Ανεβαίνοντας τις μαρμάρινες σκάλες για να βρεθώ από το 2ο επίπεδο του Μεγάρου Μουσικής και την αίθουσα banquet που φιλοξένησε το βράδυ της Παρασκευής την εκδήλωση της μεγάλης σύμπραξης των Ιδρυμάτων (14 κοινωφελή, πολιτιστικά και επιστημονικά Ιδρύματα, συμπεριλαμβανομένης της Εθνικής Τράπεζας συγκροτούν την «Πρωτοβουλία 1821-2021») στο πεζοδρόμιο της Βασιλίσσης Σοφίας είχα χρόνο να βάλω το μυαλό μου σε κίνηση για το πώς οργανώνεις, επιμελείσαι και παρουσιάζεις στις ημέρες μας ένα big success story από το παρελθόν. Γιατί τέτοιο, τηρουμένων των αναλογιών, ήταν, είναι και παραμένει η Επανάσταση του ’21. Το είπε πολύ απλά και κατανοητά ο Κυριάκος Μητσοτάκης στον χαιρετισμό του στην εκδήλωση: «Γιατί το 1821 είναι μια στιγμή ρήξης και ταυτόχρονα είναι μια στιγμή ιδρυτική: Σε μία Ευρώπη της Ιεράς Συμμαχίας ξεσπά και επικρατεί τελικά ένα εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα. Και εννέα χρόνια μετά, αποκτά δομές και συγκροτείται σε κράτος».

Αλλά, η αφήγηση ενός big success story στην εποχή των social media δεν μπορεί να έχει την μορφή και το περιεχόμενο των παραδοσιακών εκδηλώσεων σε μουσεία και πανεπιστημιακά αμφιθέατρα. Θέλει να «πιάνει» και την κατηγορία των εφήβων- κορασίδων που μεγαλώνει επιθυμώντας να συμβαδίσει με τις επιταγές του Instagram και των highlights του. Στο πλαίσιο μιας τέτοιας κατεύθυνσης συγκινεί αλλά και ερεθίζει δημιουργικά η δράση που οργανώνει το Ίδρυμα Ωνάση με τον παιγνιώδη τίτλο «1821-2121 PAST FORWARD: Η Επανάσταση έρχεται από το μέλλον».

Στο σχετικό ενημερωτικό σημείωμα διαβάζω: «Αν το ζήτημα του 1821 ήταν η ελευθερία, ποιο είναι το πιο επιτακτικό αίτημα του 2121; Διακόσια χρόνια από την έναρξη της Επανάστασης του 1821, το Ίδρυμα Ωνάση κοιτάζει στο μέλλον και ανοίγει μια μεγάλη δημόσια συζήτηση για το πώς θα είναι η Ελλάδα το 2121, καλώντας όλους τους ενεργούς και ανήσυχους πολίτες, να μοιραστούν τις ιδέες, τις απόψεις και τις σκέψεις τους για τα νέα ιδανικά για τα οποία θα αξίζει να επαναστατήσει κανείς στον ορίζοντα του 21ου αιώνα».

Αλλά, ας επιστρέψουμε στο πεζοδρόμιο της Βασιλίσσης Σοφίας. Προχωρώντας για τον Σταθμό του Μετρό – Μέγαρο Μουσικής- άρχισα να μετρώ και να ξαναμετρώ όσα «κράτησα» στη μνήμη μου από τους χαιρετισμούς και τις παρεμβάσεις των διοργανωτών έως τις δράσεις που θα αρχίσουν να ξεδιπλώνονται από το τρέχον έτος μέχρι και το 2022 (ο απολογισμός της επετείου).

Τα απαριθμώ:

– Την επιλογή του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη να διαβάσει λίγες γραμμές από τον πρόλογο του ποιήματος «Ελλάς» του μεγάλου άγγλου ποιητή Πέρσι Σέλεϊ που εκδόθηκε το 1822 και τα έσοδά του δόθηκαν για την Επανάσταση. «Είμαστε όλοι Έλληνες. Οι νόμοι και η λογοτεχνία μας, η θρησκεία και οι τέχνες μας -όλα έχουν τις ρίζες τους στην Ελλάδα. Και ο σύγχρονος Έλληνας κληρονόμησε από τους προγόνους ευαισθησία, ταχύτητα αντίληψης, ενθουσιασμό και θάρρος».

– Την πρωτότυπη δράση του Ιδρύματος Λαμπράκη με τα debates των μαθητών. Στο σχετικό ενημερωτικό σημείωμα διαβάζω: «Το Ιδρυμα Λαμπράκη πρόκειται να αναπτύξει σε συνεργασία με τον Όμιλο για την Ιστορική Εκπαίδευση στην Ελλάδα (Ο.Ι.Ε.Ε.) εκπαιδευτικό πρόγραμμα σε σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Το πρόγραμμα θα αξιοποιήσει τεχνικές της ρητορικής στην εκπαίδευση και θα αποτελείται από σειρά εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων αντιλογίας (debates) με αντικείμενο τη διαπραγμάτευση αμφισβητούμενων σημείων στη σχολική αφήγηση για την Επανάσταση του 1821».

