Τις απαντήσεις στις πιο συχνές ερωτήσεις για την Πολλαπλή Σκλήρυνση ή Σκλήρυνση κατά Πλάκας τις δίνει ο νευρολόγος Κωνσταντίνος Νώτας.

Τι είναι η Πολλαπλή Σκλήρυνση για την οποία μαθαίνουμε τόσες διαφορετικές πληροφορίες;

Η πολλαπλή σκλήρυνση (ΠΣ) είναι μία χρόνια νόσος και αποτελεί την πιο συχνή φλεγμονώδη απομυελινωτική πάθηση του κεντρικού  νευρικού συστήματος. Απομυελινωτική σημαίνει ότι σιγά σιγά η μυελίνη, δηλαδή η ουσία που περιβάλει και «μονώνει» τον άξονα του νεύρου, αρχίζει να «φθείρεται». Ακριβώς όπως ένα καλώδιο αποτελείται από το εσωτερικό χάλκινο σύρμα και το πλαστικό περίβλημα, έτσι είναι και το νεύρο. Οταν η μυελίνη αρχίζει να καταστρέφεται, εκδηλώνονται και τα πρώτα συμπτώματα της ΠΣ.

Ποια είναι τα αίτια της νόσου;

Παρά την επιστημονική έρευνα για την αποκάλυψη των γονιδίων ή άλλων μοριακών δεικτών, τα αίτια της ασθένειας παραμένουν άγνωστα. Οι ειδικοί θεωρούν ότι οφείλεται σε συνδυασμό περιβαλλοντικών και γενετικών παραγόντων. Στα άτομα που προσβάλλονται από τη νόσο παρατηρείται το φαινόμενο να αντιλαμβάνεται ο οργανισμός λανθασμένα τη μυελίνη και άλλα συστατικά του νευρικού συστήματος ως αντιγόνα (ως εχθρούς), με αποτέλεσμα να τους επιτίθεται και να τα καταστρέφει. Η ΠΣ είναι μια εξαιρετικά πολύπλοκη νόσος, με διαφορετική εικόνα και πορεία σε κάθε ασθενή (νόσος σαν δακτυλικό αποτύπωμα), κάτι που οδηγεί πολλές φορές σε λανθασμένες αντιλήψεις και παραπληροφόρηση.

Η ΠΣ σημαίνει αναπηρία και καροτσάκι;

Στο παρελθόν υπήρχε μικρή δημόσια κατανόηση της ΠΣ και συχνά η νόσος θεωρούνταν ότι θα οδηγήσει τον ασθενή σε μη αναστρέψιμη αναπηρία. Η εικόνα αυτή τα τελευταία χρόνια έχει αλλάξει σημαντικά, με την ύπαρξη 14 φαρμάκων τα οποία έχουν βοηθήσει στην αντιμετώπιση της και φυσικά στη μεγάλη καθυστέρηση εκδήλωσης συμπτωμάτων. Τα επόμενα χρόνια αναμένονται περισσότερα δεδομένα, που έχουν ως στόχο τη βαθύτερη κατανόηση αυτής της πολύπλοκης πάθησης από την επιστημονική κοινότητα.

Βασικός πυλώνας στην αντιμετώπιση της νόσου θεωρείται η έγκαιρη έναρξη αγωγής. Δηλαδή το όσο νωρίτερα, τόσο καλύτερα, όπως βέβαια ισχύει και στις περισσότερες ασθένειες. Αντίστοιχα όταν η νόσος δεν ελέγχεται επαρκώς με τη φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνει ο ασθενής, θα πρέπει να γίνεται άμεση κλιμάκωση σε αποτελεσματικότερες θεραπείες.

Ο στόχος παραμένει πάντοτε η αποφυγή εγκατάστασης οποιασδήποτε αναπηρίας, η προστασία της εγκεφαλικής λειτουργίας και η διατήρηση της ποιότητας ζωής των ασθενών.

Μπορεί η ΠΣ να ξεκινήσει σε νεαρή ηλικία;

Η τυπική εκδήλωση της νόσου συμβαίνει σε ηλικίες μεταξύ 20 και 40 ετών. Σπάνια μπορεί να εμφανιστεί σε παιδιά κάτω των 10 ετών ή σε ενήλικες άνω των 60 ετών. Παγκοσμίως επηρεάζει περισσότερους από 2,5 εκατομμύρια ανθρώπους, ενώ είναι η πιο συχνή αιτία νευρολογικής αναπηρίας σε νεαρούς ενήλικες. Στα παιδιά και στους έφηβους αν και σπάνια,  η νόσος είναι πιο επιθετική, με πολλαπλές, μεγάλης βαρύτητας υποτροπές, οι οποίες ευτυχώς έχουν συνήθως εντυπωσιακή αποκατάσταση.

