Προ τριακονταετίας, ένας από τους πιο στενούς και μόνιμους συνεργάτες ιστορικού πρωθυπουργού, μου είχε πει διάφορα ενδιαφέροντα σε μια γενική συζήτηση που κάναμε περί της δομής και του αριθμού των μελών του υπουργικού συμβουλίου: «Ολοι οι πρωθυπουργοί, ξεκινώντας, θέλουν μικρό και ευέλικτο υπουργικό συμβούλιο. Θα τους συμβούλευα να μην το υπόσχονται πριν αναλάβουν, διότι πρακτικά δεν είναι εφικτό. Και δεν αναφέρομαι στις ανάγκες της κρατικής διοίκησης, αυτή είναι σαν το νερό που παίρνει το σχήμα του μπουκαλιού όπου το ρίχνεις. Αναφέρομαι στις ανάγκες και τις απαιτήσεις του κόμματος, του εκλογικού σώματος και του Τύπου (όπως ονόμαζαν τότε τα μέσα μαζικής ενημέρωσης)».

Μου τα είχε εξηγήσει διεξοδικά τότε —εξπέρ των ανασχηματισμών ο μακαρίτης— και τώρα προσπαθώ να επαναφέρω με ακρίβεια τα λόγια του στη μνήμη μου, διαπιστώνοντας παραλλήλως πόσο ανατριχιαστικά ίδια είναι τα δεδομένα τρεις δεκαετίες αργότερα. Μου είχε πει λοιπόν ότι η αρχική δημιουργία και οι μετέπειτα ανασχηματισμοί ενός κυβερνητικού σχήματος, είναι αποτέλεσμα πολλαπλών προσθαφαιρέσεων, συνδυασμών και συμβιβασμών. Κανένας πρωθυπουργός, όσο πανίσχυρος κι αν είναι, δεν έχει απολύτως ελεύθερα τα χέρια του όταν πλάθει ή αναπλάθει το υπουργικό του συμβούλιο.

Μου είχε βάλει κάτω όλα τα δεδομένα. Μέσα στο υπουργικό πρέπει να υπάρχουν υποχρεωτικά και η παλιά φουρνιά του κόμματος και οι καινούργιοι που σηματοδοτούν την ανανέωση. Και κοινοβουλευτικοί, αλλά και άξιοι εξωκοινοβουλευτικοί. Και άνδρες και γυναίκες. Και οι άνθρωποι της πλήρους εμπιστοσύνης του πρωθυπουργού και εκπρόσωποι κάθε σοβαρής εσωκομματικής τάσης ή αυλής κομματικών βαρόνων. Πρέπει επίσης να εκπροσωπούνται μέσα στο σχήμα όλες οι περιφέρειες, ένας Κρητικός, ένας Πελοποννήσιος, ένας Θεσσαλός, δύο Μακεδόνες και πάει λέγοντας, οι οποίοι μάλιστα στους ανασχηματισμούς θα αλλάζουν ανάμεσα σε νομούς της ίδιας περιφέρειας για να μην μένει κανείς παραπονεμένος

Δεν ήταν μόνο αυτά. Στα νευραλγικά υπουργεία πρέπει να μπαίνουν άνθρωποι που ξέρουν και μπορούν να κάνουν την δουλειά, αλλιώς η κυβέρνηση θα αποτύχει. Επίσης, δεν γίνεται επί μακρόν να μην παίρνουν κυβερνητική θέση βουλευτές που σπάνε τα κοντέρ των σταυρών στις περιοχές τους. Οχι μόνο διότι η λαϊκή αποδοχή πρέπει να επιβραβεύεται, αλλά και διότι η δυσφορία τέτοιων παραγόντων μεταφέρεται σε μεγάλη μάζα ψηφοφόρων. Πρέπει επίσης να υπουργοποιούνται άνθρωποι έξω από το στενό κομματικό κέλυφος ή κάποιες φορές άνθρωποι που προέρχονται από άλλους πολιτικούς χώρους και σηματοδοτούν πολιτικές διευρύνσεις σε κεντρικό επίπεδο.

Και για να μη νομίζετε ότι τελειώνει εδώ το γαϊτανάκι, μου είχε εξομολογηθεί ακόμα δυο-τρία υπόγεια και ανομολόγητα κριτήρια υπουργοποίησης ανθρώπων. Δίπλα σε κάποιον που δεν του έχεις και πολλή εμπιστοσύνη, πρέπει να βάλεις έναν καθαρά δικό σου για να ξέρεις τι γίνεται εκεί μέσα. Δίπλα σε κάποιον τεμπέλη ή ανίκανο που υποχρεώνεσαι να υπουργοποιήσεις (!) πρέπει να βάλεις κάποιον πολύ εργατικό για να βγαίνει η δουλειά. Και φυσικά, είσαι υποχρεωμένος να υπουργοποιήσεις και κάποιους που σου εξασφαλίζουν καλή σχέση με τα συγκροτήματα Τύπου και με βασικούς μεγαλοπαράγοντες της οικονομικής ζωής, δηλαδή ανθρώπους σου που είναι και δικοί τους!

Με βάση λοιπόν την παραπάνω θηριώδη εξίσωση, που ούτε πολιτικός Αϊνστάιν δεν μπορεί να επιλύσει με άριστο τρόπο, ο συνομιλητής μου είχε καταλήξει ότι δεν μπορεί να υπάρξει υπουργικό συμβούλιο κάτω των πενήντα-και ατόμων. Οσο για το ηθικό και δεοντολογικό μέρος της εξομολόγησης, το αφήνω στην άκρη στο παρόν κείμενο. Πάντως, μη μου πείτε ότι αυτά γίνονταν πριν από τριάντα χρόνια και όχι σήμερα, διότι θα καγχάσω. Συμπαθάτε με, αλλά τα ίδια γίνονταν και πριν από εκατόν τριάντα χρόνια, τα ίδια θα γίνονται και ύστερα από εκατό. Ο κάθε πρωθυπουργός, ανάλογα με την πολιτική συγκυρία και την πολιτική του δύναμη, μεταβάλλει το μείγμα των κριτηρίων για να φτιάξει ή να ανασχηματίσει ένα υπουργικό συμβούλιο, τα κριτήρια όμως –φευ– παραμένουν ίδια και απαράλλαχτα. Κι αν κάποιος πρωθυπουργός, μεθυσμένος από τη δύναμή του, παραμερίσει ή παραβλέψει κάποια στην αρχή της θητείας του, τα βρίσκει στο τέλος της να του την έχουν στημένη στη γωνία.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News