Τι απολογισμό μπορεί να κάνει κάποιος σε μια σεζόν που έχει διαψεύσει κάθε προσδοκία; Σε μια χρονιά που εισήγαγε νέα ζητούμενα και ακόμα διατηρεί έναν ομιχλώδη ορίζοντα; Από το πρώτο σοκ έως την προσαρμογή και την επαναφορά, ο δρόμος είναι μακρύς. Και απαιτεί νηφάλια ματιά, αντίληψη και αλλαγές. 

«Η κατάσταση είναι πολύ ρευστή και όποιος κάνει πρόβλεψη για το 2021, θα κάνει λάθος. Αυτό που συμβαίνει είναι κάτι πρωτόγνωρο. Δεν μπορούμε να έχουμε μέτρο σύγκρισης το 2019. Είμαστε σε φάση last – minute, μήνα με τον μήνα. Οι ξενοδόχοι είναι πολύ πιεσμένοι λειτουργικά και οικονομικά. Δεν έχουν αυτιά να ακούσουν οποιαδήποτε καθοδήγηση για το τι πρέπει να κάνουν για να αλλάξουν αυτά που είχαν συνηθίσει», λέει ο Γιώργος Κωνσταντινίδης, ιδρυτής και πρόεδρος της SWOT, εταιρίας διαχείρισης ξενοδοχείων, μάρκετινγκ και συμβουλευτικών υπηρεσιών στον τουρισμό. 

Η ταξιδιωτική κίνηση δεν είχε σχέση με άλλες χρονιές, ωστόσο «η Πελοπόννησος και γενικότερα οι προορισμοί που είχαν τουρισμό με οδική πρόσβαση  πήγαν πολύ καλά». Τα νησιά, όπως η Μύκονος και η Σαντορίνη κινήθηκαν περιορισμένα, με τις βασικές αγορές τους, Αμερικανούς και Βρετανούς να εκλείπουν. Οι Γάλλοι εξάλλου ήταν κυρίαρχοι φέτος στη χώρα, ενώ τα Χανιά δούλεψαν με Ελληνες. Και «η Αθήνα έχει το μεγαλύτερο πρόβλημα». 

Πολλοί έχουν μάθει να κάνουν μόνο συμβόλαια. Ομως τα συμβόλαια πλέον μειώθηκαν, μεταφέρθηκαν, σταμάτησαν. Τι θα γίνει από εδώ και πέρα;

«Τα ξενοδοχεία έχουν δεχθεί ένα γερό πλήγμα λόγω της κατάστασης. Τα πράγματα δεν θα είναι ποτέ τα ίδια», λέει ο Δημήτρης Σερίφης διευθύνων σύμβουλος και συνιδρυτής της Nelios, εταιρίας ψηφιακής στρατηγικής. 

Ο ίδιος διαπιστώνει μια «μεγάλη στροφή προς το online», καθώς η αγορά κατάλαβε με επώδυνο τρόπο ότι όταν πέφτει ένας Tour Operator, «το μπαμ είναι μεγάλο». Χρειάζεται λοιπόν μια «διαχείριση ρίσκου» και μια «πιο υγιής κατανομή των πωλήσεων των ξενοδοχείων». Τι σημαίνει αυτό; «Θα πρέπει να «χτίσουν» το online, νέες συνεργασίες με εξειδικευμένα (niche) γραφεία».

Είναι αυτονόητο ότι η διαδικασία αυτή αποτυπώνεται διαφορετικά σε μικρά και μεγαλύτερα ξενοδοχεία. «Είναι πιο δύσκολο σε μεγάλο ξενοδοχείο να κάνει logistics για διαφορετική κατανομή πωλήσεων. Μπορεί όμως να στραφεί σε πιο υγιείς κατανομές», σημειώνει, επικαλούμενος το παράδειγμα ενός ξενοδοχείου μεγάλης δυναμικότητας στην Κέρκυρα, το οποίο φέτος είχε περίπου 40% των κρατήσεών του από online κανάλια. 

Η φετινή χρονιά κατέδειξε ότι η προσβασιμότητα και δη η οδική, έδωσε πλεονέκτημα. Πελοπόννησος, Στερεά Ελλάδα, Θεσσαλία, Ηπειρος, ήταν από τις περιοχές που δέχτηκαν κόσμο, ειδικά από την ελληνική αγορά. Αλλά και για όσους ξένους ήρθαν στη χώρα, το «Fly and Drive» ήταν πολύ διαδεδομένο, διαπιστώνει ο κ. Σερίφης, αναφερόμενους σε ταξιδιώτες, οι οποίοι προσγειώνονταν στο αεροδρόμιο της Αθήνας και στη συνέχεια νοίκιαζαν αυτοκίνητο για να φθάσουν στον τελικό προορισμό τους.

