Στις 14 Απριλίου του 1915 το βρετανικό υπερωκεάνιο «Τιτανικός» (RMS Titanic) συγκρούστηκε με ένα παγόβουνο στο παρθενικό ταξίδι του από το Σάουθαμπτον στη Νέα Υόρκη. Η σύγκρουση έγινε στα ανοικτά του Καναδά λίγο πριν από τα μεσάνυχτα και μερικές ώρες αργότερα το πλοίο τελικά βυθίστηκε, παρασύροντας στον υγρό τάφο περισσότερους από 1.500 επιβάτες (από τους συνολικά 2.224).

Ο Τιτανικός αποτελεί το διασημότερο ναυτικό δυστύχημα στη σύγχρονη ιστορία. Τα χρόνια που ακολούθησαν τη βύθισή του έγιναν πολλές προσπάθειες εντοπισμού του ναυαγίου, οι οποίες τελικά «καρποφόρησαν» τον Σεπτέμβριο του 1985, όταν γαλλοαμερικανική ομάδα με επικεφαλής τον Ρόμπερτ Μπάλαρντ και τον Ζαν Λουί Μισέλ κατάφερε να το βρει.

Από τότε και ειδικά μετά την κατασκευή ρομποτικών βαθυσκαφών, έχουν πραγματοποιηθεί αρκετές αποστολές εξερεύνησης του ναυαγίου πάνω στο οποίο έχει αναπτυχθεί ένα ολόκληρο οικοσύστημα με διάφορα είδη να ζουν εκεί. Ομως την ίδια στιγμή το πλοίο σκουριάζει και εκτιμάται ότι θα καταρρεύσει και θα εξαφανιστεί μέσα στις επόμενες 2-3 δεκαετίες. Στο πλαίσιο αυτών των αποστολών στο ναυάγιο έχουν ανασυρθεί χιλιάδες αντικείμενα τα οποία ήταν διασκορπισμένα πάνω και γύρω από το κουφάρι του.

Η αμερικανική εταιρεία RMS Titanic Inc. από το 1993 έχει κερδίσει δικαστικά το αποκλειστικό δικαίωμα να πραγματοποιεί καταδύσεις στο ναυάγιο και να αποσπά αντικείμενα. Μέχρι στιγμής η εταιρεία έχει ανασύρει περί τα 5.500 αντικείμενα (προσωπικά αντικείμενα των επιβατών, πήλινα σκεύη, χρυσαφικά κ.ά.), καθώς και ένα κομμάτι από το σκαρί του πλοίου, βάρους 17 τόνων. Τα αντικείμενα αυτά εκτίθενται σε μόνιμες εκθέσεις του ναυαγίου που έχει δημιουργήσει η εταιρεία στην έδρα της στην Ατλάντα και στο Λας Βέγκας.

Οπως αναφέρει σε δημοσίευμά της η εφημερίδα Telegraph η RMS Titanic σχεδιάζει να κάνει μια κίνηση που δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα. Μια κίνηση η οποία ήδη έχει προκαλέσει την αντίδραση των κυβερνήσεων των ΗΠΑ και της Βρετανίας: να χρησιμοποιήσει προηγμένα ρομπότ τα οποία θα αφαιρέσουν τμήματα του καταστρώματος του Τιτανικού για να διεισδύσουν στο εσωτερικό του και να συλλέξουν από εκεί διάφορα αντικείμενα.

Αν και ο αριθμός των αντικειμένων που μπορεί να υπάρχουν στο εσωτερικό του σε σχετικά καλή κατάσταση θα είναι λογικά μεγάλος, εν τούτοις η εταιρεία έχει ένα βασικό στόχο: τον εξοπλισμό επικοινωνιών του πλοίου και συγκεκριμένα τον περίφημο ασύρματο τηλέγραφο με τον οποίο ο καπετάνιος εξέπεμψε το σήμα SOS μετά τη σύγκρουση με το παγόβουνο. Η εταιρεία υποστηρίζει ότι η ενέργεια αυτή είναι αναγκαίο να γίνει, επειδή το σκάφος καταστρέφεται και υπάρχει κίνδυνος οτιδήποτε υπάρχει πάνω του να χαθεί για πάντα σε λίγο καιρό.

