Η ιστορία των Beatles είναι γνωστή: Λίβερπουλ, Αμβούργο, The Cavern Club, Μπιτλομανία, Εντ Σάλιβαν, «Πιο δημοφιλής από τον Ιησού», περιοδείες τέλος, Sgt Pepper, θάνατος του Επσταϊν, Ινδία, καβγάδες, Γιόκο, η τελευταία συναυλία σε μια ταράτσα, η κακή διάλυση.

Είναι μια ιστορία συναρπαστική γιατί έχει ένα ξεκάθαρο τέλος, αν και θλιβερό, που το έβαλε η δολοφονία του Τζον Λένον στις 8 Δεκεμβρίου του 1980. Ηταν  μια μυθική τραγωδία του 20ου αιώνα.

Ο Λένον έμεινε στη μνήμη του κοινού ως ο άνθρωπος που έγραψε το «Imagine», το μισό ενός ζευγαριού που άφησε εποχή, ένας προφήτης για την ειρήνη. Αγιοποιημένος μετά τον θάνατό του, έχει έκτοτε παρεξηγηθεί εντελώς, γράφει ο Τομ Γκιμπς στην Telegraph, σε ένα αφιέρωμα με αφορμή τα γενέθλιά του. Δολοφονήθηκε σε ηλικία 40 ετών και, αν ζούσε, στις 9 Οκτωβρίου 2020 θα έκλεινε τα 80.

Ο θάνατος ισοπεδώνει τους ανθρώπους, παγιδεύοντάς τους μέσα στην απολιθωμένη κάψουλα μιας συγκεκριμένης ηλικίας ή μέσα στην θολή εικονογράφηση της τραγωδίας. Αυτό συνέβη στον Τζον Λένον, μάλιστα η φήμη του έκανε ζημιά στην πολυπλοκότητά του.

Πώς τον διαμόρφωσαν τα γεγονότα της ζωής του, τα δύσκολα χρόνια που έζησε και η πραγματικά «ζαλιστική» διαδρομή των Beatles; Και πώς τον θυμόμαστε σήμερα, 40 χρόνια μετά τον θάνατό του; Πόσο έχει αλλάξει η εικόνα του από το 1980;  Μήπως κινδυνεύει να ξεχαστεί η αλήθεια που επιδίωξε μέσω της τέχνης του;

Ο Τζον Λένον γεννήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 1940 και πριν γίνει δέκα ετών είχε ήδη βιώσει την εγκατάλειψη. Η δεκαετία από το 1940 έως το 1950 «έχει πραγματικά σημασία» λέει η Τζουντ Κέσλερ, η οποία έχει γράψει τέσσερα από τα εννιά βιβλία μιας βιογραφίας του Λένον.

«Είναι η δεκαετία που τον καθόρισε και είχε τον μεγαλύτερο αντίκτυπο πάνω του. Καθώς άρχισα να ακούω τις ιστορίες για το τι συνέβη τα πρώτα 10 και τα επόμενα 10 χρόνια της ζωής του, η ερώτησή μου ήταν “πώς κατάφερε να συνεχίσει αυτός ο άνθρωπος;” Ηταν μια τραγωδία ικανή να τον ακινητοποιήσει», λέει η βιογράφος του.

Η σχέση του Λένον με τη μητέρα του Τζούλια ήταν περίπλοκη. Η Μίμι, η μεγαλύτερη αδερφή της Τζούλια και θεία του Λένον, την ανέφερε στις κοινωνικές υπηρεσίες όταν έμαθε ότι το βρέφος κοιμόταν στο ίδιο κρεβάτι με τη μαμά του και τον τότε φίλο της. Λίγο αργότερα, η Μίμι ανέλαβε την φροντίδα του τετράχρονου αγοριού και έκτοτε ζούσε στο σπίτι της.

Όταν έγινε έξι ετών, ο πατέρας του Λένον Άλφ επέστρεψε μετά τη θητεία του στη θάλασσα κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ηταν η πρώτη φορά που έβλεπε τον γιο του. Τον πήρε από τη Μίμι για να ζήσουν στο σπίτι μιας φίλης του στο Μπλάκπουλ. Εκείνο το ταξίδι ήταν μια από τις πιο καθοριστικές εμπειρίες της ζωής του Τζον Λένον.

