Ο Ιωάννης Μεταξάς, Πρωθυπουργός της Ελλάδας, είπε το ΟΧΙ. Πάντα με κεφαλαία γράμματα το ΟΧΙ. Έτσι το πρωτοδιδαχτήκαμε. Έτσι σημαιοστολίζαμε και απομνημονεύαμε ποιήματα για σχολικά σκετς και τραγουδούσαμε με πάθος. Και βέβαια στο τέλος φωνάζαμε όλοι μαζί ΖΗΤΩ.

Πολλά ΖΗΤΩ φώναξε η γενιά μου. Ένας αιώνιος τραμπαλισμός από το ΖΗΤΩ στο ΣΤΑΥΡΩΣΟΝ με συνοπτικές διαδικασίες και οπτική παιδιού. Ωστόσο, μερικά χρόνια μετά η «κατεύθυνση» διδαχής Ιστορίας άλλαξε. Όχι, δεν είπε το ΟΧΙ ο Ιωάννης Μεταξάς, κι αλίμονο σε όποιον επικαλείτο κάτι τέτοιο. Το ΟΧΙ το είπε ο ελληνικός λαός. Το «ελληνικός λαός» ως μια αφηρημένη έννοια μιας γιούργιας ένδοξης σελίδας. Έμμεσα ακυρώνουμε την ύπαρξη αρχηγίας κράτους.

Και τι έγινε; Δεν μας άρεσε ότι υπήρξε Μεταξάς, τον σβήσαμε. Δικτάτορας, και τέλος. Μονοδιάστατοι ανέκαθεν. Μα δεν υπάρχουν πιο φιλολαϊκιστές από τους δικτάτορες! Δεν μας αφορά αυτό. Εμείς παίζουμε καλοί-κακοί όπως στις ταινίες.

Ο συγκεκριμένος, κακός και τέλος. Και τις σελίδες Ιστορίας που αφορούν τον Ιωάννη Μεταξά και τις διαφωνίες του με τον Ελευθέριο Βενιζέλο για την Μεγάλη Ιδέα, επιτρέπεται να τις μελετήσουμε; Από τις πιο ενδιαφέρουσες σελίδες Ιστορίας κατά την ταπεινή μου γνώμη. Για μια εκστρατεία, που η τελευταία πράξη του δράματος της γράφτηκε στην προκυμαία της Σμύρνης; Και εκατομμύρια πρόσφυγες που αίφνης στα ελληνικά εδάφη ονομάζονταν «Τουρκόσποροι» ενώ πριν τον ερχομό τους ήταν «Αδέλφια μας»;

Μια διαφωνία που ο μεν Μεταξάς μετρούσε με κριτήρια αμιγώς στρατιωτικά, υπολογίζοντας με ρεαλισμό διαθέσιμες στρατιωτικές δυνάμεις και έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου για την τραγική της έκβαση, εν αντιθέσει προς τον Βενιζέλο που μετρούσε τη διεθνή πολιτική κατάσταση και την επιλογή της σωστής πλευράς, της συμμαχίας, που θα μπορούσε να διασφαλίσει τα συμφέροντα του Ελληνισμού.

Το πώς εξελίχθηκαν τα πράγματα το γνωρίζουμε. Άρα δικαιωμένος ο Μεταξάς; Μη βιαστούμε. Κοίτα μια επόμενη σελίδα Ιστορίας… Το 1940 ο Ιωάννης Μεταξάς δεν καθόρισε τη δική του στάση βάσει υπολογισμών στρατιωτικών δυνάμεων. Τι να μετρήσεις και να μην τιναχτείς σαν κάστανο; Του έμελλε να δράσει, επίσης μέσω άλλων υπολογισμών, που παρά το δικτατορικό καθεστώς, έφεραν τη χώρα μας στο πλευρό των δημοκρατικών κρατών. Περίπλοκο, γοητευτικά ενδιαφέρον πράγμα η Ιστορία.