«Σε λίγα χρόνια το ναυάγιο αναμένεται να καταρρεύσει, εξαφανίζοντας για πάντα τον διασημότερο τηλέγραφο στον κόσμο» αναφέρεται σε ένα από τα έγγραφα που έχει καταθέσει η RMS Titanic για να πάρει τη σχετική άδεια.

Την ίδια στιγμή, όμως, οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ και της Βρετανίας συνήψαν πριν από λίγες ημέρες μια «ιστορική συνθήκη», όπως τη χαρακτηρίζουν οι ίδιες. Η συνθήκη αυτή αφορά την προστασία του ναυαγίου από όσους θέλουν να αποσπάσουν κάποιο κομμάτι του ή διάφορα αντικείμενα. Η RMS Titanic υποστηρίζει ότι η συνθήκη έχει μόνο πολιτική και καμία νομική αξία και ότι σε περίπτωση που πάρει τις επόμενες εβδομάδες την άδεια που έχει ζητήσει από το δικαστήριο, θα ξεκινήσει αμέσως την οργάνωση της αποστολής για να εκτελεσθεί εντός του 2020.

Από την άλλη πλευρά υπάρχουν οι συγγενείς των θυμάτων του ναυαγίου, οι οποίοι είναι γενικά αρνητικοί στην ανάσυρση αντικειμένων από αυτό, θεωρώντας ότι αποτελεί ένα είδος τυμβωρυχίας. Ακόμη και η τελευταία επιζήσασα του ναυαγίου, η Μιλβένα Ντιν, η οποία απεβίωσε το 2009, είχε πει ότι μπορεί να δεχτεί την ανάσυρση αντικειμένων που έχουν διασκορπιστεί γύρω από το πλοίο, αλλά θεωρεί λάθος να βγουν αντικείμενα μέσα από αυτό.

Το σχέδιο

Αν η εταιρεία πάρει την άδεια, σύμφωνα με το σχέδιο που έχει υποβάλει για έγκριση, θα στείλει ένα επανδρωμένο υποβρύχιο στο ναυάγιο που βρίσκεται σε βάθος περίπου 4 χλμ. Το επανδρωμένο σκάφος θα μεταφέρει μαζί του τρία θαλάσσια ρομπότ τύπου ROV, τα οποία θα πάνε πάνω από το σημείο που βρίσκεται το αποκαλούμενο «Σιωπηλό Δωμάτιο», ο χώρος δηλαδή όπου βρίσκονταν τα μηχανήματα επικοινωνίας του πλοίου. Ενα μέρος του «Σιωπηλού Δωματίου» βρισκόταν κάτω από ένα μικρό φεγγίτη. Ενα από τα ROV θα διαθέτει βραχίονα με τον οποίο θα προσπαθήσει να αφαιρέσει τον φεγγίτη για να μπορέσει να μπει μέσα στο δωμάτιο από εκεί. Την ίδια στιγμή τα άλλα ρομπότ θα βιντεοσκοπούν την όλη διαδικασία.

Αν το ROV καταφέρει να αφαιρέσει τον φεγγίτη, το επόμενο βήμα είναι να ξεδιπλωθεί ένα ειδικό για την περίσταση καλάθι και στη συνέχεια το ρομπότ θα διεισδύσει στο «Σιωπηλό Δωμάτιο» για να αποσπάσει τον διάσημο τηλέγραφο και όποιο άλλο καλοδιατηρημένο αντικείμενο εντοπίσει. Ο,τι αντικείμενο εντοπίζει το βαθυσκάφος θα το ρίχνει στο καλάθι.

Ενα ακόμη ζήτημα που προκύπτει από την πρόθεση της RMS Titanic να μπει στο εσωτερικό του Τιτανικού είναι τι θα γίνει σε περίπτωση που υπάρχουν ακόμη σκελετοί των θυμάτων. Το 2012 η Εθνική Ωκεανογραφική και Ατμοσφαιρική Υπηρεσία των ΗΠΑ είχε εκφράσει την άποψη ότι «υπάρχουν άνθρωποι» μέσα στο πλοίο. Αν αυτό ισχύει και το ρομποτικό βαθυσκάφος καταφέρει να μπει στο «Σιωπηλό Δωμάτιο», είναι πιθανό να βρει εκεί τον σκελετό του Τζακ Φίλιπς, του επικεφαλής της ομάδας των χειριστών του τηλέγραφου. Ο Φίλιπς αρνήθηκε να εγκαταλείψει το πόστο του και έμεινε εκεί μέχρι που έπεσε το ρεύμα στο πλοίο, αλλά τότε δεν υπήρχαν άλλες διαθέσιμες σωστικές λέμβοι και η τύχη του παραμένει άγνωστη, αφού το πτώμα του δεν εντοπίστηκε ποτέ.

