Το Ηνωμένο Βασίλειο αποχωρεί από την Ευρωπαϊκή Ενωση σε λίγες εβδομάδες. Αλλά ακόμα και τώρα, υπό την καθοδήγηση ενός «ισχυρού» μετά τις πρόσφατες εκλογές Μπόρις Τζόνσον, δεν είναι καθόλου ξεκάθαρη η σχέση που θα προσπαθήσει να διαμορφώσει ο βρετανός πρωθυπουργός με το ευρωπαϊκό μπλοκ.

Ο Μπόρις Τζόνσον υποσχέθηκε ότι θα οδηγήσει τη χώρα του στην έξοδο από την ΕΕ στις 31 Ιανουαρίου 2020, με ή χωρίς συμφωνία με τους Ευρωπαίους. Το ίδιο το βράδυ των «εκλογών του Brexit», στις 12 Δεκεμβρίου, κυκλοφόρησε διαρροή μαγνητοφωνημένης συζήτησης στην οποία ο Μισέλ Μπαρνιέ, ειδικός διαπραγματευτής από την πλευρά των Βρευξελλών, φέρεται να αναφέρει ότι μπορεί η διαδικασία να χρειαστεί να τραβήξει –ιδίως όσον αφορά το εμπορικό της κομμάτι- έως και το 2021.

Η απουσία μίας επικυρωμένης συμφωνίας «διαζυγίου» προκαλεί αβεβαιότητα σε εκατομμύρια ανθρώπους. Αυτή τη στιγμή ο πληθυσμός των ευρωπαίων πολιτών επί βρετανικού εδάφους υπολογίζεται σε περίπου 3 εκατομμύρια, με τους 75.000 από αυτούς να είναι Έλληνες. Η οικονομική κρίση από το 2010 και μετά οδήγησε πάνω από 40.000 πολίτες της χώρας μας να μεταναστεύσουν στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ περίπου 10.000 είναι οι έλληνες φοιτητές που σπουδάζουν εκεί. Για τους έλληνες υπαλλήλους που δεν διαμένουν εκεί αλλά κάνουν χρήση της ελεύθερης διακίνησης εργαζομένων εντός ΕΕ το σίγουρο είναι ότι θα χρειάζονται μετά την αποχώρηση της Βρετανίας επαγγελματική βίζα.

Για την πλειοψηφία των ευρωπαίων πολιτών που διαμένουν στη Βρετανία έως και την ημερομηνία αποχώρησης τα δικαιώματά τους θα συνεχίσουν σε μεγάλο βαθμό να ισχύουν. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται τα εργασιακά, ασφαλιστικά, της υγειονομικής περίθαλψης, των συντάξεων, της κοινωνικής πρόνοιας. Η βρετανική κυβέρνηση έχει δώσει διαβεβαιώσεις σχετικά με τα δικαιώματά τους σε περίπτωση που υπάρξει έξοδος χωρίς συμφωνία, αλλά πολλές λεπτομέρειες παραμένουν στον αέρα.

Σχετικά σαφές είναι ότι τα δικαιώματα διαμονής οικογενειών αναμένεται να περιοριστούν. Θα πρέπει να υποβάλλεται από τα μέλη της οικογένειας αίτηση μέσω ενός νέου συστήματος εγγραφής, του EU Settlement Scheme ή αλλιώς Πρόγραμμα Εγκατάστασης Πολιτών της ΕΕ. Το σύστημα αυτό θα καταγράφει τους πολίτες της ΕΕ επί βρετανικού εδάφους και θα τους αποδίδει δικαίωμα μόνιμης ή προσωρινής διαμονής. Σε περίπτωση μη συμφωνίας, η Βρετανία έχει δεσμευτεί ότι θα διατηρήσει για τους ευρωπαίους το δικαίωμα της οικογενειακής επανένωσης – δηλαδή να μπορεί να ακολουθήσει ο/η σύζυγος μετά το Brexit, αυτό όμως θα ισχύει μόνο για εκείνες τις οικογένειες που ήδη ένα μέλος τους έχει λάβει το καθεστώς του μονίμου διαμένοντος.

