Απαισιόδοξοι ή απλώς παρατηρητικοί; Χέγκελ και Αξελός, ο πρώτος με τη, σχεδόν θεολογική, αναφορά του στη γόνιμη για την ανθρώπινη εξέλιξη αρνητικότητα, ο δεύτερος με την ερμηνεία της «καταστροφής» ως μιας πλήρους στροφής, συνθήκης sine qua non για μια καινούργια αρχή, λένε ουσιαστικά το ίδιο πράγμα. Πιο οικείος με τον ναρκισσισμό του, ένας ποιητής, ο Χάινριχ φον Κλάιστ, περιγράφει με αφοπλιστικό τρόπο τα ψυχικά δρώμενα όταν «πιάνουμε πάτο»: «Απ’ το βάθος του πόνου που του προκαλούσε η όψη του κόσμου σε μια τόσο φριχτή αταξία, πήγαζε η κρυφή ικανοποίηση του αισθήματος της τάξης που βασίλευε πλέον στη ψυχή του».

Σε ένα άρθρο σχετικό με τον κορονοϊό, ο Ζακ Αταλί, σταθερή éminence grise γάλλων προέδρων από την εποχή του Mιτεράν, παρατηρεί τον ρόλο που έπαιξε η Μαύρη Πανώλη στη μεταφορά της εξουσίας από τη θρησκευτική (οι μαζικές προσευχές της οποίας ενέτειναν την επιδημία), στην πολιτική και στρατιωτική αρχή, θεμέλια στη μετέπειτα δημιουργία του σύγχρονου κράτους.

Ποια θρησκεία θα επιζήσει του κορονοϊού; Η φράση «εμείς σεβόμαστε τη γνώμη των ειδικών επιστημόνων» στα χείλη του μητροπολίτη Μεσογαίας γίνεται πρωτοσέλιδο, αποκαλύπτοντας ότι, πιστοί και άθεοι, θεωρούμε το προφανές στον μπακάλη της γειτονιάς, αξιέπαινο στον ορθόδοξο ηγέτη. Αδιάφορο για τους άθεους και μικρό το κακό για τους θρησκευόμενους που θα απαιτήσουν επιτέλους το δικαίωμα άμεσης επικοινωνίας με το Θείο χωρίς τη μεσολάβηση της αυτοανακηρυχθείσης εντόπιας αντιπροσωπείας του.

Αντικαπιταλισμός και νεολιμπεραλισμός «θα αποδειχτούν» (γιατί να στερηθώ τον στόμφο των όψιμων καφετζούδων της κοινωνιολογίας;) πιο εύθραυστοι, μιας και στην περίπτωσή τους το Θείο είναι ταυτισμένο με το ιερατείο. Ο πρώτος διότι αυτοκαθορίζεται αποκλειστικά από την αποστροφή του για το μοναδικό οικονομικό σύστημα που έχει αποδειχτεί παραγωγικό από το τέλος του 18ου αιώνα μέχρι σήμερα. Ο δεύτερος διότι θα συνειδητοποιήσει την κυριολεξία του γνωστού στη μέση, «με πιτυρίδα και ταγάρι» κνίτισσα μαρξιστικού τσιτάτου για τον καπιταλιστή που θα πουλήσει το σχοινί με το οποίο θα τον κρεμάσουν: η νεοφιλελεύθερη Δύση, ικανή για εκατό επιδείξεις μόδας και είκοσι καινούργια αυτοκίνητα το χρόνο, εισάγει φάρμακα και μάσκες από την Κίνα και ανακαλύπτει την χρησιμότητα που έχουν οι νοσοκόμες και οι πωλήτριες σε σουπερμάρκετ. Ιερείς και πιστοί αντιμαχόμενων κοσμοθεωριών, ιδεολογιών και ρευμάτων σκέψης ανακαλύπτουμε ένα κοινό τόπο στην κατάρρευση κάθε σιγουριάς και μπροστά στο άγνωστο το βουλώνουμε και νίπτουμε τας χείρας μας.

---

* Ο Διονύσιος Δερβής-Μπουρνιάς (Dionysios Dervis-Bournias) είναι ελληνογάλλος μαέστρος. Eχει διευθύνει τη Royal Philharmonic, την Orchestra of the Age of Enlightenment και πρόσφατα την πρώτη γαλλική εκτέλεση του 3ου κονσέρτου για πιάνο του Philip Glass με την Simone Dinnerstein

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News