Οι προθέσεις και η χρεοκοπία

Η RMS Titanic υποστηρίζει ότι την ενδιαφέρει η διάσωση της ιστορίας και όχι τα κέρδη. Σε αυτό το πλαίσιο ο πρόεδρος της εταιρείας, Μπρέτον Χάντσχακ, ταξίδεψε πρόσφατα στη Βόρειο Ιρλανδία και συναντήθηκε με συγγενείς θυμάτων του «Τιτανικού» για να ζητήσει τη συγκατάθεσή τους για την υλοποίηση της αποστολής.

«Συνυπολογίζω τις αντιδράσεις των ανθρώπων σε αυτή την αποστολή. Πρέπει να γίνει σαφές ότι δεν έχουμε να κάνουμε με ένα είδος δούρειου ίππου εδώ. Δεν θέλουμε να βρούμε βαλίτσες και να τις ψάχνουμε αναζητώντας χρυσαφικά. Πρόκειται για μια επιχείρηση που με χειρουργικές κινήσεις θα προσπαθήσει να ανασύρει ιστορικής σημασίας αντικείμενα τα οποία θα είναι στη διάθεση των μελλοντικών γενεών για να μάθουν καλύτερα την ιστορία του «Τιτανικού». Γνωρίζουμε ότι το ναυάγιο καταστρέφεται με ταχύ ρυθμό. Γιατί να αφήσουμε αυτά τα αντικείμενα να εξαφανιστούν μαζί του; Είναι υποχρέωσή μας να προσπαθήσουμε να βρούμε τέτοια αντικείμενα και να τα προστατέψουμε πριν να είναι πολύ αργά» δηλώνει ο πρόεδρος της RMS Titanic.

Τα στελέχη της εταιρείας υποστηρίζουν ότι ο ασύρματος τηλέγραφος του «Τιτανικού» μπορεί να αποκατασταθεί πλήρως και πιθανώς να επαναλειτουργήσει, παρά το γεγονός ότι βρίσκεται πάνω από 100 χρόνια στο βάθος του Ατλαντικού.

Το 2010 η RMS Titanic βοήθησε στην πραγματοποίηση της πρώτης ολοκληρωμένης έρευνας στο ναυάγιο. Το 2018 όμως η εταιρεία κατέθεσε αίτηση πτώχευσης, γεγονός που προκάλεσε μια διεθνή εκστρατεία από φορείς όπως διάφορα βρετανικά μουσεία, αλλά και διασημότητες, όπως ο αμερικανός σκηνοθέτης Τζέιμς Κάμερον, δημιουργός της τεράστιας κινηματογραφικής επιτυχίας «Τιτανικός», καθώς και ο Ρόμπερτ Μπάλαρντ. Η εκστρατεία αφορούσε την εξεύρεση περίπου 20 εκατ. ευρώ για την αγορά όλων των αντικειμένων που έχει ανασύρει η RMS Titanic από το ναυάγιο, επειδή υπήρχε κίνδυνος η εταιρεία να αρχίσει να πουλά μεμονωμένα ή κατά ομάδες τα αντικείμενα και έτσι η συλλογή αυτή να κατακερματιστεί σε δεκάδες ή και εκατοντάδες ιδιώτες.

Οι εκπρόσωποι της εκστρατείας έδωσαν επίσης δικαστική μάχη, ζητώντας να πάρουν εκείνοι τα αποκλειστικά δικαιώματα ανάσυρσης αντικειμένων από το ναυάγιο του «Τιτανικού», δηλώνοντας πως δεν πρόκειται να κάνουν κάποια νέα αποστολή εκεί, αλλά ότι αυτό που θέλουν είναι να διασφαλίσουν ότι δεν θα το κάνει κάποιος άλλος και έτσι όλα θα παραμείνουν εκεί όπου βρίσκονται. Τελικά η RMS Titanic βρήκε χρηματοδότες για να συνεχίσει τη λειτουργία της και η απόφαση βγήκε υπέρ της.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News