Χάρη στην οδική πρόσβαση ανακαλύπτονται νέοι προορισμοί, οι οποίοι είναι λιγότερο φορτισμένοι. «Αυτή η τάση είναι σίγουρα μπροστά μας», υποστηρίζει. 

Όπως και η τάση που αφορά εκείνους που επιλέγουν να μείνουν σε αυτόνομα καταλύματα ή κατοικίες, με τη σκέψη ότι θα αποφύγουν τους κοινόχρηστους χώρους ενός μεγάλου ξενοδοχείου. Σε κάθε περίπτωση όμως, στα ξενοδοχεία «υπάρχουν αυστηροί κανόνες για την τήρηση των υγειονομικών πρωτοκόλλων», τονίζει. 

Πότε θα έλθει η  κανονικότητα

Και τι γίνεται από δω και πέρα;

Σήμερα η ξενοδοχειακή αγορά είναι «μουδιασμένη», σχολιάζει ο κ. Σερίφης. «Οι ξενοδόχοι δεν ξέρουν τι να σκεφθούν». Και αυτό σε συνάρτηση με το πότε θα έρθει το εμβόλιο, πότε θα ανακτηθεί η εμπιστοσύνη του κόσμου για να ταξιδέψει ξανά. 

Ομως, ακόμα και η λύση ενός εμβολίου δεν θα αλλάξει την εικόνα μονομιάς. Στην μελέτη που παρουσίασε την περασμένη εβδομάδα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ταξιδιών (European Travel Commission – ETC), έργο που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ενωση και συμμετέχει επίσης η ελληνική MINDHAUS, η διάθεση των 6.000 ερωτηθέντων από δέκα σημαντικές χώρες – πηγές εξερχόμενου τουρισμού, είναι έντονη για να ταξιδέψουν τους επόμενους έξι μήνες, εντός Ευρώπης. Ομως το κλίμα ανασφάλειας τους επηρεάζει, την ώρα που η υγεία και η ασφάλεια, όπως και η ηρεμία και η χαλάρωση, αναδεικνύονται ως τα πιο σημαντικά κριτήρια στις ταξιδιωτικές τους επιλογές. Αντίστοιχα, οι αερομεταφορές θεωρούνται το λιγότερο ασφαλές τμήμα του ταξιδιού (20%), με λιγότερους από το 50% να σκοπεύουν να επιλέξουν αεροπλάνο στο επόμενο ταξίδι. Ενώ, το εμβόλιο θα έχει μια ήπια θετική επίδραση, καθώς μόνο 44% απάντησαν ότι θα ταξιδέψουν αμέσως μετά την κυκλοφορία του.  

Η «κανονικότητα» λοιπόν θα πάρει χρόνο. «Από το 2022 και μετά θα μιλάμε για μια καλή χρονιά», λέει ο κ. Σερίφης. Αλλά «ποιο θα είναι το σύστημα έως τότε; Με ποιες αεροπορικές; Ποιους Tour Operators;»

Ολα όσα αποτελούσαν θέματα συζήτησης για το μέλλον, είναι τώρα δεδομένα στο παρόν. «Ο μετασχηματισμός θα γίνει νομοτελειακά, με το ζόρι. Και οι συσχετισμοί θα αλλάξουν μοιραία», τονίζει. Ενας από αυτούς είναι η διεθνής έκθεση World Travel Market, το σημείο δικτύωσης του διεθνούς τουρισμού που πραγματοποιείται κάθε Νοέμβριο στο Λονδίνο, με άπαντες παρόντες. Εφέτος θα διεξαχθεί μόνο ψηφιακά, για να δοκιμάσει τα αντανακλαστικά της τουριστικής αγοράς στη νέα εποχή.   

Τώρα «φαίνεται το μεγάλο κενό στην ταυτότητα και προβολή των προορισμών μας, σε αντίθεση με το brand Ελλάδα», υπογραμμίζει ο διευθύνων σύμβουλος της Nelios. 