-Τη νέα βιογραφία του Ιωάννη Καποδίστρια με συγγραφέα τον Χρήστο Λούκο (ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης) με την υποστήριξη της Εθνικής Τράπεζας. Στο σχετικό σημείωμα διαβάζω: «Μια βιογραφία για τον Ιωάννη Καποδίστρια δεν είναι εύκολο εγχείρημα για δύο κυρίως λόγους: γιατί έχουν γραφεί πολλά και αντικρουόμενα για αυτόν και γιατί η δράση του ήταν πολύπλευρη και σε διαφορετικές χώρες. Για να αντιμετωπιστούν αυτές οι δυσκολίες απαιτείται μια νηφάλια και όσο το δυνατόν συστηματική επανεξέταση των βασικών και ποικίλων πηγών της εποχής που έζησε και έδρασε ώστε να διευκρινιστούν πολλά επίμαχα σημεία, κυρίως αυτά που προκάλεσαν τις περισσότερες διχογνωμίες. Κανείς δεν μπορεί πλέον να αμφισβητήσει την ουσιαστική συμβολή του ως κύριου συνεργάτη του Ρώσου αυτοκράτορα στη διαμόρφωση αποφάσεων που καθόρισαν τις τύχες των ευρωπαϊκών  λαών, καθώς και την πολύπλευρη προσπάθειά του ως Κυβερνήτη για την οργάνωση των ελεύθερων περιοχών, τη διεύρυνση των συνόρων, τη διεκδίκηση μιας πραγματικής ανεξαρτησίας για το υπό διαμόρφωση κράτος. Ωστόσο, μια τάση αγιοποίησής του που πολλοί επιχείρησαν και επιχειρούν ή αντίθετα μια μονομερής επισήμανση των αρνητικών στοιχείων της πολιτικής του είναι αντίθετες προς μια ιστορική προσέγγιση του παρελθόντος».

– Το διεθνές διήμερο συνέδριο που οργανώνει ο Κύκλος Ιδεών για την Εθνική Ανασυγκρότηση του Βαγγέλη Βενιζέλου με τον προκλητικό τίτλο «Εργαστήριον η Ελλάς: Θεσμοί και καταστάσεις που δοκιμάστηκαν στην Ελλάδα από την Παλιγγενεσία έως τις ημέρες μας». Πραγματικά αξίζει τον κόπο να διαβαστούν οι τίτλοι και μόνο στους θεματικούς άξονες του συνεδρίου:

α)Η Ελληνική Παλιγγενεσία και τα σύγχρονα εθνικά κράτη στη Νοτιοανατολική Ευρώπη

β)Πρώιμη εισαγωγή και δοκιμασίες της δημοκρατικής αρχής – Από τη γρήγορη  εισαγωγή της καθολικής ψηφοφορίας και του κοινοβουλευτικού συστήματος στις αυταρχικές εμπειρίες και την οργανωμένη δημοκρατική μετάβαση

γ)Από το ελληνικό στο ουκρανικό αυτοκέφαλο – Η Ελλάδα ως «εργαστήριο»  της αυτοκεφαλίας των εθνικών ορθοδόξων εκκλησιών

δ)Από τον εθνικό διχασμό στον εμφύλιο: Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι ως εισαγωγή στον Α´ Παγκόσμιο Πόλεμο και ο ελληνικός εμφύλιος ως πρώτο επεισόδιο του ψυχρού πολέμου

ε)Εθνικές εκκαθαρίσεις και ανταλλαγές πληθυσμών – το παράδειγμα του 1922

στ) Δανειστές και επόπτες – Οι κρίσεις της ελληνικής οικονομίας και νέοι διεθνείς οικονομικοί θεσμοί: Από τα δάνεια της Ανεξαρτησίας στον  Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο του 1898 και από εκεί στην κρίση του 2009, την «τρόικα» και τις αλλαγές στην οικονομική διακυβέρνηση της ΕΕ

και τέλος, Βοήθεια και εξάρτηση; Από την ανθρωπιστική βοήθεια στους επαναστατημένους Έλληνες στο σχέδιο Μάρσαλ και από τα ΜΟΠ στα τρία προγράμματα στήριξης της περιόδου 2010-18.

-Η έκθεση του Χρήστου Μποκόρου περιλαμβάνει πρωτότυπα έργα, που θα φιλοτεχνηθούν επί τούτου, ως συνεισφορά του καλλιτέχνη στον εορτασμό των 200 χρόνων από την Επανάσταση (Τρία πορτρέτα και μια ζωφόρος 30 μέτρων σαν ένα μακρύ τραπέζι σε σχήμα Π με ζωγραφισμένα κτερίσματα). Η έκθεση θα φιλοξενηθεί στο Μουσείο Μπενάκη με την υποστήριξη του Ιδρύματος Μποδοσάκη.

