Το πολυσυζητημένο σποτ του ΣΥΡΙΖΑ με τη δημοσιογράφο που αναφέρει το όνομα του Κυριάκου Μητσοτάκη και πέφτουν χρήματα από τον ουρανό, δεν κατηγορείται μόνο επειδή παρουσιάζει συνολικά τους εργαζόμενους στα ΜΜΕ ως αργυρώνητους, ούτε επειδή είναι σεξιστικό (η επιλογή μιας γυναίκας και μάλιστα ξανθιάς γίνεται εσκεμμένα, αναπαράγοντας στερεότυπα). Κατηγορείται και για αντισημιτισμό. Ο τίτλος του επίμαχου πολιτικού μηνύματος του ΣΥΡΙΖΑ —«Πόσο κοστίζει ο Μωυσής;»— θεωρείται ότι δεν κάνει τίποτε άλλο από το να αναπαράγει και αντισημιτικά στερεότυπα.
Από μεταξύ άλλων υποστηρίζει ο πρώην πρόεδρος της ισραηλιτικής κοινότητας Αθηνών και επιχειρηματίας, Μίνος Μωυσής.
Ο κ. Μωυσής ζητά με ανάρτησή του από τον ΣΥΡΙΖΑ να αποσύρει το σποτ και να ζητήσει συγγνώμη. Επισημαίνει ότι ανεξάρτητα από την πολιτική του στόχευση, το σποτ παραπέμπει σε κλασικό στερεότυπο αντισημιτισμού και προσθέτει ότι ο Μωυσής, που για τις ανάγκες του σποτ ενδύεται τον δημοσιογράφο ή τα ΜΜΕ, «είναι φιλάργυρος, εξαγοράσιμος και διαθέσιμος να μεταφέρει στο λαό του οτιδήποτε, αρκεί να πέφτει το παραδάκι από το αφεντικό του».
«Ο (Εβραίος) Μωυσής που για το χρήμα τα πάντα είναι έτοιμος να κάνει, να χειραγωγήσει, να επηρεάσει, να κατευθύνει τον αφελή λαό εκεί που τα αφεντικά υποδεικνύουν», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Μωυσής.
Αναλυτικά στην ανάρτησή του ο κ. Μωυσής αναφέρει τα εξής:
Η τέταρτη από τις δέκα εντολές που υπαγόρευσε ο Θεός στον Μωυσή, ζητάει τον σεβασμό της αργίας του Σαββάτου και την αποχή από οποιαδήποτε απασχόληση. «…τη δε ημέρα τη εβδόμη σάββατα Κυρίω τω Θεώ σου…». Παραβαίνω την εντολή αισθανόμενος την εσωτερική ανάγκη να πω δυο λόγια για το τηλεοπτικό σποτ του ΣΥΡΙΖΑ με τίτλο «Πόσο κοστίζει ο Μωυσής ;» και κατάληξη «…μην καταπίνεις τον Μωυσή αμάσητο».
Για να ξεκαθαρίσω από την αρχή την άποψη μου. Ανεξάρτητα από την πολιτική του στόχευση, το σποτ παραπέμπει σε κλασικό στερεότυπο αντισημιτισμού. Ο Μωυσής, που για τις ανάγκες του σποτ ενδύεται τον δημοσιογράφο ή τα ΜΜΕ, είναι φιλάργυρος, εξαγοράσιμος και διαθέσιμος να μεταφέρει στο λαό του ο,τιδήποτε, αρκεί να πέφτει το παραδάκι από το αφεντικό του. Όλα τα αγοράζει το χρήμα όταν πέφτει, και πάντα υπάρχει ένας Μωυσής για να αλλοτριωθεί από αυτό. Άμεσα λοιπόν, ούτε καν τα προσχήματα δεν τηρήθηκαν, γίνεται η σύνδεση : Ο (Εβραίος) Μωυσής που για το χρήμα τα πάντα είναι έτοιμος να κάνει, να χειραγωγήσει, να επηρεάσει, να κατευθύνει τον αφελή λαό εκεί που τα αφεντικά υποδεικνύουν.
Το σποτ παρασύρεται στη μοντέρνα στρατηγική των αντισημιτών η οποία υπαγορεύει συνήθως απομάκρυνση από τα απ´ευθείας χτυπήματα που δεν είναι comme il faut. Προτιμάει την υιοθέτηση και προαγωγή στερεοτύπων που αφήνουν πονηρά υπονοούμενα και καταναλώνονται πιο εύκολα από το λαϊκό θυμικό. Παράλληλα προστατεύουν και τους δημιουργούς τους που, αν υπάρχουν αντιδράσεις, επικαλούνται την υπερβολή και την υπέρ-ευαισθησία των αντιδρούντων, συνήθως προβάλλοντας και το δικό τους άμεμπτο και άσπιλο παρελθόν για ζητήματα ρατσισμού και αντισημιτισμού. Πάρα πολλά τα παραδείγματα.
Όπως έχω πει αρκετές φορές, η κατοχυρωμένη συνταγματικά ελευθερία της γνώμης και έκφρασης δεν μπορεί να λειτουργεί ως κάλυμμα της αυθαιρεσίας και της προσβολής της αξιοπρέπειας όσων κρίνουν ότι θίγονται. Και δεν μπορεί να αφήνει στο απυρόβλητο ούτε ηλίθιους δήθεν δημιουργούς, όπως αυτοί του σποτ, ούτε πολύ περισσότερο εκείνους που κινούνται από πρόθεση να κρατούν ζωντανά επικίνδυνα φαινόμενα που προκαλούν οποιασδήποτε μορφής διαχωρισμούς στην κοινωνία. Ακόμα και στην περίπτωση που άλλος ήταν ο σκοπός τους.
Το σποτ, από την υπέρ-προβολή του έκανε ήδη ζημιά στην κατεύθυνση αυτή της αναπαραγωγής των στερεοτύπων. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αντανακλαστικά πρέπει να το αποσύρει και να ζητήσει και συγνώμη για το στερεοτυπικό αντισημιτικό περιεχόμενο του. Φαντάζομαι βέβαια ότι από Δευτέρα θα υπάρξουν και οι ανάλογες αντιδράσεις της ΕΣΗΕΑ και θα περίμενα μέσα σ´αυτές να δω και αυτή τη διάσταση. Όπως θα περίμενα και από την Εκκλησία να αντιδράσει μια και η λοιδωρία του Μωυσή, ως φιλάργυρου εντολοδόχου, θίγει και τον Χριστιανισμό. Όπως αναμένω να υπάρξει καταδίκη και από σειρά Οργανώσεων, Φορέων και προσωπικοτήτων που τάσσονται υπέρ του σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων και της διαφορετικότητας.
Ένας μεγαλοφυής δημιουργός του 16ου αιώνα, ο Σαίξπηρ, πατώντας πάνω σε εύφορο έδαφος της εποχής, κατασκεύασε το στερεότυπο του φιλάργυρου και αιμοδιψούς Εβραίου με τον Σάιλοκ στον Έμπορο της Βενετίας. Η παγκόσμια βιβλιογραφία έχει χιλιάδες λήμματα για το πόσο κόστισε αυτό το στερεότυπο στη διαχρονική εξέλιξη του αντισημιτισμού. Ας μην επιτρέψει ο ΣΥΡΙΖΑ να «κοστίσει ο Μωυσής».
Ακολουθήστε το Protagon στο Google News