Στη διεθνή κοινότητα αναγκάστηκε να καταφύγει το Κάιρο ούτως ώστε να καταστεί δυνατή – μέσω της άσκησης πιέσεων από διεθνείς παράγοντες στην Αντίς Αμπέμπα – η σύναψη μιας συμφωνίας ανάμεσα στην Αίγυπτο και στην Αιθιοπία για το μέλλον του Νείλου, του θεού- ποταμού της Αιγύπτου.

Δεδομένης της ζωτικής σημασίας του μεγαλύτερου ποταμού της Αφρικής (και μάλλον και της Γης) για τους δεκάδες εκατομμύρια Αιγυπτίους, η κυβέρνηση του Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι ανησυχεί ιδιαίτερα, καθώς η Αιθιοπία πρόκειται μέσα στον Ιούλιο να αρχίσει να τροφοδοτεί με νερό το Μέγα Φράγμα της Μεγάλης Αιθιοπικής Αναγέννησης.

Πρόκειται για ένα κολοσσιαίων διαστάσεων υδροηλεκτρικό φράγμα στον Γαλάζιο Νείλο, τον ποταμό ο οποίος πηγάζει από τη λίμνη Τάνα της Αιθιοπίας και κατά την ένωση του με τον Λευκό Νείλο, στο Χαρτούμ του Σουδάν, σχηματίζουν τον Νείλο, τον ποταμό από τα ύδατα του οποίου εξαρτάται η ίδια η ύπαρξη της Αιγύπτου.

Παρότι μικρότερος σε μήκος από τον Λευκό, ο Γαλάζιος είναι ο πιο γενναιόδωρος από τους δύο παραποτάμους του Νείλου καθώς προσφέρει τουλάχιστον το 80% των υδάτων που καταλήγουν στην Αίγυπτο.

Στο πλαίσιο της πολυετούς διαμάχης ανάμεσα στους «δύο συμμάχους της Αμερικής» – σύμφωνα με το ρεπορτάζ της Wall Street Journal – ακούστηκαν έως και απειλές πολέμου, με τους λιγότερο σκληροπυρηνικούς να εκφράζουν την έντονη ανησυχία τους για το καθόλου απίθανο ενδεχόμενο, υπό την πίεση της κλιματικής αλλαγής, να ξεσπάσουν τοπικές συρράξεις για τη διαχείριση των εναπομεινάντων υδάτινων πόρων της ευρύτερης περιοχής στο απώτερο μέλλον.

Αφότου οι ηγέτες της Αιθιοπίας ανακοίνωσαν τον προηγούμενο μήνα ότι κατά τη διάρκεια του Ιουλίου σκοπεύουν να ξεκινήσουν να γεμίζουν με νερό το φράγμα, η κατασκευή του οποίου κόστισε περισσότερα από τέσσερα δισεκατομμύρια ευρώ, η Αίγυπτος έσπευσε να αναζητήσει βοήθεια στη διεθνή σκηνή. Το Κάιρο απευθύνθηκε καταρχάς στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών ενώ στη συνέχεια στα κράτη του Αραβικού Συνδέσμου και σε άλλες χώρες της Αφρικής, της Μέσης Ανατολής και της Ευρώπης, ζητώντας να παρέμβουν άμεσα ούτως ώστε να αποφευχθούν τα χειρότερα.

«Προέκυψε μια απειλή εν δυνάμει υπαρξιακών διαστάσεων η οποία θα μπορούσε να πλήξει την μοναδική πηγή βιοπορισμού περισσότερων από 100 εκατομμύρια Αιγυπτίων», διεμήνυσε πρόσφατα ο Σάμεχ Σούκρι, υπουργός Εξωτερικών της Αιγύπτου, απευθυνόμενος προς το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης τόσο η Κέλι Κραφτ, πρεσβευτής των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, όσο και ανώτατοι αξιωματούχοι του Οργανισμού προέτρεψαν την Αίγυπτο και την Αιθιοπία να εργαστούν για την εξεύρεση μιας κοινώς αποδεκτής λύσης.