Οι Tour Operators δραστηριοποιούνται στη μαζικότητα, η οποία σήμερα «τρώει ένα μεγάλο χτύπημα», σε κάθε της έκφανση, όπως charter, πούλμαν, κλπ. Πώς αυτό μπορεί να εξελιχθεί; «Κατά τη γνώμη μου, θα εξελιχθεί ή σε κάτι πάρα πολύ exclusive για να επιβιώσει μόνο σε πολύ υψηλό επίπεδο ή θα περιοριστεί πολύ γιατί ο κόσμος δεν θα θέλει τη μαζικότητα», απαντά.

Οι προορισμοί και το κάθε ξενοδοχείο θα πρέπει πλέον να απευθύνονται «σε συγκεκριμένα κοινά (target group), με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, όπου κι αν αυτά βρίσκονται στον κόσμο». Ο κάθε προορισμός πρέπει να στραφεί σε όποιο κοινό μπορεί να δώσει υπεραξία. Να εστιάσει στον άνθρωπο και «να του προτείνει την εμπειρία που του ταιριάζει», εξηγεί. 

Και σημειώνει ότι στα ξενοδοχεία με τα οποία συνεργάζεται η εταιρία ψηφιακής στρατηγικής οι κρατήσεις προέρχονται από 125 χώρες. «Ο ΕΟΤ δεν έχει στρατηγική ή προβολή για 125 χώρες. Το πολύ για 30. Αρα αυτός που θέλει να έρθει στην Ελλάδα, θα έρθει». Χρειάζεται λοιπόν πολύ μεγαλύτερη διασπορά από τον προορισμό. Και για να υποστηρίξεις αυτή τη μεγάλη γεωγραφική διασπορά, «πρέπει να υποστηρίξεις την προσβασιμότητα με δικά σου αεροπλάνα», προσθέτει, υπογραμμίζοντας τη σημασία της Aegean σε αυτή την εξέλιξη. 

Μιλάμε λοιπόν για ανάδειξη των προορισμών με παγκόσμια διασπορά της ταυτότητάς τους και στόχο τον άνθρωπο, με βάση το προφίλ και χαρακτηριστικά που μπορούν να δώσουν υπεραξία. «Αυτό συνεπάγεται διασπορά του ρίσκου. Και έτσι θα κατανεμηθεί η κίνηση και θα διαχυθεί η υπεραξία γύρω από τον τουρισμό», καταλήγει.

Σε μία από τις συμπερασματικές συστάσεις της, η μελέτη της ETC επισημαίνει ότι οι προορισμοί θα πρέπει να εστιάσουν στο εξής στην υπάρχουσα ζήτηση για εσωτερικά και ενδοευρωπαϊκά ταξίδια. Ειδικότερα, οι  προορισμοί οι οποίοι βασίζονται κυρίως στην αεροπορική σύνδεση θα πρέπει να ξανασκεφθούν τη στρατηγική μάρκετινγκ, τις αγορές – πηγές τους και να στοχεύσουν σε ειδικά κοινά. 

Αντίστοιχα, με πάνω από τα δύο τρίτα των ταξιδιωτών να χρησιμοποιούν online πληροφόρηση για να σχεδιάσουν ένα ταξίδι, τόσο οι προορισμοί, όσο και οι τουριστικές επιχειρήσεις θα πρέπει να διευρύνουν περαιτέρω το μερίδιο του ψηφιακού μάρκετινγκ, με μια κατηγορία ταξιδιωτών να εκτιμάται ότι θα είναι πολύ δυναμική: οι οικογένειες, ειδικά στις ηλικίες 35-54. 

Το παράδειγμα του Πηλίου

«Σε μας έρχονται άνθρωποι που θέλουν να δουν μια άλλη Ελλάδα», λέει ο Φιλάρετος Ψημμένος, ιδιοκτήτης του ξενώνα Amanita, ενός αναπαλαιωμένου αρχοντικού του 19ου αιώνα στην Τσαγκαράδα του Πηλίου. Ξενοδόχος με 25 κρεβάτια και έντονη γαστρονομική παρουσία, ο ίδιος δραστηριοποιείται από το 2006, ύστερα από μια επαγγελματική πορεία στο μάρκετινγκ και τα οικονομικά. 

