Κάθε αμερικανικός πόλεμος φαίνεται ότι έχει τα έγγραφα που αποκαλύπτουν τη σκοτεινή πλευρά του.

Πριν από 50 χρόνια, η δημοσίευση σε αμερικανικές εφημερίδες των «Pentagon Papers» σόκαρε την αμερικανική κοινή γνώμη, δείχνοντας τι συμβαίνει στις ζούγκλες της Νοτιοανατολικής Ασίας.

Αυτή τη σκοτεινή πλευρά ενός άλλου σκληρού πολέμου, αυτού στο Αφγανιστάν, αποκαλύπτουν χιλιάδες έγγραφα που ανέλυσε και δημοσίευσε η Washington Post. Τα «Afghan Papers» δείχνουν ότι έπειτα από σχεδόν 20 χρόνια, από χιλιάδες νεκρούς αμάχους και μη, και έπειτα από εκατοντάδες δισεκατομμύρια που ξοδεύτηκαν, η νίκη παραμένει σχεδόν αδύνατη.

Τα έγγραφα, τα οποία η εφημερίδα απέκτησε με αιτήματα που πήραν τρία χρόνια για να υλοποιηθούν πλήρως, περιέχουν συνεντεύξεις με πολιτικούς, στρατιωτικούς και διπλωμάτες, οι οποίες έγιναν μεταξύ του 2014 και του 2018. Είναι μέρος μιας εμπιστευτικής έκθεσης για τις αποτυχίες του πολέμου – που ήταν πολλές και, όπως θα λέγαμε, και συστημικές.

Οι αξιωματούχοι περιγράφουν τη σταδιακή τους απογοήτευση, αλλά και τις αμφιβολίες τους για την στρατηγική των ΗΠΑ. Από την άλλη πλευρά δείχνουν πώς η προεδρία (τρεις διαφορετικοί ηγέτες, ο Τζορτζ Μπους, ο Μπαράκ Ομπάμα και ο Ντόναλντ Τραμπ) επιδίωκαν να εξωραΐσουν την εικόνα στα μάτια  της κοινής γνώμης που όλο και λιγότερο ενέκρινε την εμπλοκή της χώρας τους.

«Αν ήξερε η κοινή γνώμη πόσες δυσλειτουργίες υπάρχουν…» παρατηρούσε απογοητευμένος το 2015 ένας στρατηγός συνοψίζοντας την κατάσταση.

Αν και αρχική επιδίωξη ήταν η εκκαθάριση των Ταλιμπάν, σταδιακά οι αμερικανικές δυνάμεις έχασαν από τα μάτια τους τον στόχο τους, σε σημείο ώστε οι πρωταγωνιστές να μην γνωρίζουν τι θα πράξουν στη συνέχεια. Αρχισε να γίνεται ασαφές ποιοι είναι οι «κακοί» και οι εχθροί σε αυτή την περίπλοκη διαμάχη: είναι οι Ταλιμπάν, οι Πακιστανοί, η Αλ Κάιντα, το ISIS, οι τζιχαντιστές ή οι πολέμαρχοι που πλήρωνε η CIA.

Εξίσου μάταιες φαίνονταν οι προσπάθειες να στηθεί ένα κανονικό κράτος στο Αφγανιστάν, με τακτικό στρατό και να παταχθεί το εμπόριο οπίου. Με ευθύ τρόπο το παραδέχεται αξιωματούχος του υπουργείου Εξωτερικών: «ο αντικειμενικός μας στόχος να στήσουμε μια ισχυρή κεντρική κυβέρνηση αποδείχτηκε ανόητος, γιατί οι Αφγανοί δεν έχουν εμπειρία τέτοιων κυβερνήσεων». Αντίθετα οι Αμερικανοί εκτιμούσαν ότι η κυβέρνηση του Χαμίντ Καρζάι είχε πάρει από το 2006 κιόλας χαρακτηριστικά κλεπτοκρατίας, μια κατάσταση που έμμεσα ενίσχυε τους Ταλιμπάν.

Μια τέτοια αποκαρδιωτική εικόνα από το Αφγανιστάν, δεν θα μπορούσε να φτάνει έτσι στην κοινή γνώμη. Το «μακιγιάζ» γινόταν (ή μάλλον ακόμη γίνεται) στην Ουάσινγκτον και περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, παραποιημένα στατιστικά για την κατάσταση εκεί, τη δύναμη του αφγανικού στρατού ή τα επίπεδα της βίας.

Η ερώτηση που επανέρχεται με διάφορες μορφές στα έγγραφα είναι απλή: «Αξιζε τον κόπο;» και έχει μάλλον μία απλή, αρνητική απάντηση.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News