Η Αντίς Αμπέμπα, ωστόσο, υπογράμμισε εκ νέου πως η λειτουργία του φράγματος είναι ζωτικής σημασίας για τη βελτίωση των δυσμενών, αν όχι άθλιων, συνθηκών διαβίωσης δεκάδων εκατομμυρίων πολιτών της. Αρκεί να σημειωθεί, όπως επισημαίνει διαρκώς η κυβέρνηση της χώρας, πως χάρη στο Μέγα Φράγμα της Μεγάλης Αιθιοπικής Αναγέννησης θα καταστεί δυνατή η ηλεκτροδότηση 65 εκατ. ανθρώπων που ζουν στην ύπαιθρο, σε περιοχές όπου πάρα πολλοί Αιθίοπες εξακολουθούν να βασίζονται για την κάλυψη των αναγκών τους αποκλειστικά στη φωτιά.

Μιλώντας στη WSJ ο Ρικάρντο Φαμπιάνι, συνεργάτης του ινστιτούτου μελετών International Crisis Group με ειδίκευση στη Βόρεια Αφρική υποστήριξε πως η Αίγυπτος κατέφυγε στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ με στόχο να ασκηθούν όσο το δυνατόν περισσότερες πιέσεις στην Αιθιοπία αλλά και να απομονωθεί διπλωματικά η χώρα. Το να περάσει, ωστόσο, από τις απειλές στις πράξεις το Κάιρο, αναλαμβάνοντας στρατιωτική δράση θεωρείται απίθανο. «Σε τελική ανάλυση το ζήτημα αφορά το ποιος θα πτοηθεί πρώτος», σημείωσε από την πλευρά της η Χάφσα Χαλάουα, αναλύτρια και συνεργάτης του Middle East Institute.

 

Οι συνομιλίες μεταξύ των εμπλεκόμενων στη διαμάχη χωρών που άρχισαν με πρωτοβουλία της Νότιας Αφρικής και πραγματοποιήθηκαν μέσω τηλεδιάσκεψης, ολοκληρώθηκαν προ εβδομάδος με τη συμμετοχή της Αφρικανικής Ενωσης και του Σουδάν, το οποίο επίσης εμπλέκεται στην υπόθεση, δεδομένου ότι στην επικράτειά του ο Γαλάζιος Νείλος ενώνεται με τον Λευκό, σχηματίζοντας τον μεγαλύτερο ποταμό της Αφρικής.

Επειτα από πολλούς γύρους συνομιλιών κατά τα τελευταία χρόνια οι τρεις χώρες έχουν καταφέρει να επιλύσουν περί το 90% των επίμαχων ζητημάτων, συμφωνώντας, για παράδειγμα, πως το Μέγα Φράγμα της Μεγάλης Αιθιοπικής Αναγέννησης θα γεμίσει με ύδατα του Γαλάζιου Νείλου μέσα σε διάστημα επτά ετών. Διαφωνούν, ωστόσο, όσον αφορά τα μέτρα αντιμετώπισης ξηρασιών, τους τρόπους διευθέτησης των όποιων διαφορών ενδεχομένως να προκύψουν και την ισχύ της όποιας συμφωνίας επιτευχθεί.

Την ώρα που η Αίγυπτος ζητά η συμφωνία να είναι δεσμευτική η Αιθιοπία επιθυμεί περισσότερη ευελιξία. Το Κάιρο θεωρεί πως ο Νείλος ουσιαστικά του ανήκει και, προς επίρρωση της θέσης του, επικαλείται συνθήκες του παρελθόντος τις οποίες, ωστόσο, η Αντίς Αμπέμπα απορρίπτει χαρακτηρίζοντας τες απομεινάρια της περιόδου της αποικιοκρατίας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News