Περιγράφοντας πώς βίωσε το φετινό καλοκαίρι, διαπιστώνει «ένα μεταχρονολογημένο loyalty», καθώς παρότι η πελατεία του παραδοσιακά είναι κατά 80% από το εξωτερικό, η σεζόν κύλησε καλύτερα από τις αρχικές προσδοκίες. Ο Ιούνιος ήταν ένας μήνας «πανικού» και προσαρμογής. Ομως τον Ιούλιο ο τζίρος κάλυψε το 70% σε σχέση με πέρυσι, ενώ τον Αύγουστο ίσως να ξεπέρασε το 2019. «Είδαμε παλιούς πελάτες που είχαν πολλά χρόνια να κάνουν κράτηση, είτε επειδή τα προηγούμενα χρόνια προσπαθούσαν και δεν έβρισκαν διαθεσιμότητα, είτε επειδή μας ξαναθυμήθηκαν ως ασφαλείς και εύκολα προσβάσιμους», εξηγεί. Αλλά και παλαιότερα, οι ξένοι έρχονταν ακόμα και από τις ΗΠΑ «γιατί είμαστε προορισμός γι’ αυτούς. Δεν τους απασχολεί η απόσταση. Είναι συνειδητοποιημένοι στο τι επιθυμούν». 

Οι τάσεις της ιδιωτικότητας, της ευζωίας, της ασφάλειας, είναι στην κορυφή των κριτηρίων. «Το Πήλιο έχει τέτοια χαρακτηριστικά και την επόμενη δεκαετία θα ενισχυθεί πολύ από αυτά. Ισως είναι και ένας από τους προορισμούς που θα αναπτυχθούν», εκτιμά ο κ. Ψημμένος, σημειώνοντας ότι η ευρύτερη περιοχή έχει ξενοδοχειακή υποδομή επιπέδου. Και φέτος, λόγω και των έκτακτων συνθηκών, ήταν μία από τις περιοχές που δέχτηκαν αρκετό κόσμο. 

Μερικά συμπεράσματα, στα οποία κατέληξε με το κλείσιμο της σεζόν: «Δεν παίζεις με τις τιμές που θεωρείς δίκαιες», λέει, αναφερόμενος στην ανησυχία των ξενοδόχων τον Ιούνιο και την τάση τους να μειώσουν τιμές για να τονώσουν τη ζήτηση. «Οι τιμές είναι το όριο με το οποίο ξεχωρίζεις την ποιότητα των πελατών σου. Η τιμή καθορίζει τι είδους επισκέπτης θα έρθει και μ’ έναν τρόπο ομογενοποιεί τους πελάτες. Σ’ ένα μεγάλο ξενοδοχείο, η ανομοιογένεια δεν ενοχλεί. Σ’ ένα μικρό όμως, είναι πρόβλημα». Και τελικά, στο Πήλιο «δεν χρειαζόμαστε τον οδικό τουρισμό από τα Βαλκάνια». 

Τα τελευταία χρόνια η στρατηγική προβολής της περιοχής στράφηκε σε εκθέσεις στην ευρύτερη βαλκανική, με στόχο να «βοηθήσει» τις πληρότητες σε φθηνότερα καταλύματα, «αντί να τα βοηθήσουμε να αναβαθμιστούν». Αποτέλεσμα ήταν «να έχουμε σιγά – σιγά βαλκάνιους επισκέπτες, οι οποίοι επέλεγαν καταλύματα με 40 ευρώ τη βραδιά, τα οποία παρέμεναν έτσι στην ξεπερασμένη υποδομή τους». Οι Βαλκάνιοι όμως έρχονται Ιούλιο και Αύγουστο, «μήνες στους οποίους κινείται και η ελληνική αγορά. Οπότε, ο κόσμος συνωστίζεται στην ίδια περιορισμένη περίοδο». Οι βαλκανικές χώρες «δεν έχουν συνταξιούχους με οικονομική δυνατότητα», όπως άλλες χώρες, για να ταξιδεύουν στα άκρα της σεζόν. 

Εν τέλει, ένας προορισμός δεν ταιριάζει σε όλους. «Κάθε προορισμός ταιριάζει σε διαφορετικό ταξιδιώτη. Οι Βαλκάνιοι δεν ενδιαφέρονται για τη γαστρονομική ταυτότητα του τόπου», σημειώνει ο κ. Ψημμένος. 

«Θα πρέπει να δούμε τα ποιοτικά χαρακτηριστικά αυτών στους οποίους πουλάμε όλα αυτά τα χρόνια. Τον συνειδητοποιημένο τουρίστα είναι χαρά να τον φιλοξενείς».

Ειδικά όταν τον έχεις επιλέξει. 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News