Ενώ αρχικά διάλεξε να ζήσει με τον πατέρα του, όταν είδε πόσο είχε αναστατωθεί η Τζούλια, αποφάσισε να γυρίσει πίσω στο Λίβερπουλ μαζί της και να εγκατασταθεί πάλι στο σπίτι της θείας Μίμι. Δεν θα ξαναέβλεπε ποτέ τον πατέρα του μέχρι να γίνει ένας από τους πιο διάσημους ανθρώπους του κόσμου. Δεν θα μάθουμε ποτέ τι ακριβώς συνέβη στο Μπλάκπουλ. Το θέμα είναι, λέει η Κέσλερ, ότι του προκάλεσε μια αγωνία που ο Λένον την κουβαλούσε για δεκαετίες στην ψυχή του.

Η Μίμι τον έγραψε σε ένα σχολείο, τέσσερα λεπτά με τα πόδια από την οδό Πένι Λέιν. Φίλοι και συγγενείς μιλούν για έναν πιτσιρικά που είχε το χάρισμα να γίνεται αμέσως αρχηγός σε όποια ομάδα και αν βρισκόταν, γοητεύοντας αγόρια και κορίτσια.

Ηταν επίσης πεισματάρης, περίεργος, έξυπνος και «προβληματικός», προκαλώντας φασαρίες μέσα στην τάξη. Η Μίμι του αφοσιώθηκε -αν και μητρική αγάπη δεν είχε για να του δώσει- και ο Τζορτζ, ο άντρας της, ήταν η πατρική φιγούρα που είχε ανάγκη ο πιτσιρικάς: του έμαθε φυσαρμόνικα -το όργανο που θα χρησιμοποιούσε στο «Love Me Do», την πρώτη επιτυχία των Beatles-, να λύνει σταυρόλεξο  και να ζωγραφίζει.

Ο Τζον «ήταν ένα μαλακό, ευγενικό, προσιτό, στοργικό άτομο, και η Μίμι ακριβώς το αντίθετο», λέει Λέσλι-Αν Τζόουνς, συγγραφέας ενός νέου βιβλίου με τίτλο «Who Killed John Lennon?». Συνήθιζε να πετάει τα σκίτσα και τα ποιήματά του, κι εκείνος, «με μια απίστευτη αίσθηση του πεπρωμένου του σε μια τόσο νεαρή ηλικία, της έλεγε “πετάς τη δουλειά μου, θα λυπάσαι όταν θα είμαι διάσημος”. Ήξερε ότι προοριζόταν για σπουδαία πράγματα».

Όταν έγινε 10 ετών, η μητέρα του τους επισκεπτόταν πλέον συχνά, είχε αρχίσει επίσης να αλληλογραφεί με τον πατέρα του, που είχε απολυθεί από το Εμπορικό Ναυτικό και μπαινόβγαινε στη φυλακή. Εν τω μεταξύ ο Τζον λαχταρούσε απελπισμένα την αγάπη και απείχε μόλις έξι χρόνια από τη συνάντησή του με τον πρώτο μεγάλο έρωτα της ζωής του, το ροκ εντ ρολ.

Μαθητής ακόμα, άρχισε να βγάζει τη δική του εφημερίδα, The Daily Howl, και έγραψε τα πρώτα του τραγούδια. Αρχισε επίσης να καταναλώνει μεγάλες ποσότητες αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών. Ο θάνατος του θείου του Τζορτζ υπήρξε καταλυτικός. Δεν του είχαν πει ότι είναι άρρωστος, τον απομάκρυναν από το σπίτι και όταν γύρισε η κηδεία είχε ήδη γίνει.