-Η εκδοτική σειρά του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών με την υποστήριξη από το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη. Στη σειρά κυκλοφορούν τα εξής έργα:

α)Βασίλης Παναγιωτόπουλος: Κωνσταντίνος Καντιώτης, Κερκυραίος. Ελάσσων Φιλικός, αγωνιστής της Ελληνικής Επανάστασης

β)Σοφία Λαΐου & Μαρίνος Σαρηγιάννης: Οθωμανικές αφηγήσεις για την ελληνική επανάσταση. Από τον Γιουσούφ Μπέη στον Αχμέτ Τζεβντέτ Πασά

γ)Βασίλης Κ. Γούναρης: έλληνες κλεφταρματολοί και αλβανοί στασιαστές (1829-1831)

Επιπλέον, το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη προετοιμάζει  τη δημοσίευση επιλεγμένων εγγράφων για την Ελληνική Επανάσταση από τα Μητρώα Ayniyat.  Αυτά τα μητρώα, τα οποία διατηρούνται στα Οθωμανικά Αρχεία της Κωνσταντινούπολης, αποτελούνται από τα αντίγραφα όλων των παραγγελιών που απεστάλησαν στις επαρχίες και σε διάφορα κεντρικά κρατικά γραφεία από τον Ιούνιο του 1821 έως τον Ιανουάριο του 1828 για να εξουδετερώσουν την ελληνική εξέγερση.

Μάλιστα, ο πρόεδρος του Ιδρύματος Παναγιώτης Λασκαρίδης που ήταν ο ομιλητής εκ μέρους των Ιδρυμάτων της «Πρωτοβουλίας», επισήμανε την ανάγκη του αναστοχασμού συμπληρώνοντας 200 χρόνια από την Επανάσταση του΄21 λέγοντας, μεταξύ άλλων: «Ο αναστοχασμός αυτός, πρέπει κυρίως να ψάξει και να αναλύσει εκείνες τις κακές πλευρές του Έλληνα που οδήγησαν την πατρίδα μας τέσσερις φορές στην χρεωκοπία, σε εθνικές περιπέτειες και στην αδυναμία μας να προκόψουμε και να ευημερήσουμε με ελάχιστες φωτεινές εξαιρέσεις που η Πατρίδα μας μεγαλούργησε». Και συμπλήρωσε: «Να δούμε δηλαδή, κατάματα, αυτά που μας ταλανίζουν, τη διχόνοια, τους εμφύλιους σπαραγμούς, την αδυναμία μας να καταλάβουμε τη θέση μας στον κόσμο, την έλλειψη αυτογνωσίας, την έλλειψη συνεργασίας και την ευθυνοφοβία που μας κάνει να πιστεύουμε πως για την κατάντια μας φταίνε πάντα οι ξένοι».

Και αν η Επανάσταση του ’21 μπορεί και πρέπει να εξακολουθεί ακόμη και την εποχή του ψηφιακού μετασχηματισμού να είναι ένα big success story, ένα success story ήταν και η συγκρότηση της «Πρωτοβουλία 1821-2021». Όπως είπε χαρακτηριστικά ο κ. Λασκαρίδης  πρόκειται «για μια ιδιωτική, ανεξάρτητη, διακριτή πρωτοβουλία, που σκοπό έχει να συγκεντρώσει και να εντάξει στο γενικό της πλαίσιο, δηλαδή κάτω από την αιγίδα της, ένα τεράστιο εύρος δραστηριοτήτων, που έχουν σχέση με τον εορτασμό της επετείου των 200 ετών της Εθνικής μας παλιγγενεσίας».

Μια ευτυχής στιγμή, μια μεγάλη συνάντηση που οφείλει να βρει τρόπους παρουσίας και στη συνέχεια, για το μέλλον μιας κοινωνίας και μιας νέας γενιάς που της αξίζουν καλύτερες μέρες.

Τελικό συμπέρασμα: Αποφύγαμε τις εκδηλώσεις της «φουστανέλας» και την αισθητική των «σχολικών γιορτών» — ακόμη περισσότερο την κρατική κυριαρχία με την επιβολή ενός και μόνο μοντέλου, μιας και μόνης άποψης. Βεβαίως, δεν είναι και όλα τέλεια. Άλλωστε, δεν θα μπορούσε να συμβεί κάτι τέτοιο καθώς η «Πρωτοβουλία» άρχισε να δουλεύει σε μια περίοδο όπου οι κάθε λογής πανεπιστημιακοί του ΣΥΡΙΖΑ είχαν το πάνω χέρι. Με άλλα λόγια, δεν θα αποφύγουμε εκδηλώσεις και συνέδρια όπου τα «βαθιά χασμουρητά» θα φτιάχνουν… όπερα. Προφυλαχθείτε με την δική σας ευθύνη, έχοντας ενημερωθεί από το χορταστικό περιεχόμενο για δράσεις και εκδηλώσεις στο site της «Πρωτοβουλίας».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News