Μεταρρυθμίσεις. Είναι η λέξη που ακούγεται, μετά από τα μέτρα και τις προβλέψεις για την αντιμετώπιση της πανδημίας και τη στήριξη της οικονομίας. Μιας πανδημίας που ανέτρεψε πολλά στο εδραιωμένο modus operandi της επιχειρηματικότητας. Με το εξ αποστάσεως να αντικαθιστά το δια ζώσης, την ασφάλεια και βιωσιμότητα να καθορίζει τις επιλογές και το ιδιωτικό να υπερισχύει του ομαδικού.

Οι συζητήσεις για το «μετά την πανδημία» προσπαθούν να ψηλαφήσουν τα δεδομένα και τις μεταβλητές. Και εκεί η λέξη «μεταρρυθμίσεις» ακούγεται ξανά.

Ακόμα και στη συνέντευξη Τύπου του Πρωθυπουργού στη ΔΕΘ, όταν καλύφθηκαν τα θέματα της κρίσης στα ελληνοτουρκικά, στη δημόσια υγεία και στην οικονομία, ο ίδιος είπε: «Δεν υποστέλλουμε τη σημαία των μεταρρυθμίσεων χάριν της συγκυρίας. Το ανάποδο θα σας έλεγα, ότι η συγκυρία απέδειξε πόσο σημαντικές είναι μεγάλες δραστικές αλλαγές οι οποίες θα αλλάξουν συνολικά το παραγωγικό μοντέλο της χώρας».

Για να προσθέσει ότι «ο «ελέφαντας» στο δωμάτιο είναι η κλιματική αλλαγή» και γι’ αυτό στο Ταμείο Ανάκαμψης ένα μεγάλο κομμάτι θα είναι «πράσινες» δράσεις. Τα διαθέσιμα κεφάλαια: 72 δισ. ευρώ από το ΕΣΠΑ και 30,2 δισ. ευρώ Ταμείο Ανάκαμψης για αναπτυξιακές πρωτοβουλίες την περίοδο 2021-26.

Αναφερόμενος ξανά στο παραγωγικό μοντέλο της χώρας και στις κατευθύνσεις του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης, ο κ. Μητσοτάκης επισήμανε: «Θέλουμε έμφαση σε ιδιωτικές και σε δημόσιες επενδύσεις, με κύριους άξονες την «πράσινη» οικονομία, τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την προώθηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας μας, στα οποία αυτοί οι δύο οριζόντιοι άξονες θα πρέπει να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο». Αρα, «θέλουμε ποιότητα, καινοτομία, εξωστρέφεια και πάντα προσήλωση στους δύο βασικούς άξονες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που είναι η προστασία του περιβάλλοντος και η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση, η ψηφιοποίηση και οι δυνατότητες που μας δίνει η τεχνολογία».

Πώς μεταφράζονται ή κουμπώνουν όλα αυτά στον τουρισμό; Στον νευραλγικό τομέα της ελληνικής οικονομίας, που εφέτος θα της δώσει μόλις το 1/6 των περυσινών εσόδων (τρία δισ. ευρώ); Και που στην καλύτερη περίπτωση το 2021 θα φθάσει στο 50% των εισπράξεων του 2019 (18 δισ. ευρώ), όπως εκτίμησε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) Γιάννης Ρέτσος, στη συζήτηση του τέταρτου συνεδρίου του «Κύκλου Ιδεών»;

Μα, στο μεταξύ, το 2020 η ταξιδιωτική βιομηχανία αναποδογύρισε. «The Travel Industry Turned Upside Down» είναι ο τίτλος της μελέτης της Skift Research σε συνεργασία με τη McKinsey & Company που μόλις δημοσιεύθηκε.

Τι σημαίνει αυτό; Πολλά. Ξεκινώντας από την αβεβαιότητα για το μέλλον, το σοκ στις αερομεταφορές, τη μεταβολή στη συμπεριφορά, τη διατάραξη των επιχειρηματικών και τουριστικών μοντέλων, τις αλλαγές στην ταξιδιωτική εμπειρία και στο προφίλ του ταξιδιώτη.

Ευελιξία και σβελτάδα είναι τα ζητούμενα για τις επιχειρήσεις του τουρισμού, την επόμενη μέρα μετά την πανδημία

Πόσο υποψιασμένοι είμαστε στην Ελλάδα για αυτή τη νέα συνθήκη;

Τις τελευταίες δεκαετίες, η ταξιδιωτική αγορά είχε σταθερή ανάπτυξη ακόμα και όταν οικονομικές κρίσεις και πανδημίες επηρέαζαν την παγκόσμια οικονομία. Η σημερινή κατάσταση είναι διαφορετική. Και η εξέλιξη του τουρισμού μέσα σε αυτήν περιλαμβάνει τέσσερα στάδια: την περίοδο κρίσης, την αντιμετώπιση της πανδημίας, την οικονομική επαναφορά και, εν τέλει, τη νέα κανονικότητα.

Οι αεροπορικές εταιρίες, όπως και η κρουαζιέρα, ήταν οι δύο κλάδοι που δέχτηκαν το πιο ισχυρό πλήγμα, ενώ οι ενοικιάσεις παραθεριστικών κατοικιών και τα διαδικτυακά ταξιδιωτικά πρακτορεία (OTA) ανήκουν στους τομείς που περνούν την καταιγίδα λιγότερο επώδυνα.

Τα δύο τρίτα του παγκόσμιου αεροπορικού στόλου παραμένουν ακινητοποιημένα και 18 αεροπορικές εταιρίες υπέβαλαν αίτηση χρεοκοπίας σε διάστημα μερικών μηνών. Η ζήτηση για αεροπορικά ταξίδια, εξάλλου, αναμένεται να επιστρέψει στα επίπεδα του 2019, από το 2024. Ωστόσο, τα ναύλα εκτιμάται ότι θα παραμείνουν χαμηλά στην προσπάθεια των αεροπορικών εταιριών να γεμίσουν θέσεις. Μακροπρόθεσμα προβλέπεται το αντίθετο.