Το 1958 η Τζούλια σκοτώθηκε από ένα αυτοκίνητο έξω από το σπίτι της Μίμι. Ο Λένον πίστευε ότι οδηγός ήταν ένας μεθυσμένος αστυφύλακας, πράγμα που εδραίωσε στον χαρακτήρα του το επαναστατικό στοιχείο, το οποίο θα τον ακολουθούσε μέχρι το τέλος της ζωής του. Η απώλεια της μητέρας του τού άφησε βαθιά τραύματα καθηλώνοντάς τον για πάντα στην εφηβεία, χωρίς ποτέ να ωριμάσει. «Το πιο τρομακτικό πράγμα ήταν ότι κάθε φορά που τραβούσε τις κουρτίνες του υπνοδωματίου του έβλεπε το σημείο, που είχε σκοτωθεί. Και για να το αντιμετωπίσει θύμωνε και κατηγορούσε όλους τους άλλους», λέει Λέσλι-Αν Τζόουνς.

Το 1960 ο Λένον γιόρτασε τα 20α γενέθλιά του στο Αμβούργο ως «σκαθάρι». Ηταν η έκτη νύχτα από τις 56, που οι Beatles θα έπαιζαν στο Kaiserkeller club με την αρχική τους σύνθεση των Πολ ΜκΚάρτνεϊ, Τζορτζ Χάρισον, Στιούαρτ Σάτκλιφ στο μπάσο και Πιτ Μπεστ στα ντραμς. Και μέχρι να γίνει 30 ετών οι Beatles ηχογράφησαν όλα τα τραγούδια της καριέρας τους.

Ο Λένον έγραψε τραγούδια όπως τα «Come Together», «Revolution», «A Day In The Life», «Tomorrow Never Knows», «In My Life», «A Hard Day’s Night», «She Loves You», που δεν είναι παρά από ένα τραγούδι από τα άλμπουμ που έβγαζε κάθε χρόνο το συγκρότημα. Στα τέλη του 1970 ο Λένον ήθελε να τα αφήσει όλα αυτά πίσω του. Όταν ο Πολ ΜκΚάρτνεϊ ανακοίνωσε τη διάλυση της μπάντας στις 10 Απριλίου εκείνης της χρονιάς, ο Τζον Λένον ήταν διαλυμένος από τις εξαντλητικές περιοδείες. Η φήμη τον είχε αλλάξει αλλά είχαν κάνει επίσης τη δουλειά τους η μαριχουάνα, το LSD και ίσως η ηρωίνη. Τα γενέθλια των 30 τον βρήκαν, ενώ ηχογραφούσε του πρώτο του σόλο άλμπουμ «Plastic Ono Band».

Εκανε δύο γάμους και απέκτησε δύο γιους. Το 1962 παντρεύτηκε τη Σίνθια Πάουελ και το 1969 τη Γιόκο Ονο. Ο γιος του Τζούλιαν γεννήθηκε το 1963 και οι σχέσεις τους ήταν στην καλύτερη περίπτωση απόμακρες, κάτι που θα προσπαθούσε αργότερα να διορθώσει.

Η Γιόκο, η «μητέρα» όπως την αποκαλούσε, του έσωσε κυριολεκτικά τη ζωή. Το ζευγάρι έκανε μήνα του μέλιτος διδάσκοντας την ειρήνη σε μία παγκόσμια περιοδεία σε κρεβάτια ξενοδοχείων: «Δεν σεβόταν καθόλου τη ζωή του, και αυτό την έκανε να του φέρεται μητρικά», λέει η Τζόουνς, «Ηταν πραγματική γκουρού για τον Λένον και κατάφερε να αλλάξει την άποψή του για τα παιδιά, την πνευματικότητα, τον φεμινισμό, τα προβλήματα του κόσμου, και να σκεφτεί ευρύτερα, για να διευρύνει την εμβέλεια του. Τον άλλαξε. Νομίζω ότι θα είχε πεθάνει πολύ νωρίτερα αν δεν την είχε συναντήσει».

Η Γιόκο είχε μια κόρη από προηγούμενο γάμο, την Κιόκο. Τον Σεπτέμβριο του 1971 εγκαταστάθηκαν στις ΗΠΑ και δεν γύρισαν ποτέ πίσω στην Αγγλία. Στα 35 του, ο Λένον απέκτησε μαζί της τον Σον και του αφοσιώθηκε μειώνοντας στο ελάχιστο τις δημόσιες εμφανίσεις και βρίσκοντας κάποια γαλήνη μετά την ταραχώδη δεκαετία του 1970.

