Καθώς πολλές χώρες χαλαρώνουν τους περιορισμούς του lockdown, οι άνθρωποι επιστρέφουν σε μέρη που συνήθιζαν να πηγαίνουν παλιά, τα οποία, όμως, τώρα τους φαίνονται άγνωστα. Στην πραγματικότητα δεν άλλαξαν τα μέρη αλλά ο τρόπος με τον οποίο μας επιτρέπεται πλέον να κυκλοφορούμε: από τη χρήση μάσκας έως την αποφυγή της πολυκοσμίας, τώρα πια τα πάντα είναι διαφορετικά.

Πολλές από αυτές τις αλλαγές, εξάλλου, ενδέχεται να μείνουν για κάποιο διάστημα αφού ακόμα και μετά τη μείωση της εξάπλωσης του κορονοϊού, ο κίνδυνος ενός νέου κύματος μετάδοσης θα είναι υπαρκτός όσο δεν υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο.  Επιπλέον, λένε οι επιστήμονες, νέες ασθένειες, εξίσου καταστροφικές, θα μπορούσαν να παραλύσουν την ανθρωπότητα στο μέλλον, όπως συνέβη το 2020 με τον κορονοϊό.

Για εκείνους που σχεδιάζουν τις μελλοντικές πόλεις και τους δημόσιους χώρους μας, η πανδημία είναι μια τρομακτική απειλή που απαιτεί τη λήψη άμεσων μέτρων αλλά και μια ευκαιρία να ξανασκεφτούμε τον τρόπο με τον οποίο ζούμε, κινούμαστε και συναντιόμαστε, γράφει το BBC.

Το σίγουρο, πάντως, είναι ότι οι άνθρωποι δεν τα πάνε καλά με την απομόνωση. Σύμφωνα με άρθρο που δημοσιεύεται στο έγκυρο ιατρικό περιοδικό Lancet, πολλές μελέτες, που αναλύουν τα αποτελέσματα της καραντίνας κατά τη διάρκεια προηγούμενων επιδημιών, διαπίστωσαν ότι επηρεάζει σοβαρά την ψυχική υγεία, μερικές φορές μάλιστα οδηγεί ακόμα και σε διαταραχή του μετατραυματικού στρες.

Η αποκατάσταση των  χώρων κοινωνικών συναντήσεων όσο γίνεται πιο γρήγορα και με ασφάλεια, είναι κάτι παραπάνω από οικονομική προτεραιότητα, λένε οι ειδικοί. Είναι απαραίτητη για την ευημερία των ανθρώπων και για να τους βοηθήσει να συνέλθουν μετά από αυτή την παγκόσμια κρίση στην υγεία.

Οι ειδικοί παρακολουθούν στενά την Ιταλία, την πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που μπήκε σε lockdown, και μία από τις πρώτες που το καταργεί, ώστε να μπορέσουν να αξιολογήσουν τι λειτουργεί βραχυπρόθεσμα και τι είναι βιώσιμο μακροπρόθεσμα. Ο Σιμόνε ντ’ Αντόνιο, ειδικός σε θέματα χάραξης πολιτικής της Ιταλικής Ένωσης Πόλεων και Δήμων (ANCI), με έδρα τη Ρώμη, γράφει στο cheFare ότι η Ιταλία πρέπει να αποκαταστήσει ένα πνεύμα κοινότητας ενάντια σε μια κουλτούρα καχυποψίας και φόβου, η οποία έχει επικρατήσει όπως επισημαίνει άρθρο του The Conversation.

O ντ’ Αντόνιο υποστηρίζει ότι ο φόβος του «άλλου» υπήρχε ως πρόβλημα πολύ πριν από την πανδημία, απλώς επιδεινώθηκε εξαιτίας του συγκεκριμένου κινδύνου μετάδοσης. «Η ανάκαμψη από αυτή την κρίση είναι μια ευκαιρία να ξεκινήσουμε εκ νέου, αντιμετωπίζοντας τους νέους κινδύνους για τη δημόσια υγεία, και ξαναχτίζοντας αυτή τη χαμένη αίσθησης κοινότητας», δήλωσε ο Ιταλός ειδικός στο BBC Future.

Αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται να «δούμε αλλιώς» τους δημόσιους χώρους: «Οι συνήθειές μας θα πρέπει να αλλάξουν, αλλά αυτό θα μπορούσε επίσης να γίνει μια ευκαιρία», λέει, «Για παράδειγμα, οι άνθρωποι θα μπορούσαν να αρχίσουν να χρησιμοποιούν παραμελημένους δημόσιους χώρους, όπως τα υποβαθμισμένα πράσινα σημεία που υπάρχουν στη Ρώμη, και σε πολλές άλλες πόλεις».

Οι παραδοσιακοί κήποι μπύρας (Biergärten) του Μονάχου, όπου οι άνθρωποι τρώνε και πίνουν σε μεγάλα τραπέζια σε εξωτερικούς χώρους, θα μπορούσε να είναι ένα μοντέλο για το ιδανικό περιβάλλον εφαρμογής του μέτρου της κοινωνικής απόστασης. Η συγκέντρωση μιας παρέας γύρω από ένα τραπέζι, αντί να κάνουν πικνίκ σε μια κουβέρτα, για παράδειγμα, επιτρέπει στους ανθρώπους να τηρούν ασφαλείς αποστάσεις μεταξύ τους χωρίς να κάθονται χωριστά με έναν τρόπο που τους κάνει να αισθάνονται εξαναγκασμένοι.

Για να επιτρέψει τις συγκεντρώσεις με κοινωνική απόσταση, ο δήμος της πόλης Σαν Ντονά ντι Πιάβε, κοντά στη Βενετία, έχει πεζοδρομήσει βασικές περιοχές του κέντρου ενώ επίσης ξεκίνησε έναν διαγωνισμό μεταξύ των ιδιοκτητών εστιατορίων και μπαρ για την καλύτερη υπαίθρια διαρρύθμιση, η οποία θα επιτρέπει στους ανθρώπους να συναντιούνται με ασφάλεια, με οτιδήποτε, από έπιπλα που μετακινούνται εύκολα μέχρι  ταινίες καλλιτεχνικά τοποθετημένες στο έδαφος, για ασφαλές περπάτημα: «Όλες οι ιδέες και τα υλικά είναι ευπρόσδεκτα, ειδικά όταν είναι ανακυκλώσιμα και χαμηλού προϋπολογισμού», λέει ο αντιδήμαρχος της πόλης Ντανιέλε Τερτζαριόλ.

Στην Ινδία, η οποία αρχίζει επίσης να ανοίγει σιγά-σιγά καταστήματα και εσωτερικές συγκοινωνίες, η Σεφαλί Γκάντι, ιδιοκτήτρια εστιατορίου στη Γκόα, πιστεύει ότι οι εξωτερικοί χώροι θα είναι το κλειδί «σε πόλεις όπως η Βομβάη, που οι άνθρωποι έχουν κλειστεί εδώ και δύο μήνες σε διαμερίσματα μεγέθους σπιρτόκουτου», όπως λέει. Πιστεύει ακόμη ότι η ανάμνηση του lockdown θα παραμείνει ζωντανή για μεγάλο χρονικό διάστημα και οι άνθρωποι θα συνδέσουν τις απολαύσεις της κοινωνικής ζωής με υπαίθριους χώρους.

«Από πρακτική άποψη, οι κήποι διευκολύνουν επίσης την τήρηση των αποστάσεων ανάμεσα στα καθίσματα και την απολύμανση κάθε τραπεζιού», λέει. Ανεξάρτητα πάντως από το αν εστιατόρια και μπαρ έχουν πρόσβαση σε εξωτερικούς χώρους ή όχι, οι άνθρωποι θα πρέπει να τηρούν τις ασφαλείς αποστάσεις, γιαυτό και η Γκάντι θα χρησιμοποιήσει μικρά, αρθρωτά τραπέζια που θα της επιτρέψουν να αναδιατάξει τον χώρο της ανάλογα.

Το πράγμα είναι πιο δύσκολο σε πολύ μικρούς ή εσωτερικούς χώρους. Στην Ιταλία ορισμένοι έχουν επικρίνει λύσεις που βασίζονται στην αρχή της αμυντικής σχεδίασης επιδιώκοντας να «προστατεύσουν από ένα λάθος», από φόβο ότι ο χρήστης μπορεί να κάνει κακή χρήση τους. Στα εστιατόρια, για παράδειγμα, τα διαχωριστικά πάνελ από plexiglass στα τραπέζια δεν είναι καθόλου πρακτικά και  στερούν τη χαρά του κοινού γεύματος: έχουν «κάτι από την ατμόσφαιρα “επίσκεψης σε φυλακή”», σχολίασε κάποιος στο Facebook.