Στην επίσημη ιστοσελίδα του υπουργείου Εξωτερικών για το Brexit (brexit.gov.gr), αναφέρεται ότι τα δικαιώματα των πολιτών της ΕΕ παραμένουν αμετάβλητα στο Ηνωμένο Βασίλειο μέχρι την 31η Ιανουαρίου 2020. Όσον αφορά τους Ευρωπαίους που κατοικούν εκεί την τελευταία πενταετία μπορούν να διεκδικήσουν μέσω του Προγράμματος Εγκατάστασης Πολιτών της ΕΕ μόνιμη διαμονή. Αυτοί που δεν έχουν κλείσει πέντε χρόνια θα μπορούν να αιτηθούν το καθεστώς του προσωρινά διαμένοντος, μέχρι να συμπληρώσουν τις προϋποθέσεις για τη μόνιμη διαμονή.

Το Πρόγραμμα Εγκατάστασης Πολιτών ήδη λειτουργεί online στη διεύθυνση https://www.gov.uk/guidance/settled-status-for-eu-citizens-and-their-families-translations.el και η προθεσμία για την υποβολή αιτήσεων, όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα, λήγει στις 30 Ιουνίου 2021. Όμως εδώ τα πράγματα μπερδεύονται λίγο: για παράδειγμα, αμέσως μετά την προαναφερόμενη ημερομηνία επισημαίνεται: «Το ποιο καθεστώς θα αποκτήσετε μπορεί να εξαρτηθεί από το πότε θα υποβάλετε την αίτηση». Σε περίπτωση δε που η Βρετανία αποχωρήσει χωρίς συμφωνία: «Για να υποβάλετε αίτηση θα πρέπει να ζούσατε στο Ηνωμένο Βασίλειο πριν από την αποχώρηση του από την ΕΕ. Η ημερομηνία υποβολής αίτησης σε αυτήν την περίπτωση θα είναι η 31η Δεκεμβρίου 2020».

Για τους ευρωπαίους φοιτητές που βρίσκονται στη Βρετανία τα πράγματα είναι κάπως πιο ξεκάθαρα: ακόμα και σε περίπτωση μη συμφωνίας, η βρετανική κυβέρνηση δεσμεύτηκε ότι τα δίδακτρα και τα φοιτητικά δάνεια θα διατηρηθούν στο ίδιο επίπεδο – αρκεί να φοιτούν εκεί ήδη από το 2019. Επιπλέον έχουν υπάρξει δεσμεύσεις από την πλευρά των Βρετανών ότι σε περίπτωση μη συμφωνίας θα μπορούν να παραμείνουν στη χώρα και μετά το πέρας των σπουδών τους για αναζήτηση εργασίας.

Αβεβαιότητα πλανάται για τις ευρωπαϊκές άδειες οδήγησης και αν θα ισχύουν σε περίπτωση μη συμφωνίας, καθώς δεν έχουν υπάρξει λευκός καπνός από την πλευρά των Βρετανών. Εάν υπάρξει συμφωνία θα μπορούν να χρησιμοποιούνται οι άδειες έως τις 31 Δεκεμβρίου 2020, ενώ υπάρχει το ενδεχόμενο από το 2021 να υπάρξουν νέες διευθετήσες μεταξύ ΕΕ και Βρετανίας.

Μετά την ανάληψη των καθηκόντων του τον Ιούλιο, ο Μπόρις Τζόνσον είπε ότι «επαναλαμβάνει κατηγορηματικά» την εγγύηση της κυβέρνησης σε περισσότερα από τρία εκατομμύρια πολίτες της ΕΕ που ήδη ζουν στο Ηνωμένο Βασίλειο. Όμως, γρήγορα επιβεβαιώθηκε ότι δεν είχε προγραμματιστεί νέα νομοθεσία, ενώ αρκετές λεπτομέρειες δεν έχουν ξεκαθαριστεί για τα δικαιώματα των Ευρωπαίων στη Βρετανία μετά το Brexit σε περίπτωση μη συμφωνίας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News