Που λέτε, «ήταν ένα μικρό καράβι, αταξίδευτο». Και οι ναύτες του, όταν τελείωσαν τα τρόφιμα ύστερα από μήνες στην Μεσόγειο, «ρίξανε τον κλήρο, να δούνε ποιος ποιος, ποιος θα φαγωθεί». Πώς σας φαίνεται; Πολύ… παιδικό; Ή, μάλλον, κανιβαλικό; Ένα παιδικό τραγουδάκι, που «αποκαλύπτει σταδιακά την υφέρπουσα βία, που είναι ριζωμένη στην κουλτούρα η οποία απευθύνεται στα παιδιά», όπως το επισημαίνει ο λιβανέζος video artist και φωτογράφος Ζιαντ Αντάρ.

Σε ένα μονοπλάνο τριών λεπτών ο Αντάρ αφήνεται να βουτήξει στην (κανιβαλική) ιστορία του γαλλικού ναυτικού τραγουδιού, «Il était un petit navire», που βασίστηκε κατά μία εκδοχή στο ναυάγιο της γαλλικής φρεγάτας «Μέδουσα», τον Ιούλιο του 1816, στη δυτική ακτή της Αφρικής.

Ή, στην ελληνική εκδοχή του τραγουδιού «Ήταν ένα μικρό καράβι», που έχει φτάσει να θεωρείται παιδικό. Κάπως έτσι, και μέσα από τη μηχανή ενός κουρδιστού μουσικού κουτιού, ο Αντάρ αποφάσισε να μιλήσει για αυτή τη βία. Όταν του δόθηκε η ευκαιρία, στο πλαίσιο του προγράμματος ENTER, μια πρωτοβουλία του Ιδρύματος Ωνάση, μέσω της οποίας η Στέγη και το Onassis USA έδωσαν 120 ώρες σε καλλιτέχνες από όλον τον κόσμο, ώστε να δημιουργήσουν, εν ώρα «καραντίνας» λόγω κορονοϊού, μέσα στο σπίτι τους, νέα, πρωτότυπα έργα τέχνης που δίνουν φωνή στο Σήμερα. Έτσι γεννήθηκε το έργο του, ένα είδος μουσικής βιντεοτέχνης, υπό τον τίτλο «Το μικρό καράβι (Ήταν ένα…)».

Λίγο πιο δίπλα, στην πλατφόρμα της Στέγης και του Ιδρύματος Ωνάση, ο σαιξπηρικός Άμλετ περιηγείται στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή, στο 34λεπτο βιντεο-έργο του σκηνοθέτη Ηλία Αδάμ. Κι εκεί «ο έρωτας, το πένθος, τα αντικαταθλιπτικά, η αυτοκαταστροφικότητα περιπλέκονται με μια αδιάκοπη και συνειρμική αναφορά στην ποπ ιντερνετική κουλτούρα».Υπό τον τίτλο «Άμλετ, A Desktop Performance».

«Στο πλαίσιο τη συνθήκης που ζούμε», εξηγεί το έργο του ο Ηλίας Αδάμ, «κάτι που με προβλημάτισε ιδιαίτερα ήταν η καθολικότητα με την οποία προβλήθηκε η υποχρέωση του «μένουμε σπίτι». Δεν έλαβε υπόψη ανθρώπους που δεν έχουν το προνόμιο να «μένουν σπίτι»: γυναίκες που έρχονται αντιμέτωπες με έμφυλη βία, ΛΟΑΤΚΙ άτομα που κακοποιούνται στο οικογενειακό τους περιβάλλον, ανθρώπους που ζουν σε κλειστά camps προσφύγων, άτομα που εργάζονται, άτομα με βεβαρημένο ψυχιατρικό ιστορικό κ.λπ. Νομίζω πως γι’ αυτά τα άτομα πρέπει να μιλήσουμε τώρα, μέσω της τέχνης ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο έχουμε πρόσβαση στον δημόσιο λόγο. Αλλά και μετά το τέλος της καραντίνας, δεν θα ήθελα την επιστροφή στην «κανονικότητα» των αφηγημάτων, γιατί αυτή η «κανονικότητα» ήταν και πάλι προνόμιο μόνο λίγων».

Ο διεθνούς φήμης χορογράφος Αντώνης Φωνιαδάκης, στο πλαίσιο του προγράμματος ENTER (που αφορούσε αναθέσεις, με την αντίστοιχη αποζημίωση, σε καλλιτέχνες σε όλο τον κόσμο), συνέθεσε, από την πλευρά του, για πρώτη φορά εξ αποστάσεως, μέσω Skype, ένα ντουέτο. Για τους χορευτές Αλεξάντερ Χιλ και Πιερ-Λουπ Λακούρ, με πηγή έμπνευσης το ολοκαίνουριο τραγούδι του Αμερικανού συνθέτη Άκτιβ Τσάιλντ, Color Me.