Η σπουδαιότητα της εμπιστοσύνης

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα η εμπιστοσύνη είναι η ραχοκοκαλιά της κοινωνικής και οικονομικής ανάκαμψης. Για να επιστρέψουν στην «κανονική ζωή» -και να χρησιμοποιήσουν δημόσιους ή κοινόχρηστους χώρους- οι άνθρωποι χρειάζεται να αισθάνονται ασφαλείς και να εμπιστεύονται ότι οι άλλοι φροντίζουν την ασφάλειά τους.

«Όταν πρόκειται για εστιατόρια, γυμναστήρια και θέατρα, οι άνθρωποι ανησυχούν για τα πρωτόκολλα υγιεινής, θέλουν να αισθάνονται ασφαλείς», λέει η Αντίτι Ράθο, από τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό Observer Research Foundation στην Ινδία. Μετά το συλλογικό τραύμα της επιβίωσης από μια πανδημία, «η ψυχολογία των ανθρώπων πρέπει να ενσωματωθεί στα σχέδιά τους», λέει.

Στην Ινδία, οι πόλεις είναι πολύ πυκνοκατοικημένες πράγμα που ενέχει ένα σύνολο κινδύνων πέρα ​​από τη μετάδοση του κορονοϊού. Ηδη πριν από την πανδημία, πολεοδόμοι είχαν αρχίσει να σκέφτονται πώς θα πρέπει να αντιμετωπίσουν συνήθως πολυσύχναστους χώρους, όπως οι σταθμοί του μετρό και τα θέατρα. «Νομίζω ότι το concept των θεάτρων θα αλλάξει εντελώς επειδή οι άνθρωποι θα χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο πλατφόρμες streaming»,  λέει η Ράθο, που πιστεύει ότι «πρόκειται να μένουν περισσότερο στο σπίτι τους».

Ωστόσο, οι δημόσιες συγκοινωνίες είναι απαραίτητες στην Ινδία (όπως άλλωστε παντού). Στο Μουμπάι (Βομβάη), είναι σε εξέλιξη σχέδια για την αναδιάρθρωση των σταθμών όπου διασταυρώνονται γραμμές του μετρό, και στους χώρους έξω από τους σταθμούς όπου συγκεντρώνονται πολλοί άνθρωποι περιμένοντας να συνεχίσουν τη διαδρομή τους με ταξί, ποδήλατα ή αυτοκίνητα.

Εδώ, «χρησιμοποιείται αμυντικός σχεδιασμός, για παράδειγμα, περιορίζεται ο αριθμός των καθισμάτων, οι σχεδιαστές σκέφτονται επίσης την προσβασιμότητα ατόμων με ειδικές ανάγκες και πώς να διατηρήσουν ασφαλή την διέλευση για τις γυναίκες ανά πάσα στιγμή», λέει, αποφεύγοντας, π.χ., περιττές σκάλες και εξασφαλίζοντας καλό φωτισμό.

Στα εστιατόρια, η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης μεταξύ των πελατών σημαίνει ανοιχτές κουζίνες, που δείχνουν ότι το φαγητό ετοιμάζεται με τα υψηλότερα στάνταρντ υγιεινής, ενώ πιθανότατα άλλα μέτρα ασφαλείας θα είναι ψηφιακά. Ο Τζουλιάνο Βίτα, συνιδρυτής της ιταλικής start up Dishcovery, που βοηθά εστιάτορες να ανανεώσουν ψηφιακά τις υπηρεσίες τους στην μετά Covid-19 εποχή, προβλέπει μια έκρηξη στα ψηφιακά μενού, τα οποία δεν θα χρησιμοποιούνται μόνο για παραγγελία φαγητού take away αλλά και στο εστιατόριο. «Ο ιδιοκτήτης θα τυπώσει έναν κωδικό QR στο τραπέζι και οι πελάτες θα μπορούν να βλέπουν το μενού απλά σαρώνοντάς τον με το smartphone τους», λέει.

Tα γυμναστήρια, εξάλλου, ενδέχεται να καταργήσουν τα ντους και τα ντουλάπια για να διευκολύνουν την κοινωνική απόσταση. Μπορεί επίσης να διακόπτουν τη λειτουργία του γυμναστηρίου σε τακτά διαστήματα της ημέρας για να το καθαρίζουν.