Με συγκινούσε ανέκαθεν ο εορτασμός της 28ης Οκτωβρίου 1940. Οι σημαίες, οι ηρωικές σελίδες, οι Έλληνες-ήρωες, τα τραγούδια της Βέμπο! Τα έχει ανάγκη η παιδική ψυχή για να πατήσει πατρίδα. Μέχρι και τώρα βουρκώνω σε παρελάσεις. Είναι σαν αντανακλαστικό.

Αλλά είμαι και μεγάλο παιδί. Θα ήθελα να σταματάει η Ιστορία σε εκείνη τη σελίδα, όπως στα κινηματογραφικά έργα γράφεται στο πιο ωραίο -ή στο πιο βολικά ωραίο- σημείο ένα END.

Αλλά είμαι βαθιά, μεγάλο παιδί πια. Με συγκινεί που πλημμύρισε το FB με στατιστικά στοιχεία που αποδεικνύουν τον ηρωισμό της ράτσας μας. Περήφανοι μετράμε τους περισσότερους νεκρούς, θύματα πολέμου.

Με λιώνει η ομοψυχία, το μεθύσι που συνεπήρε τους πάντες, το «σαν να μην υπάρχει αύριο» ενός στρατού τέσσερις φορές μικρότερο του εχθρού, τόσο «σαν να μην υπάρχει αύριο» που κανείς δεν φρόντισε για εφεδρείες και ανεφοδιασμό. Τρέχαμε προς μια κατεύθυνση και αφήναμε ορθάνοιχτη «την πόρτα» μιας άλλης.

Γι’ αυτό, κοίτα μια επόμενη σελίδα Ιστορίας… 6 Απριλίου του ’41. «Ο αιφνιδιασμός που προκάλεσε τον ενθουσιασμό την 28η Οκτωβρίου, προκαλεί τον πανικό την 6η Απριλίου. Όμως τότε ο εχθρός ήταν μακρυά και ο στρατός ξεκούραστος. Τώρα ο εχθρός είναι πάνω από τα κεφάλια και ο στρατός κατάκοπος. Όχι μόνο από τις κακουχίες αλλά και από την ψυχολογική υπερένταση. Είναι σαν να βρίσκεσαι σε κατάσταση οργασμού και κόβεσαι ξαφνικά. Ντοπάριζαν τους στρατιώτες με τα ΑΕΡΑ και τελικά τους πήρε ο άνεμος και τους σήκωσε όλους» [Β. Ραφαηλίδης Ιστορία (κωμικοτραγική) του Νεοελληνικού κράτους 1830-1974].

Με συγκινούσε ο εορτασμός της 28 Οκτωβρίου 1940. Μας έμαθαν να μας συγκινεί; Ακόμα και σήμερα βουρκώνω με τις παρελάσεις… Ανεβαίνω απότομα, μα χρόνο τον χρόνο βαθμιαία μελαγχολώ. Μελαγχολώ;

Βαθιά μεγάλο παιδί πια, ένα μόνο στατιστικό στοιχείο σακατεύει, δολοφονεί τη λογική μου. Ενός εμφύλιου πολέμου, μετά την αποχώρηση των γερμανών κατακτητών, που μας στοίχισε περισσότερα θύματα από αυτά του πολέμου και χαρακτηρίζεται ως πολεμική σύγκρουση με τις μεγαλύτερες απώλειες που γνώρισε η χώρα μας έως σήμερα. Έληξε ποτέ; Δεν είπε το ΟΧΙ ο Μεταξάς… Δεν έπεσε ποτέ και κανένα τείχος Βερολίνου…

Η Ιστορία μας είναι ένα πολύπλοκο πράγμα, τραγικά ενδιαφέρον. Και όσο θριαμβολογούμε για λαμπρές σελίδες της, χάνουμε την ευκαιρία της χρήσιμης γνώσης, της κριτικής σκέψης, της ανάλυσης, της πολύπλευρης οπτικής. Χάνουμε την ευκαιρία να γίνουμε σοφότεροι, μη επαναλαμβάνοντας λάθη, ενός παρελθόντος διαρκείας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News