«Η ρευστότητα των δύο χορευτών διαθλάται μέσα σε σκιές και καθρεφτίσματα, αποτυπώνοντας τη συνθήκη εγκλεισμού σε μη κοινές οδούς, χώρες και ηπείρους με τους όρους μιας νέας ποιητικής: του πόθου του ενός σώματος να φανταστεί, να αγγίξει και νιώσει το άλλο». Ένα σχόλιο για το «τρέχον κοινωνικό και πολιτιστικό πλαίσιο του πώς βιώνουμε τον κόσμο και τους εαυτούς μας, στοχαζόμενοι πάνω στο πνεύμα της εποχής».

Ο ένας, μόνος, στην Λεωφόρο Αραγκό του Παρισιού, οι δύο μαζί στο Βουλεβάρτο Σαιν Ντομινίκ του Μόντρεαλ, «ενωμένοι» με το Color Me. Και εγένετο το έργο «st Dominique bd Arago», διάρκειας κάπου 4 λεπτών από τον Αντώνη Φωνιαδάκη.

Κλεισμένη στο σπίτι της η Ιζαμπέλα Ροσελίνι, αποφασίζει να διαβάσει όλα τα έργα του «πατέρα της Θεωρίας της Εξέλιξης» Κάρολου Δαρβίνου. Της πέφτουν, όμως, βαριά κι αποκοιμάται. Στον ύπνο της έρχεται το φάντασμα του Δαρβίνου για να της μιλήσει για την «έκφραση των συγκινήσεων». Και να της εξηγήσει ότι, όπως αναφέρει στα σχετικά βιβλία του, «αυτές οι βασικές συγκινήσεις, όπως τα οστά ή τα ράμφη των σπίνων, καθορίζονται από την Εξέλιξη».

Παράλογο; Η Ιζαμπέλα Ροσελίνι, που μαζί με τον Πολ Μαγκίντ, έπλασε από αυτό το υλικό, στο πλαίσιο του ENTER, το 8λεπτο έργο «Δαρβίνος, τι;», εξηγείται, δίχως υποχρεωτικά να εξηγεί: «Η ταινία δεν έχει καμία αναφορά στην προσωπική μου ζωή. Αλλά ο,τιδήποτε γράφω αντλεί πάντα από την Επιστήμη του Ήχου. Έχω μεταπτυχιακό στη Συμπεριφορά και Προστασία των Ζώων και βλέπω τον εαυτό μου ως περιβαλλοντική καλλιτέχνιδα».

Μια και μιλούσαμε για ύπνο, μια πανδημία ύπνου έχει πλήξει την ανθρωπότητα στο 13λεπτο φιλμάκι του βραβευμένου με Χρυσό Φοίνικα για ταινία μικρού μήκους στο Φεστιβάλ Καννών Κεφαλλονίτη σκηνοθέτη Βασίλη Κεκάτου «Όταν κοιμάσαι ο κόσμος αδειάζει» . Ελάχιστοι δεν έχουν μολυνθεί. Ανάμεσά τους και ένα αγόρι, που γνώρισε τον έρωτα ακριβώς πριν ξεσπάσει η επιδημία. Που προσπαθεί, με μια παλιά κάμερα, «να αποτυπώσει πόση ομορφιά έχει απομείνει, έτσι ώστε να την δει το κορίτσι όταν ξυπνήσει».

«Βίντεο 2: Μέλη του σώματος, υφάσματα και σπορ» τιτλοφορείται το υπερδεκαπεντάλεπτης διάρκειας φιλμάκι του συγγραφέα Ευθύμη Φιλίππου (στα ιταλικά, με διεύθυνση παραγωγής από τη Λίλη Πεζανού και τη συνεργασία των Γιώργου Λάνθιμου, Γιώργου Στεφανάκου, Βασίλη Μαρματάκη). Στο οποίο περιγράφει, «με όσο λιγότερα λόγια μπορεί, το ανθρώπινο γένος, που μάλλον έχει εξαφανιστεί πια».

Μαζί, και άλλες ιστορίες – επίκειται και εκείνη της Λένας Κιτσοπούλου την επόμενη εβδομάδα – και φιλμάκια, από το Μανχάταν ως το Βερολίνο και το Λονδίνο και από τα Βαρδούσια ως την Αθήνα. «Παράδοξα σόλο και απροσδόκητες οικογενειακές συμπράξεις, φαντασιώσεις μιας άλλης πραγματικότητας, σωματικές αντιδράσεις στην πανδημία, προσκλήσεις σε διαλογισμό, παιχνίδια με την ερώτηση «Ποιο είναι το νόημα της ζωής;».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News