Υπάρχουν διαθέσιμες θεραπείες για τα παιδιά;

Κοινή πρακτική τα τελευταία χρόνια αποτελούσε η χορήγηση στις παιδικές ηλικίες ενέσιμων θεραπειών, χωρίς όμως να έχουν προηγηθεί συγκεκριμένες μελέτες. Το 2018 εγκρίθηκε από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων η χορήγηση νέας θεραπείας σε παιδιά άνω των 10 ετών, καθώς οι κλινικές μελέτες παρουσίασαν εξαιρετικά αποτελέσματα στη μείωση των υποτροπών και στην καθυστέρηση της εξέλιξης της αναπηρίας έναντι της ενδομυϊκά χορηγούμενης ιντερφερόνης β1α.

Η νόσος μπορεί να εξελίσσεται παρά τη λήψη φαρμάκου;

Η νόσος με βάση την κλινική της πορεία χωρίζεται σε 3 μορφές: υποτροπιάζουσα διαλείπουσα (ΥΔΠΣ), δευτεροπαθώς προϊούσα (ως εξέλιξη της ΥΔΠΣ) και πρωτοπάθώς προϊούσα. Με τις υπάρχουσες θεραπείες στοχεύουμε κυρίως την ΥΔΠΣ, μειώνοντας τις υποτροπές και καθυστερώντας την εξέλιξη της αναπηρίας. Συχνά όμως, η νόσος συνεχίζει να εξελίσσεται «σιωπηλά», με επιδείνωση κάποιων συμπτωμάτων που ο ασθενής δυσκολεύεται να εκφράσει και ο θεράποντας συνήθως δεν αναγνωρίζει.

Συμπτώματα όπως ο χρόνιος πόνος, οι ορθοκυστικές και σεξουαλικές διαταραχές, η σωματική και νοητική κόπωση, η κατάθλιψη και η σταδιακή επιδείνωση της βάδισης και της ισορροπίας, αποτελούν τα σιωπηλά σημάδια της χρόνιας αυτής νευροεκφύλισης, ανεξάρτητα με το αν ο ασθενής εμφανίζει ή όχι υποτροπές.

Υπάρχει δυνατότητα να αντιμετωπιστεί έγκαιρα η εξέλιξη της νόσου, δηλαδή να επιβραδυνθεί και πώς;

Βασικό στοιχείο για την αντιμετώπιση αυτής της εξέλιξης είναι η επικοινωνία. Τόσο οι ασθενείς, όσο και οι φροντιστές τους (σύζυγοι, γονείς κ.λπ.) θα πρέπει να μη διστάζουν να μιλήσουν στον ιατρό τους για οποιαδήποτε αλλαγή συμβαίνει στην καθημερινότητα τους, ενώ ταυτόχρονα  οι ιατροί πρέπει να ανιχνεύουν έγκαιρα τα «κρυφά συμπτώματα» της νόσου, ώστε να τροποποιήσουν τη θεραπευτική τους στρατηγική. Ακριβώς επειδή υπάρχουν διαθέσιμες πολλές θεραπείες, ο γιατρός ανάλογα με τα συμπτώματα, θα έχει τη δυνατότητα να επιλέξει και την πιο κατάλληλη.

Η ΠΣ είναι μια σοβαρή νόσος, από την άλλη πλευρά όμως είναι τεράστιο λάθος να επηρεάζει το κάθε βήμα της ζωής του ανθρώπου. Το άτομο με ΠΣ πρέπει να σπουδάζει, να διασκεδάζει, να εργάζεται, να ερωτεύεται, να κάνει οικογένεια και παιδιά και να ζει μια φυσιολογική ζωή.

Ο Κωνσταντίνος Νώτας  είναι νευρολόγος, Ακαδημαϊκός Υπότροφος ΑΠΘ, Εργαστήριο Κλινικής Νευροφυσιολογία του νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ και στο Εξωτερικό Ιατρείο Πολλαπλής Σκλήρυνσης στην Κλινική Αγιος Λουκάς της Θεσσαλονίκης

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News