Υπάρχουν δύο ειδών αφηγήσεις για το Μάτι. Από τη μία περιγράφεται ο φονικός ερασιτεχνισμός και η δολοφονική αμεριμνησία ορισμένων υπευθύνων. Και από την άλλη, βρισκόμαστε μπροστά σε προσωπικές ιστορίες ηρωισμού και αυταπάρνησης που αφορούν απλούς πολίτες και ένστολους επαγγελματίες.

Οι νεκροί δεν μπορούν να διηγηθούν την ιστορία τους. Αυτό είναι έργο της Δικαιοσύνης. Οι τάφοι τους παραμένουν ανοιχτοί. Δεν είναι τυμβωρυχία η διατύπωση ερωτημάτων. Θα ήταν ύβρις η αποσιώπηση τους.

Αν πετάξετε πάνω από το Μάτι, φεύγοντας από το «Ελευθέριος Βενιζέλος», θα διαπιστώσετε ότι η περιοχή άρχισε να πρασινίζει και πάλι. Τα σκάφη δένουν στο μικρό λιμάνι, οι άνθρωποι κατεβαίνουν στην παραλία για μπάνιο. Το φωτεινό, αλλά και συχνά το σκοτεινό της ζωής είναι ότι συνεχίζεται.

Έχουν περάσει, λοιπόν, δύο χρόνια. Η φύση, που απεχθάνεται το κενό και αποστρέφεται το άσχημο, ξεκίνησε να αποκαθιστά την εικόνα. Οι άνθρωποι αργούν ακόμα. Οι πυρόπληκτοι, μαζί με τα ονόματα των νεκρών τους, μουρμουρίζουν ανικανοποίητα αιτήματα και ανεκπλήρωτες υποσχέσεις. Και η Δικαιοσύνη ακόμα να ολοκληρώσει την απόδοση των ευθυνών. Για όσους έχετε χάσει συνέχειες, οι διώξεις αφορούν πλημμελήματα καθώς ο εισαγγελέας έκρινε, μάλλον σωστά, ότι δεν προκύπτει δόλος.

Μερικές φορές αναρωτιέμαι αν θα ήταν παρηγορητική η ύπαρξη δόλου. Θα λέγαμε ότι πέσαμε σε εγκληματίες, το ανάθεμα θα έπεφτε στις άθλιες κεφαλές τους που, αποκομμένες από το θλιβερό σώμα τους, θα σάπιζαν προς παραδειγματισμό στους πασσάλους του ποινικού κολασμού. Όμως όχι, δεν ήταν δόλιοι. Αποδεικνύονται ανέτοιμοι ερασιτέχνες της κακιάς ώρας. Ατζαμήδες της δουλειάς, καταφερτζήδες της αναρρίχησης, ευθυνόφοβοι που έθεσαν το τομάρι τους πάνω από το καθήκον. Και αυτό μας επιτρέπει να συμπεράνουμε ότι όταν έρθει η στραβή σε τούτη τη χώρα, χρειάζεσαι δύο πράγματα που δεν υπάρχουν σε κανένα επιχειρησιακό σχέδιο, δεν περιγράφονται από πρωτόκολλα και οδηγίες: τύχη και φιλότιμο. Χρειάζεται, δηλαδή, να είσαι στο σωστό σημείο και να μην πέσεις στους λάθος ανθρώπους.

Στο Μάτι σημειώθηκε σύνοδος των παραγόντων που ορίζουν την κακοδαιμονία μας. Η τέλεια καταιγίδα με ναυτικούς που είτε δεν γνώριζαν να διαβάσουν χάρτες, είτε δεν ήξεραν κολύμπι. Και καταλάβαμε τι σημαίνει κράτος μέσα από την καχεξία και τις ελλείψεις του. Τι είναι κράτος; Τώρα μπορούμε να απαντήσουμε εύκολα. Είναι αυτό που δεν υπήρχε στο Μάτι.

Λίγες εβδομάδες μετά την τραγωδία κατεδαφίστηκε μία μάντρα στη Χαλκιδική. Ακολούθησαν μερικές άλλες μάντρες, όχι και τίποτα σπουδαίες με βίλες από πίσω, στην Αττική. Η Πολιτεία γκρέμιζε αυθαίρετα που δεν επέτρεπαν την πρόσβαση στη θάλασσα —αυτή δεν ήταν και η καμπάνια της κυβέρνησης; Θυμάται κανένας να άλλαξε κάτι άλλο; Να ξεκίνησε από το Μάτι μία θεσμική πρωτοβουλία που μεταμόρφωσε τις πολιτικές πρόληψης και αποτροπής νέας τραγωδίας;

Ακόμα λοιπόν και όταν ξεπεταχτούν τα δέντρα στο Μάτι, ακόμα και όταν επιστρέψουν τα πουλιά, ακόμα και όταν οι κισσοί και οι βουκαμβίλιες σκεπάσουν τους τείχους των σπιτιών, το μαύρο δεν πρέπει να φύγει από τα μάτια μας. Για να θυμόμαστε πού ζούμε και, κυρίως, πού και πώς πεθαίνουμε.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News