Η επιθυμία του κόσμου να ταξιδέψει καταγράφεται – όταν αυτό θα είναι επιτρεπτό. Και η ανερχόμενη τάση της «εργασίας από οπουδήποτε», θολώνει τις διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στα ταξίδια αναψυχής και στα επαγγελματικά ταξίδια. Οι εργαζόμενοι νομάδες είναι μια πραγματικότητα. Ταυτόχρονα, παράγοντες που δεν συνδέονται με την τιμή αποκτούν μεγαλύτερη σημασία στην κρίση του πελάτη. Αυτό είναι το κενό που πρέπει να καλύψει η ταξιδιωτική αγορά πριν από την ανάκαμψη της ζήτησης, ώστε να επαναφέρει την αυτοπεποίθηση στον ταξιδιώτη. Οι πελάτες πρέπει να αισθάνονται άνετα και ασφαλείς σε όλα τα στάδια του ταξιδιού τους.

Ευελιξία και σβελτάδα, είναι δύο λέξεις που χρησιμοποιεί στα συμπεράσματά της η μελέτη, αναφερόμενη στα ζητούμενα για τις επιχειρήσεις του τουρισμού, την επόμενη μέρα μετά την πανδημία. Γιατί σήμερα προσπαθούν να επιβιώσουν.

Η ζήτηση στα ξενοδοχεία υπολογίζεται ότι δεν θα επανέλθει στα επίπεδα του 2019 πριν από το 2023. Και εδώ μπαίνει η συνθήκη της ιδιωτικότητας. Μεγάλο τμήμα της αγοράς των παραθεριστικών κατοικιών, ιδιαίτερα των μεγαλύτερων, που βρίσκονται στην ύπαιθρο, φέτος κινήθηκαν καλύτερα από τα ξενοδοχεία. Η «ύπαιθρος», το φυσικό περιβάλλον, είναι επίσης λέξεις – κλειδιά. Από την άλλη, ο κλάδος των Tour Operators, έχοντας σαν βάση τα ομαδικά ταξίδια, είδε μια μείωση 85% στις κρατήσεις σε σχέση με το 2019.

Μια ακόμα λέξη-κλειδί, είναι η προσωποποίηση στο προφίλ του πελάτη – ταξιδιώτη. Και η στόχευση με μεγαλύτερη ακρίβεια, αντί της χρήσης ομαδικών δημογραφικών. Οπως και η διαμόρφωση προϊόντων και επιλογών που τον αφορούν. Εκεί, οι περισσότερες υπηρεσίες θα είναι ψηφιακές. Αλλά και περιβαλλοντικά βιώσιμες, καθώς ο τουρισμός φέρει ευθύνη για την κλιματική αλλαγή.

Με την απόσταση και την προσβασιμότητα να αποκτούν βαρύτητα πλέον στις επιλογές αλλά και στις δυνατότητες της ταξιδιωτικής αγοράς, ο εσωτερικός τουρισμός αποκτά διευρυμένο ρόλο σε πολλές χώρες και πηγές εξερχόμενου τουρισμού. Προσωρινά ή μακροπρόθεσμα, θα φανεί.

Τι σημαίνουν όλα αυτά για την Ελλάδα, τα έσοδα και τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τουρισμό;

«Οι αλλαγές είναι πολλές. Το πώς θα επηρεάσουν το μείγμα των αγορών που αποτελούν την τουριστική πελατεία της χώρας μένει να φανεί και έχει να κάνει και με την υγειονομική εξέλιξη. Ταυτόχρονα, έχουμε και τις οικονομικές επιδράσεις», λέει ο Μιχάλης Βαμιεδάκης, τουριστικός επιχειρηματίας, ξενοδόχος και τουριστικός πράκτορας.

Υπάρχει στροφή «στις ιδιωτικές διακοπές (private holiday). Αλλά τα ναύλα θα ανέβουν κατακόρυφα τα επόμενα χρόνια». Το ερώτημα λοιπόν είναι, ο κόσμος θα στραφεί στην ασφάλεια των ιδιωτικών διακοπών ή θα επιλέξει με κριτήριο το κόστος;

«Κάποια ξενοδοχεία το έχουν αντιληφθεί και θα αξιοποιήσουν αυτήν την τάση ώστε να δημιουργήσουν χώρους για αποσυμφόρηση», προσθέτει. «Το επιχειρηματικό μοντέλο στην Ελλάδα όμως δεν ήταν ποτέ έτοιμο να κάνει αλλαγές».

Γιατί το επόμενο ερώτημα είναι τι θα γίνει με τη βιωσιμότητα του κλάδου. «Οι περισσότερες ξενοδοχειακές επιχειρήσεις λειτουργούν με ένα παράθυρο ρευστότητας, έχοντας ήδη λάβει προκαταβολές από Tour Operators και μεταφέροντας τις πληρωμές τους σε βάθος διετίας».

Και πότε είναι το «μετά την πανδημία»;

«Το εμβόλιο, όταν βγει – με τις νέες εξελίξεις ίσως να καθυστερεί – θα έχει σίγουρα μια επικοινωνιακή αξία. Για να ξεπεραστεί όμως το πρόβλημα χρειάζεται τρία με τέσσερα χρόνια. Μέχρι τότε θα έχουμε μια ήπια επαναφορά. Σε αυτή τη διαδικασία, κάποιοι μόνο θα αντέξουν», καταλήγει ο κ. Βαμιεδάκης.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News