οποία χρησιμοποιεί το Αιγαίο ως θάλασσα που συνδέει την Μαύρη Θάλασσα με τα ζωτικά συμφέροντα της Μόσχας στην Ανατολική Μεσόγειο, κυρίως στη Συρία.

Ολοι όσοι ακριβολογούν περιγράφουν την περιοχή ανάμεσα στα 6 και τα 12 ν.μ. ως ζώνη δυνητικής κυριαρχίας, αναφερόμενοι στο δικαίωμα που η Ελλάδα συντηρεί με βάση το διεθνές δίκαιο, αλλά προς το παρόν δεν το έχει εξασκήσει ακόμα πουθενά. Με βάση τις υφιστάμενες πληροφορίες, η κυβέρνηση προετοιμάζεται για επέκταση στα 12 ν.μ. στο Ιόνιο, ενώ τα όποια επόμενα βήματα είναι απολύτως συνδεδεμένα με την ελληνοτουρκική κρίση.

Με βάση τα υφιστάμενα δεδομένα, η πιο σκληρή «κόκκινη γραμμή» της Αθήνας είναι η αναγγελία ερευνών από την Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίου (TPAO) στα δυτικά του 28ου μεσημβρινού, εντός, δηλαδή, των περιοχών που καλύπτει το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο και επηρεάζουν το ήμισυ της Ρόδου, την Κάσο την Κάρπαθο και την Ανατολική Κρήτη. Η σημασία του 28ου μεσημβρινού είναι παλαιότερη, καθώς από το 2005 η Τουρκία τον όρισε ως το δυτικό άκρο των διεκδικήσεών της στην Ανατολική Μεσόγειο, με το ανατολικό να βρίσκεται περίπου 6 ν.μ. από την Πάφο.

Αυτό το νοητό τετράγωνο περιλάμβανε τις τουρκικές διεκδικήσεις, επίσημα διατυπωμένες από την Αγκυρα στον ΟΗΕ και γνωστές στην ελληνική διπλωματία. Από τον Δεκέμβριο του 2019 και έπειτα, με το απίστευτο (από κάθε άποψη) Τουρκολιβυκό Μνημόνιο, η Αγκυρα ακύρωσε την επήρεια των Δωδεκανήσων και της Κρήτης, προκειμένου να δημιουργήσει μια ζώνη που θα επέτρεπε στην Τουρκία να αποκτήσει θαλάσσια σύνορα με τη Λιβύη, κάτι που, υπό συνθήκες εφαρμογής του Διεθνούς Δικαίου, θα ήταν απλώς ανήκουστο. Ηδη από τον περασμένο Μάιο, η Αγκυρα έχει τεμαχίσει αυτή την έκταση σε 24 οικόπεδα, τα οποία έχουν αδειοδοτηθεί από το υπουργείο Ενέργειας της Τουρκίας, δίχως, ωστόσο, να προχωρήσει καμία ενέργεια.

Από την Αθήνα εκπέμπεται σε κάθε τόνο ότι αν η Αγκυρα κινηθεί δυτικά του 28ου μεσημβρινού (νοητά χωρίζει τη Ρόδο στη μέση, περίπου στο ύψος της Λίνδου), τότε η αντίδραση των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων δεν θα περιοριστεί στην παρουσία και την προβολή ισχύος, αλλά θα περιλαμβάνει και χρήση των στρατιωτικών μέσων που βρίσκονται στην περιοχή. Το ερώτημα, λοιπόν, είναι αν ο Ταγίπ Ερντογάν θα αποφασίσει να προχωρήσει δυτικά του 28ου μεσημβρινού, γνωρίζοντας όχι μόνο ότι υφίσταται η παρουσία των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, αλλά, επίσης, ότι η Αθήνα και το Κάιρο έχουν υπογράψει στις 6 Αυγούστου και έκτοτε έχουν επικυρώσει και τα δύο κοινοβούλια.

Αν η Αγκυρα κινηθεί δυτικότερα και, μάλιστα, νότια της Κρήτης, τότε δεν είναι καθόλου απίθανο να υπάρξει αντίδραση όχι μόνο από την Ελλάδα, αλλά και από την Αίγυπτο, η οποία προχώρησε στη συμφωνία οριοθέτησης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης με την Ελλάδα κατά κύριο λόγο, προκειμένου να αποκόψει την προσπάθεια επέκτασης της Τουρκικής επιρροής προς τη Λιβύη.

Μια ακόμα «κόκκινη γραμμή» της Αθήνας είναι προφανώς η αποστολή πλωτού γεωτρύπανου σε κάποια από τις περιοχές που έχει δραστηριοποιηθεί μέχρι σήμερα το «Oruc Reis» ή, παλαιότερα, το «Μπαρμπαρός». Και τούτο διότι η υφαλοκρηπίδα, δηλαδή ο βυθός της θάλασσας, αποτελεί αυτοδικαίως και εξ υπαρχής (ipso facto et ab initio κατά το Διεθνές Δίκαιο) κυριαρχικό δικαίωμα.

Το «Oruc Reis» αυτή τη στιγμή πλέει σε αρκετά μεγάλη απόσταση νότια της Ρόδου και του Καστελόριζου, κινούμενο σε έναν άξονα τον οποίο οι τούρκοι αξιωματούχοι έχουν ήδη προαναγγείλει. Με βάση δεδομένα και δημόσιες δηλώσεις, το «Oruc Reis» θα παραμείνει στην ευρύτερη αυτή περιοχή για ακόμα ένα μήνα, ενδεχομένως με κάποια στάση. Υπολογίζεται ότι περίπου κάθε 30-35 ημέρες χρειάζονται ανεφοδιασμός και ελαφρά συντήρηση για αυτού του τύπου τα σεισμογραφικά πλοία.

Το αν το «Oruc Reis» θα συνεχίσει τις έρευνες στην ίδια περιοχή, θα κινηθεί δυτικά του 28ου μεσημβρινού, ή αν αυτές οι δραστηριότητες συνοδευθούν και από απόπειρα γεώτρησης επαφίεται αποκλειστικά και μόνο στις πολιτικές προτεραιότητες του Ταγίπ Ερντογάν.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News