Από το 1938 που δημιουργήθηκε το Φεστιβάλ των Καννών, ελάχιστες φορές στην ιστορία του έχει ακυρωθεί ή αναβληθεί: Το 1939 ακυρώθηκε εξαιτίας της κήρυξης του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ δεν πραγματοποιήθηκε τα έτη 1948 και 1950 λόγω οικονομικών προβλημάτων και το 1968 διακόπηκε εξαιτίας των διαδηλώσεων του Γαλλικού Μάη. Εκτός από εκείνες τις χρονιές η λαμπερή γιορτή του σινεμά γινόταν κάθε χρόνο θριαμβευτικά, μέχρι φέτος, που το 73ο φεστιβάλ δεν άρχισε στις 12 Μαΐου όπως είχε προγραμματιστεί.

Μετά την εντυπωσιακή περσινή χρονιά με τον θρίαμβο της ταινίας «Παράσιτα» του Νοτιοκορεάτη Μπονγκ Τζουν-Χο, που τιμήθηκε με τον Χρυσό Φοίνικα, το μεγάλο βραβείο του φεστιβάλ, αλλά και με το Οσκαρ Καλύτερης Ταινίας, το οποίο δόθηκε για πρώτη φορά σε μη αγγλόφωνη ταινία, οι προσδοκίες ήταν πολύ υψηλές για το φετινό γαλλικό φεστιβάλ. Ωστόσο, καθώς η Covid-19 συνεχίζει να κρατά όμηρο σχεδόν ολόκληρο τον πλανήτη, θα ήταν αδιανόητο εν μέσω πανδημίας να γίνει μια συγκέντρωση η οποία επί δύο εβδομάδες προσελκύει στη γαλλική Ριβιέρα λαμπερούς σταρ του σινεμά από όλο τον κόσμο.

Αντ ‘αυτού, όπως αναφέρει το Variety, το φεστιβάλ θα δημοσιεύσει τον Ιούνιο μια λίστα με ταινίες που είχαν επιλεγεί για τη φετινή χρονιά βάζοντάς τους την πολυπόθητη ετικέτα των Καννών. Τι είναι αυτό, όμως, που κάνει το Φεστιβάλ των Καννών τόσο σημαντικό για τους λάτρεις του σινεμά; Τι χάνουν οι σινεφίλ φέτος μετά το πλήγμα του κορονοϊού που δέχτηκε και η Κρουαζέτ;

Σε αντίθεση με τα τρία μεγάλα φεστιβάλ του φθινοπώρου, της Βενετίας, του Τελουρίντ (στο Κολοράντο των ΗΠΑ) και του Τορόντο, οι Κάννες βρίσκονται στην πλευρά της σεζόν των Όσκαρ, που ανοίγει τον Φεβρουάριο με τα βρετανικά BAFTA και τη γερμανική Berlinale. Αυτό δεν σημαίνει ότι το γαλλικό φεστιβάλ στερείται λάμψης, αντίθετα λάμπει από μόνο του. Για 11 – 12 ημέρες, οι Κάννες μεταμορφώνονται σε ένα κινηματογραφικό σύμπαν: «Οταν βρίσκεστε μέσα του, ο υπόλοιπος κόσμος φαίνεται εξωπραγματικός. Από έξω, μοιάζει με μια παράξενη χιονόμπαλα γεμάτη σταρ του σινεμά» γράφει στους New York Times ο κριτικός Τόνι Σκοτ.

Αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι πίσω από τις ξέφρενες φωτογραφήσεις, τα πάρτι στα γιοτ και τις εντυπωσιακές εμφανίσεις στο κόκκινο χαλί, υπάρχει μια σχεδόν θρησκευτική αφοσίωση στον κινηματογράφο, και ένας ζήλος για την τέχνη που δεν έχουν τίποτα το σνομπ ή το κυνικό. Όλα τα είδη των ταινιών εμφανίζονται στον κύριο διαγωνισμό και στις διάφορες παράλληλες προβολές, και παρόλο που μόνο λίγες πρόκειται να βραβευτούν και να τραβήξουν την προσοχή του Τύπου, το Φεστιβάλ δίνει σε όλες τις ταινίες τουλάχιστον μια στιγμή δόξας. Και είναι πραγματικά συγκινητικό να παρακολουθείς εκείνους που ανεβαίνουν για πρώτη φορά τα σκαλοπάτια του Palais ακολουθώντας τον δρόμο άλλων που έχουν ήδη βραβευτεί.

Για σκεφθείτε: «Τα τελευταία χρόνια, κάθε άνοιξη, παρακολουθούσα ζωντανά την απονομή των βραβείων του Φεστιβάλ Καννών από το λάπτοπ μου, στην Κυψέλη, παρέα με τον διευθυντή φωτογραφίας μου και καλύτερο μου φίλο από το γυμνάσιο, Γιώργο Βαλσαμή. Προχθές το βράδυ, την παρακολουθούσα και πάλι μαζί του. Αυτήν τη φορά όμως από την πρώτη σειρά καθισμάτων του Palais de Festival», δήλωσε στον απεσταλμένο της LiFO Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλο μετά την περυσινή βράβευσή του ο δικός μας Βασίλης Κεκάτος ο πρώτος έλληνας δημιουργός που τιμήθηκε με Χρυσό Φοίνικα στην κατηγορία των ταινιών μικρού μήκους, για την ταινία του «Η Απόσταση Ανάμεσα στον Ουρανό κι Εμάς».

«Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι οι Κάννες -όπως και τα περισσότερα φεστιβάλ, τα σινεμά, οι ταινίες και οι θεατές- θα επιστρέψουν», συμπληρώνει η Μάνολα Ντάργκις, κριτικός των New York Times  η οποία παρακολουθεί εδώ και χρόνια το Φεστιβάλ Καννών. Στο φεστιβάλ βλέπεις όλες μαζί στη σειρά  μερικές από τις καλύτερες νέες ταινίες στον κόσμο πράγμα «συναρπαστικό, εξαντλητικό και τρελό ταυτόχρονα, μόνο και μόνο επειδή θέλεις να δεις τα πάντα και δεν μπορείς», λέει. Και επειδή γίνονται τόσες πολλές πρεμιέρες, μπορείς να ανακαλύψεις τις καλές ταινίες μόνος σου. «Υπέθετα ότι τα “Παράσιτα”  θα ήταν καλή ταινία γιατί ήταν του Μπονγκ. Αλλά στις Κάννες την είδα πριν μου πει κάποιος κάτι, πράγμα που είναι υπέροχο. Το να μπορείς να πας είναι προνόμιο, σε πολλά επίπεδα», λέέει η Ντάργκις.

Για τους Αμερικανούς, τουλάχιστον, είναι δύσκολο να κατανοήσουν πόσο σημαντικές είναι οι Κάννες για τον υπόλοιπο κόσμο, πράγμα που οφείλεται στο γεγονός ότι η απομόνωσή τους επεκτείνεται και στον πολιτισμό, υποστηρίζει η αμερικανίδα κριτικός, τονίζοντας ότι «ταινίες όπως τα “Παράσιτα”  χρειάζονται τα φεστιβάλ, και για να γίνουν πολύ μεγάλες χρειάζονται τις Κάννες».

 

Ο αρθρογράφος Κάιλ Μπιουκάναν, επισημαίνει εξάλλου, ότι όπως το συντηρητικό Χόλιγουντ περνά μια αναταραχή στην εποχή του streaming, το ίδιο συμβαίνει και με τις Κάννες. Είτε πρόκειται για την άρνηση του φεστιβάλ να αναγνωρίσει το Netflix, είτε για τον τρόπο με τον οποίο οι Κάννες αντιμετωπίζουν το κίνημα #MeToo και την ισότητα των φύλων, οι διαμάχες στην Κρουαζέτ μπορούν να είναι χρήσιμες, λέει.

Θα ξαναπάμε σινεμά ή θα μείνουμε στο streaming;

Τα τελευταία δύο χρόνια, ο καυγάς «Κάννες εναντίον Netflix» είναι ο πικάντικος μικρόκοσμος των μεγαλύτερων εντάσεων που παρατηρούνται στην παγκόσμια βιομηχανία του κινηματογράφου, συμπληρώνει ο Σκοτ. «Οι Αμερικανοί συχνά κοροϊδεύουν τη γαλλική παράδοση των επιδοτήσεων και της προάσπισης της πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά αν πρέπει να επιλέξω πλευρά ανάμεσα στη Γαλλία και τις μονοπωλιακές αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας, επιλέγω τη Γαλλία», λέει ο αμερικανός κριτικός.

Αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το streaming  ως οικονομική και πολιτιστική δύναμη έχει ενισχυθεί χάρη στον κορονοϊό και ότι το ζήτημα της επιστροφής του Φεστιβάλ των Καννών σχετίζεται με βαθύτερες αβεβαιότητες και ανησυχίες για το μέλλον του κινηματογράφου. Θα κατακλειστούν από κόσμο το Τορόντο και η Βενετία τον Σεπτέμβριο; Θα αναγκαστούν τα Όσκαρ να συνάψουν ειρήνη με το Netflix και άλλες παρόμοιες πλατφόρμες; Μήπως το να πηγαίνεις στο σινεμά θα καταλήξει μια παράξενη, εξειδικευμένη συνήθεια ή κάτι που ενέχει σοβαρούς κινδύνους; «Δεν νομίζω ότι είμαι ο μόνος σινεφίλ που βιώνει μια τέτοια φρίκη», λέει ο Σκοτ.

Η αλήθεια είναι ότι τίποτα δεν μπορεί να σε κάνει να εκτιμήσεις την ομορφιά της εξόδου και του σινεμά φυσικά, όσο η υποχρεωτική παραμονή στο σπίτι. Και η αλήθεια είναι ότι οι κριτικοί του κινηματογράφου γράφουν μεν για τις ταινίες όχι όμως και για την εμπειρία να τις βλέπεις σε κινηματογραφικές αίθουσες, παραδέχεται η Ντάργκις: «Αλλά πρέπει, γιατί είναι σημαντικό για το πώς βλέπουμε και πώς κατανοούμε τις ταινίες, και σίγουρα για το πώς μας επηρεάζουν», λέει.

Οπως δήλωσε, εξάλλου, σε πρόσφατη συνέντευξή του, στην εφημερίδα Le Figaro ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Καννών, Τιερί Φρεμό: «Οι Κάννες υποστηρίζουν ταινίες που προβάλλονται σε κινηματογράφους».

Μπορεί κάποιος να ασκήσει όσο έντονη κριτική θέλει στην εκδήλωση για τη δέσμευσή της με ορισμένους τρομερούς κινηματογραφιστές και για συμφωνίες κάτω από το τραπέζι όταν πρόκειται για κάποιες μέτριες γαλλικές ταινίες. Ωστόσο, οι Κάννες – όπως όλα τα καλά κινηματογραφικά φεστιβάλ- δεν αφορούν μόνο τις ταινίες. Πρόκειται «για τη συλλογική εμπειρία, για το ό,τι κλαίμε και γελάμε στο σινεμά όλοι μαζί μαζί και μετά μιλάμε για την ταινία. Πρόκειται για κοινότητα, η οποία δεν υπάρχει όταν βλέπεις Netflix στο σπίτι», μας θυμίζει η Ντάργκις.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News