Το «παζλ των τεσσάρων ατόμων», όπως ονομάστηκε το βελγικό σχέδιο, προβλέπει τη δυνατότητα οικογένειες να επιλέγουν πάντα τους ίδιους τέσσερις φίλους ή συγγενείς για να συναντιούνται τις επόμενες εβδομάδες του lockdown, που συνεχίζεται μεν αλλά κάπως πιο χαλαρά. Αν έπρεπε να διαλέξετε τέσσερα μέλη της οικογένειάς σας ή φίλους, ποιους θα επιλέγατε; Αυτό είναι το δίλημμα στο οποίο έβαλε τους πολίτες της η κυβέρνηση του Βελγίου καθώς προχωρά στην επόμενη φάση, της χαλάρωσης των περιορισμών στην καθημερινή ζωή.

Από την Κυριακή, κάθε οικογένεια στο Βέλγιο μπορεί να προσκαλέσει έως τέσσερις επισκέπτες στο σπίτι της. Δύο σετ τεσσάρων ατόμων δημιουργούν μια «φυσαλίδα κορονοϊού», η οποία μπορεί να ανταλλάσσει επισκέψεις. Κανείς άλλος, όμως, δεν επιτρέπεται στον οικιακό κοινωνικό κύκλο. Την ιδέα, γράφει ο Guardian, επεξεργάζεται και η βρετανική κυβέρνηση,  ανοίγοντας όμως το μεγαλύτερο κοινωνικό «ναρκοπέδιο» του lockdown μέχρι τώρα.

Δεν είναι τυχαίο ότι η πρωθυπουργός του Βελγίου, Σοφί Βιλμές, έδωσε την άδεια να ξεκινήσουν οι «κοινωνικές φυσαλίδες» την περασμένη Κυριακή, που στο Βέλγιο όπως και σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες, γιορτάστηκε η Ημέρα της Μητέρας.  Προηγουμένως είχε κατηγορηθεί ότι έδωσε προτεραιότητα στην οικονομία και όχι στην επιθυμία των ανθρώπων να συνδεθούν ξανά με τους δικούς τους.

«Η φυσική απομάκρυνση από εκείνους που αγαπάμε σε ορισμένες περιπτώσεις γίνεται αφόρητη», είπε η Βιλμές. Η οδηγία προβλέπει όμως ότι οι επισκέπτες δεν θα αγκαλιάζονται ούτε θα ανταλλάσσουν τον τυπικό χαιρετισμό των τριών φιλιών. Οφείλουν να κρατούν ανάμεσά τους  την απόσταση του 1,5 μέτρου και όταν είναι δυνατόν να συναντιούνται σε κήπους ή σε βεράντες. Φυσικά η αστυνόμευση είναι αδύνατη οπότε οι αρχές βασίζονται στην αίσθηση του καθήκοντος των πολιτών.

Η επιλογή είναι δύσκολη για τους Βέλγους, ειδικά για τις μεγάλες οικογένειες ή εκείνες όπου ένας ή και οι δύο γονείς έχουν ξαναπαντρευτεί: «Είναι εξαιρετικά περίπλοκο. Κατανοώ το πνεύμα, αλλά το γράμμα [του νόμου] είναι εντελώς αδύνατο», δήλωσε στον Guardian η Αννα, μια 45χρονη διευθύντρια εταιρείας, η οποία προτίμησε να μείνει ανώνυμη. Η Αννα ζει στις Βρυξέλλες με τον σύζυγό της και τις δύο έφηβες κόρες τους.

Την απασχολεί ότι σύμφωνα με το νέο μέτρο δεν μπορεί να επιτρέψει τις επισκέψεις σε φίλους των παιδιών της. Προτεραιότητα της είναι να δει τον έφηβο γιο της, ο οποίος ζει με τον πατέρα του και έχει άσθμα, και γιαυτό έχει απομονωθεί από την υπόλοιπη οικογένεια. Αλλά δεν θέλει να αποκόψει τις δύο κόρες της από τους φίλους τους: «Δεν σκοπεύω να κρατήσω λίστα με το ποιος βλέπει ποιον», λέει. «Νομίζω ότι είναι πιο σημαντικό να μπεις στο πνεύμα [του νόμου] όχι στο γράμμα».

Η αλήθεια είναι ότι το μέτρο προκάλεσε μεγάλη σύγχυση: «Το πρόβλημα είναι ότι ο τρόπος με τον οποίο κοινοποιήθηκε η ιδέα δεν ήταν πολύ ξεκάθαρος από την αρχή», δήλωσε η Καρέν Φαλέ, καθηγήτρια ψυχολογίας στο Καθολικό Πανεπιστήμιο της Λουβέν. Πολλοί άνθρωποι δεν συνειδητοποίησαν ότι και οι τέσσερις επισκέπτες θα πρέπει να προέρχονται από το ίδιο σπίτι.