Λίγο πριν από τα 31α γενέθλιά του κυκλοφόρησε το «Imagine», το δεύτερο σόλο άλμπουμ του με το οποίο έμεινε στη μνήμη των περισσότερων ανθρώπων, προκαλώντας μια κάποια ειρωνεία γιατί το να τραγουδάς το «imagine no possessions» σε ένα τεράστιο διαμέρισμα στη Νέα Υόρκη με ένα λευκό πιάνο, ακούγεται τουλάχιστον υποκριτικό. Η πραγματική ειρωνεία, όμως, είναι ότι ο άνθρωπος που έζησε με την φιλοσοφία της ειρήνης, έχασε τη ζωή του από ένα όπλο.

Μία ημέρα πριν από την δολοφονία του στις 8 Δεκεμβρίου 1980, φωτογραφήθηκε από την Ανι Λίμποβιτς, γυμνός και κουλουριασμένος δίπλα στη Γιόκο Ονο. Υπέγραψε επίσης έναν δίσκο του «Double Fantasy» έξω από το Dakota Building για έναν άντρα ονόματι Μαρκ Ντέιβιντ Τσάπμαν.  Μερικές ώρες αργότερα, ο Τσάπμαν θα τον δολοφονούσε πυροβολώντας τον από πίσω με τέσσερις σφαίρες, που η κάθε μια από αυτές ήταν αρκετή για να τον σκοτώσει. Η δολοφονία έγινε έξω από την πολυκατοικία, όπου η Γιόκο και ο Σον θα συνέχιζαν να ζουν, και στο βλέμμα τους θα επαναλαμβανόταν με απαίσιο τρόπο το βλέμμα του Τζον όταν κοίταζε έξω από το παράθυρο της Μίμι.

Η Γιόκο φρόντισε να τιμήσει τη μνήμη του και σε όλο τον κόσμο τα γενέθλιά του από τότε μέχρι σήμερα γιορτάστηκαν με μεγάλες τιμές.

Το 2000 ειδικά, στα 60 χρόνια από τη γέννησή του, επανακυκλοφόρησαν τα άλμπουμ «Plastic Ono Band» και «Double Fantasy», αεροπλάνα έγραψαν «Remember Love» στον ουρανό της Νέας Υόρκης, η Γιόκο Ονο εγκαινίασε μια έκθεση για τον σύζυγό της στο Rock and Roll Hall of Fame στο Κλίβελαντ, στην Ιαπωνία ένα ολόκληρο μουσείο ήταν αφιερωμένο στον Τζον Λένον και έξω από την Όπερα του Σίδνεϊ στήθηκε ένα γλυπτό από πάγο με το κεφάλι του. Και ένα χρόνο αργότερα το αεροδρόμιο του Λίβερπουλ μετονομάστηκε σε «Τζον Λένον», βάζοντάς τον στην ίδια τάξη με τους Σαρλ ντε Γκολ, Ιντιρα Γκάντι και Τζον Φ. Κένεντι.

Τι θα έκανε αν ζούσε; Κανείς δεν ξέρει, μόνο εικασίες υπάρχουν. Θα συνέχιζε πιθανόν την σόλο καριέρα -τον ενδιέφερε το χιπ-χοπ έχει πει η Γιόκο- και τον ακτιβισμό. Ισως το πιο αληθινό πράγμα που είχε πει ο ίδιος για τον ακτιβισμό του ήταν «κάνουμε μια διαφημιστική καμπάνια για την ειρήνη», γράφει η Telegraph στο φετινό αφιέρωμά της. Και στις μέρες μας ίσως -όπως  η Γκρέτα Τούνμπεργκ- να έλεγε «δεν πρόκειται να το διορθώσω αυτό το πράγμα, αλλά θα επιστήσω την προσοχή σας σε αυτό το πράγμα, θα σας κάνω να το σκεφτείτε και να δείτε σε ποια πλευρά βρίσκεστε».

Φέτος, όπως ανακοίνωσε η Γιόκο Ονο στη σελίδα της στο Facebook θα γίνουν online μέσω της ιστοσελίδας http://johnlennon.com.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News