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, πολλοί άνθρωποι έκαναν μαθήματα στο διαδίκτυο. Και μπορεί η online εκγύμναση να παραμείνει ελκυστική για πολλούς, λέει η Νέχα Μοτβάνι, (έχει ιδρύσει την διαδικτυακή πλατφόρμα Fitternity), δεν θα αντικαταστήσει, όμως τον παραδοσιακό χώρο όπου συναντιούνται οι άνθρωποι: «Κάναμε έρευνα ανάμεσα στους χρήστες μας και διαπιστώσαμε ότι πάνω από το 95% ανυπομονούν να ανοίξει το γυμναστήριό τους», λέει, «Θέλουν να βλέπουν από κοντά τον γυμναστή τους. Θέλουν μια αίσθηση κοινότητας».

Ωστόσο, τα γυμναστήρια θα έχουν διαφορετική εμφάνιση, λέει ο Μπεν Χάκνεϊ-Ουίλιαμς, επικεφαλής της Escape Fitness, εταιρείας με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο που σχεδιάζει και εγκαθιστά γυμναστήρια σε περισσότερες από 80 χώρες. Προβλέπει ότι τα μελλοντικά γυμναστήρια θα είναι χωρισμένα σε ανεξάρτητα τμήματα εξοπλισμένα με αρθρωτά εργαλεία, ώστε κάθε άτομο να μπορεί να ασκείται χωρίς να μοιράζεται τον εξοπλισμό ή να πλησιάζει πολύ άλλους.

Οι designers αναζητούν λύσεις για την αποκατάσταση της κοινωνικής ζωής, της ευεξίας και της ψυχικής υγείας των ανθρώπων. «Οι νέες τάσεις στο γυμναστήριο συχνά επιβάλλονται από τις δυτικές χώρες στην Ασία», λέει ο Χάκνεϊ-Γουίλιαμς, όπως για παράδειγμα, η ομαδική άσκηση σε γυμναστήρια με δυνατή μουσική, «Αλλά η κατάσταση ήταν αντίστροφη αυτή τη φορά. Καθώς η εξάπλωση του κορονοϊού ξεκίνησε από την Κίνα, παίρνουμε πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης της κρίσης και των συνεπειών της από εκεί».

Οι αλυσίδες γυμναστηρίων με υποκαταστήματα στην Ασία αύξησαν τις δαπάνες τους για καθαριότητα στις αμερικανικές εγκαταστάσεις τους για να καθησυχάσουν τα μέλη τους πριν καν χτυπήσει ο κορονοϊός τη Δύση. Και ήταν οι πρώτοι που εφάρμοσαν το lockdown πριν από την κυβερνητική εντολή.

Εάν έχει προκύψει κάτι καλό από αυτές τις περίεργες στιγμές, λέει ο Χάκνεϊ-Γουίλιαμς, είναι ότι κατά τη διάρκεια του lockdown οι άνθρωποι άρχισαν να συνειδητοποιούν ότι η διατήρηση της φυσικής κατάστασης δεν σημαίνει απαραίτητα να περνάει κανείς πολλές ώρες καθημερινά στο γυμναστήριο. «Το να τρέξεις στο πάρκο ή να βρεις μια ελαφριά ρουτίνα που σου ταιριάζει είναι αρκετό για να παραμείνεις υγιής», λέει. Και ελπίζει ότι στην μετά Covid-19 εποχή, οι άνθρωποι δεν θα βλέπουν το γυμναστήριο ως ένα μέρος για την ελίτ όπου μόνο οι φανατικοί της γυμναστικής θα είναι ευπρόσδεκτοι.

Ενώ η πανδημία μάς ανάγκασε να αναδιοργανώσουμε τους κοινόχρηστους χώρους μας, το lockdown μάς έδωσε τον χρόνο να ξανασκεφτούμε πώς θέλουμε να μοιάζει η κοινωνική μας ζωή. Και παρόλο που ίσως χρειαστεί να εγκαταλείψουμε -τουλάχιστον για κάποιο διάστημα- τα ζωντανά, γεμάτα κόσμο μπαρ, θέατρα και γυμναστήρια που λατρεύαμε, έχουμε επίσης τη μοναδική ευκαιρία να ανακαλύψουμε τι σημαίνει να συναντιόμαστε σε νέους χώρους, και να ξανασκεφτούμε αυτούς τους χώρους από την αρχή.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News