Οι επιδημιολόγοι, που συμβουλεύουν την κυβέρνηση, επέλεξαν τον αριθμό των τεσσάρων ατόμων από το ίδιο νοικοκυριό επειδή βοηθάει στην ιχνηλάτηση των επαφών εάν κάποιος αρρωστήσει. Η σύζευξη δύο νοικοκυριών μειώνει επίσης τον κίνδυνο πολλαπλασιασμού που θα προέκυπτε εάν επιτρεπόταν μια πιο μεγάλη ανάμειξη ανθρώπων, αλλά τα επιδημιολογικά μοντέλα δεν ταιριάζουν με το πώς κοινωνικοποιούνται οι άνθρωποι στην πραγματική ζωή.

«Εάν μια οικογένεια μπορεί να έχει επαφές μόνο με μία άλλη οικογένεια για την Ημέρα της Μητέρας, θα έπρεπε να επιλέξουμε τη μητέρα ή την πεθερά», λέει η Φαλέ. «Για μερικές οικογένειες η επιλογή είναι δύσκολη. Και οι φίλοι των παιδιών; Προτεραιότητα έχουν οι γονείς ή οι παππούδες;», αναρωτιέται.

Η βελγίδα ψυχολόγος λέει ακόμη ότι η ιδέα να συνδεθούν μόνο δύο νοικοκυριά δεν είναι ο τρόπος με τον οποίο κοινωνικοποιούνται συνήθως οι άνθρωποι πράγμα που εγείρει ερωτήματα σχετικά με το αν το μέτρο μπορεί να λειτουργήσει: «Εάν η απόσταση ανάμεσα σε αυτό που κάνουν συνήθως οι άνθρωποι και στο μέτρο που επιβάλλεται είναι πολύ μεγάλη, νομίζω ότι είναι λίγο επικίνδυνο», λέει.

Η βελγική «φυσαλίδα του κορονοϊού» είναι παρόμοια με τη γερμανική προσέγγιση, όπου σύμφωνα με τα νέα μέτρα χαλάρωσης του lockdown άτομα από δύο διαφορετικά νοικοκυριά επιτρέπεται πλέον να συναντιούνται. Μέχρι τώρα μόνο ένα άτομο ανά νοικοκυριό επιτρεπόταν να συναντήσει άτομο από άλλο νοικοκυριό.

Θεωρητικά, λοιπόν, δύο οικογένειες ή δύο ζευγάρια μπορούν τώρα να συναντηθούν, υπό την προϋπόθεση ότι τηρούν τον κανόνα της απόστασης του 1,5 μέτρου και φορούν μάσκες όταν συναντιούνται έξω. Δεν έχει διευκρινιστεί, πάντως, αν μια οικογένεια μπορεί να συναντηθεί με μια οικογένεια τη μία μέρα και με μια άλλη την επόμενη. Αυτοί οι νέοι κανόνες θα ισχύσουν έως τις 5 Ιουνίου, οπότε και θα αναθεωρηθούν.

Στην Ισπανία, η οποία έχει υποστεί ένα από τα αυστηρότερα lockdown στην Ευρώπη, η κυβέρνηση δήλωσε ότι ομάδες έως και 10 ατόμων θα μπορούν να συναντιούνται σε κατοικίες ή σε εξωτερικούς χώρους από τη Δευτέρα, αλλά μόνο σε περιοχές της χώρας που έχουν πάρει άδεια για μετάβαση στη δεύτερη φάση του σχεδίου αντιμετώπισης του κορονοϊού.

Περίπου το 51% των ανθρώπων στην Ισπανία, τα Κανάρια Νησιά και τις Βαλεαρίδες, θα μπορούν μετακινούνται από τη Δευτέρα, ενώ η Μαδρίτη και η Βαρκελώνη, δύο από τις περιοχές που έχουν πληγεί περισσότερο, θα παραμείνουν προς το παρόν στην αρχική φάση του περιορισμού.

Στο Βέλγιο, εν το μεταξύ, φαίνεται ότι τα νοικοκυριά έχουν πάρει τις αποφάσεις τους. Η Φαλέ, που ειδικεύεται στην παιδοψυχολογία, λέει ότι θα δώσει προτεραιότητα στην κοινωνική ζωή των παιδιών της. Πιστεύει ότι το κλείσιμο των σχολείων είναι πολύ δύσκολο για τα παιδιά παντού: «Γνωρίζουμε ότι [τα κοινωνικά δίκτυα] είναι πολύ σημαντικά, όχι μόνο για την ευημερία τους, αλλά και από την άποψη κανονιστικών πλαισίων. Οταν συναντιούνται με τους συμμαθητές τους, μπορούν επίσης να μάθουν ο ένας από τον άλλο», λέει. Και αποκαλύπτει ότι για την Ημέρα της Μητέρας η ίδια και τα παιδιά της  προτίμησαν να «συναντήσουν» την 81χρονη μητέρα της στο Zoom.

Προς το παρόν, πάντως το βασικό μήνυμα της βελγικής κυβέρνησης προς τους πολίτες είναι να μείνουν στο σπίτι όσο το δυνατόν περισσότερο. «Ελπίζω ότι όταν οργανωθεί σωστά η ιχνηλάτηση των συναντήσεων, θα μπορούμε να έχουμε και πάλι κάποια κοινωνική ζωή με υπεύθυνο τρόπο», δήλωσε η Φαλέ, «Αλλά δεν είμαστε ακόμα εκεί».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News